Hot or Not: Hashtag van Dirk Bracke

Dirk Bracke is in Vlaanderen al meer dan twintig jaar een belangrijke en populaire jeugdauteur. Hij schreef onder andere Blauw is bitter, Het engelenhuis en Straks doet het geen pijn meer en de verfilmde boeken Black en Back. Sinds het schrijven van Blauw is bitter, over kinderprostitutie, focust de auteur zich in zijn werk op belangrijke maatschappelijke thema’s: ze gaan bijvoorbeeld over drugsverslaafde jongeren, aids, echtscheiding, seksueel geweld, afpersing, brutaliteit, oorlog en vandalisme.  

Voor hij met schrijven begint, doet Bracke uitgebreid onderzoek naar het thema dat centraal staat in zijn nieuwe boek. Zo voerde hij voor Het engelenhuis lange gesprekken met geïnterneerde meisjes in een gesloten instelling en reed hij voor Black mee met politiepatrouilles door Brussel en lieten ze hem kennis maken met de wereld van jeugdbendes. Zijn nieuwste boek Hashtag schreef hij aan de hand van de waargebeurde verhalen van vijf jonge slachtoffers van sexting en catfishing.  

Het verhaal gaat over de 17-jarige Marie. Twee jaar geleden gebeurde er iets verschrikkelijks, waardoor haar zelfvertrouwen is verdwenen. Zelfs haar beste vriendin Chloé weet niets van haar vreselijke geheim. Door zich uitdagend te kleden trekt knappe Marie de aandacht van heel wat jongens, waardoor ze haar problemen even kan vergeten. Dan komt ze via Facebook in contact met Anton, een jongen die stap voor stap haar vertrouwen wint. Maar is híj wel echt te vertrouwen? 

De belofte

Volgens uitgeverij Davidsfonds waarschuwt Bracke in zijn boek voor de gevolgen van sexting (het versturen van seksueel getinte berichten, foto’s of filmpjes van jezelf via je mobiele telefoon of tablet) en catfishing (een catfish is iemand die zich online voordoet als iemand anders), maar brengt hij het actuele thema op een niet-belerende manier bij jongeren onder de aandacht. Vijf YA-lezers – Brechtje Muijzer, Claudia Verleg, Manon Spijker, Merel Kuitert en Romée van Oostrum – lazen het boek voor 14 jaar en ouder en delen hun mening over Hashtag.  

Carry Slee-achtig

Heel erg origineel vonden de meiden het onderwerp van het boek in eerste instantie niet. De verwachtingen waren dan ook niet erg hoog, zo zegt ook Romée. ‘Ik heb al eerder boeken gelezen met de thema’s sexting en catfishing en toen vond ik ze allemaal erg op elkaar lijken. Helaas was dit boek geen uitzondering en vond ik ook Hashtag niet erg origineel. Ook al verwachtte ik dit al, het was alsnog een teleurstelling.’ Ook Claudia zegt: ‘Verhalen over onbetrouwbare internetrelaties zijn er al veel. Dit is het eerste boek van Dirk Bracke dat ik las, en ik vroeg me af hoe hij een veel voorkomend thema in YA boeken origineel uit zou werken.’  

Brechtje kende de schrijver Dirk Bracke nog niet. ‘Toen ik het manuscript binnen had en de achterkant las, verwachtte ik een heel erg cliché boek. Een beetje een Carry Slee-achtig boek: non-fictie, spannend, maar vaak wel met een happy end.’ Ook Merel was in eerste instantie sceptisch. ‘Ik moet als eerst eerlijk bekennen; ik was erg sceptisch over het boek. De auteur kwam me niet bekend voor, de titel sprak me niet aan en ik voelde me er al snel te oud voor. Maar wat heeft dit boek me verrast, en geraakt!’    

Net echt of niet echt?

‘Zodra ik aan het boek begon, merkte ik al hoe pakkend het was,’ laat Brechtje weten. ‘Het is geen dikke pil met zijn 173 bladzijdes, maar dat ik hem in een middag uit zou lezen, had ik ook niet zien aankomen. Maar ik kon gewoon niet stoppen! Het boek was spannend, en ik vloog over de zinnen heen.’ Ook Romée kan niks negatiefs over de schrijfstijl van Dirk Bracke zeggen. ‘De zinnen waren duidelijk maar toch gedetailleerd, wat ik erg fijn vind en daarom kon ik lekker snel door het boek heen. Dit is voor mij echt een pluspuntje.’ Merel merkt op dat ze Hashtag door het taalgebruik niet geschikt vindt voor een wat ouder publiek. ‘De termen en scheldwoorden schrikken toch enigszins af. Dit laatste is dan ook mijn enige kritiekpunt aan het boek. Waarschijnlijk had het me vijf jaar geleden niet gestoord, toen het boek meer aansloot bij mijn leefwereld.’  

Manon daarentegen was niet zo enthousiast over de schrijfstijl. ‘De schrijver is Vlaams en dat merk je ook in het woordgebruik. Er stonden zeker woorden tussen die ik niet begreep. Ik vind het wel leuk om eens een boek gelezen te hebben van een Vlaming.’ Volgens Claudia is het taalgebruik van Bracke is erg simpel, met korte zinnen en zonder veel diepgang. ‘Wat me verder opviel en ook erg irriteerde, was dat de conversaties tussen personages erg nep overkwamen, vooral tussen Marie en Chloé. Hun gesprekken springen van de hak op de tak en komen zo raar over dat ze niet eens echt lijken. Ook de gedachten van Marie kon ik vaak niet volgen, omdat ze van het ene onderwerp overgaan in het andere. Bij een boek met dit onderwerp is het juist belangrijk om wat dieper in te gaan op de gevoelens van het hoofdpersonage, maar dit wordt niet gedaan.’  

Geen band

Volgens Romée waren de personages wel goed uitgewerkt, ‘maar ik vond ze wel erg cliché en ze bleven ietwat oppervlakkig. Hierdoor is het moeilijk om een ‘klik’ met ze te krijgen. Ik denk dat het juist bij boeken met zulke actuele thema’s erg belangrijk is dat je een band opbouwt met de personages, zodat het wat persoonlijker wordt.’ Ook Claudia miste die connectie met de personages, vooral met Marie. Dat heeft vooral te maken met haar acties. ‘De manier waarop Marie wraak neemt op een klasgenoot vind ik echt niet kunnen. Haar personage komt hierdoor erg onsympathiek en kinderachtig over. Het is zeker niet het geval dat het hierdoor minder erg is wat haar uiteindelijk is overkomen, maar Marie begrijpen doe ik hierdoor niet. De jeugdigheid, naïviteit en de beperkte groei die Marie doormaakt in het boek zorgde ervoor dat ik me niet goed in haar kon inleven.’  

Hoewel Romée de spanning in Hashtag mist – ‘Steeds wanneer je verwacht dat er iets staat te gebeuren, gebeurt er niks. Ik vond dit na verloop van tijd wat saai worden.’ – vond Merel die wel. ‘Je duikt vrijwel meteen in het verhaal, wat zo gedetailleerd wordt beschreven vanuit zowel de ‘catfisher’ Anton als vanuit het slachtoffer Marie. Ik heb meerdere malen gehuiverd en mijn adem ingehouden voor wat er gebeurde. Dit maakt het boek ook realistisch, het lijkt bijna alsof je erbij bent en een kijkje neemt in Maries leven.’  

Hoewel Brechtje sommige verhaallijnen wat rommelig vindt – ‘alsof er nog even snel een einde aan gebreid moest worden’ – is de boodschap van het boek volgens haar wel ‘ijzersterk’. Ook over de ontwikkeling van de plot is ze te spreken. ‘Je ziet hoe Anton langzaam het vertrouwen wint van Marie, en hoe Marie steeds meer naar zijn pijpen gaat dansen. Dat maakt het boek ook zo meeslepend. Je zou Marie het liefst willen waarschuwen voor Anton, en elke keer dat ze een stap dichter bij Anton komt, zit jij weer iets meer op het randje van je stoel. De uiteindelijke ontknoping vond ik dan ook heel heftig.’  

‘Dit had mij ook kunnen overkomen’

Afgezien van verhaalopbouw en taalgebruik vinden de vijf lezers dat Bracke wel een belangrijk onderwerp bespreekbaar heeft gemaakt. Uiteindelijk kan Brechtje concluderen dat Hashtag inderdaad qua sfeer doet denken aan de boeken van Carry Slee, ‘maar Dirk Bracke heeft een compleet andere stijl, en daardoor maakt hij dit verhaal ook echt eigen.’   Manon zegt: ‘Je merkt dat niet iedereen is wie je denkt dat hij is. Dat geldt ook voor de vierentwintigjarige Anton.’ Ze kan dan ook wel begrip opbrengen voor Marie. ‘Ik had echt met haar te doen, haar leven staat helemaal op z’n kop, ze wordt gepest en heeft een geheim waar ze met niemand over kan praten. Wanneer Anton in haar leven komt is ze zo kwetsbaar dat ze hem direct binnen laat.’  

Waar het boek een realistisch beeld van catfishing laat zien, vindt Manon het gedrag van Marie op Facebook minder logisch. ‘De foto’s die ze openbaar plaatst, ik ken geen meisje die dat zou doen.’ Claudia is blij dat het gedrag van de dader in het boek veroordeeld wordt. ‘Er wordt geen reden gegeven waarom hij doet wat hij doet en we leven niet met hem mee. Vaak wordt geprobeerd om de acties van de daders bij boeken die over mishandeling gaan goed te praten. Dat is hier niet het geval, en voor mij zeker een pluspunt.’   

Romée is blij dat het boek thema’s als sexting en catfishing aankaart. ‘Het blijft belangrijk om, vooral jongeren, te waarschuwen over de gevaren van de onlinewereld omdat het helaas nog te vaak mis gaat.’ Volgens Merel maakt Hashtag je bewust van de gevaren van social media. ‘Het kan natuurlijk leuk zijn, maar ook verraderlijk en eng. Vijf jaar geleden had het mij net zo goed kunnen overkomen.’    

Het eindoordeel  

Romée: 'Helaas is dit boek voor mij een Not, voornamelijk doordat het verhaal niet erg origineel is.'

Merel: 'Cyberpesten, catfishen en hashtags zijn tegenwoordig natuurlijk helemaal hot en Dirk Bracke speelt hier erg goed op in. Hoe gaaf is het dat hij met zijn 64 jaar helemaal in deze wereld is gedoken, om zo’n meeslepend verhaal te schrijven over een meisje dat zich laat gaan in de online wereld? Een verhaal dat doet nadenken, doet huiveren en wat jongere lezers waarschuwt voor de valkuilen van social media. Niks dan lof voor jou, Dirk!'

Claudia: 'Dirk Bracke heeft me met dit boek niet kunnen overtuigen. Slecht uitgewerkte personages, onrealistische conversaties en denkpatronen leiden ertoe dat ik dit boek een Not geef. Jammer, aangezien het onderwerp van dit boek in de huidige maatschappij helaas best belangrijk is geworden.'  

Brechtje: 'Dit boek krijgt van mij zeker weten een Hot! Ik vond de boodschap dan misschien cliché, hij blijft wel belangrijk. En dit boek leest zo heerlijk weg, met zijn stijgende spanning en vlotte zinnen. Ik heb heel erg van het lezen genoten!'

Manon: 'Mijn uiteindelijke oordeel is een Hot. Ik vind dat dit een heel belangrijk onderwerp is om over te praten en ben blij dat Bracke het op deze manier ter sprake heeft gebracht.'  

Eerdere afleveringen van Hot or Not lees je hier.

Winactie

Wil jij Hashtag lezen en zelf een oordeel vellen? Doe mee met deze winactie en maak kans op het boek van Dirk Bracke.