Hot or not? 'Nulpunt' van Don DeLillo

Hot or not #7: Nulpunt van Don DeLillo

Don DeLillo (1936) wordt samen met Philip Roth, Tom Wolfe en Thomas Pynchon beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse Amerikaanse schrijvers. Zijn werk werd vele malen bekroond en de tachtigjarige auteur werd in november vorig jaar nog onderscheiden met de prestigieuze oeuvreprijs National Book Foundation Medal for Distinguished Contribution to American Letters. In Nederland en België werd DeLillo vooral bekend met zijn magnum opus Onderwereld, waarvan in dit taalgebied alleen al 30.000 exemplaren zijn verkocht.

Vorige week verscheen DeLillo’s langverwachte nieuwe roman bij Ambo Anthos uitgevers. Zero K werd door Jan Fastenau naar het Nederlands vertaald als Nulpunt. Een roman over de dood en kiezen voor het leven. Over een man die alles op alles zet om bij zijn vrouw te kunnen blijven. En over een zoon die dichter bij zijn vader probeert te komen.

We leren Ross Lockhart kennen, een rijke zestiger. Zijn jongere vrouw Artis lijdt aan een ongeneeslijke ziekte. Ross is investeerder in een geheime instelling waar lichamen worden ingevroren en bewaard tot het moment waarop de geneeskunde vooruitgang heeft geboekt. Samen met zijn zoon Jeffrey, vanuit wie het verhaal wordt verteld, neemt Ross afscheid van Artis, terwijl zij haar lichaam overdraagt in de hoop ooit te ontwaken in betere tijden met grotere kansen om te overleven.
Ross is echter niet op zoek naar onsterfelijkheid. Hij wordt gedreven door zijn liefde voor Artis, die inmiddels al in de geheime instelling ligt ingevroren. Hij kan niet zonder haar verder leven. Zijn liefde voor Artis doet hem besluiten zich aan de dood over te geven, tegen de wil van zijn zoon Jeffrey in, die juist met volle teugen van het leven geniet.

'Misschien wel zijn magnum opus'

Tot nu toe wordt Onderwereld van Don DeLillo beschouwd als zijn meesterwerk, maar met zijn nieuwe roman Nulpunt schreef de auteur volgens de uitgeverij 'misschien wel zijn magnum opus'. 'Nulpunt wordt door Amerikaanse critici geroemd en geprezen als zijn scherpste, grappigste en ontroerendste roman tot nu toe', zo valt te lezen in de catalogus van de uitgeverij. De verwachtingen zijn hooggespannen!

De boekverkopers

Met deze veelbelovende woorden en DeLillo’s bekendheid als gevestigde auteur wisten we de nieuwsgierigheid te wekken van boekverkopers Victoria Borsch (Boekhandel Van der Plas), Chris van Dongen (Boekhandel Zwart op Wit), Fons Plukker (Boekhandel Athenaeum), Annette Jongen (Het Schiedams Boekhuis) en Gerry Hameetman (De Bilthovense Boekhandel). Dit vijftal kreeg de opdracht om een oordeel te vellen over Nulpunt: Hot or Not?

Eindeloze herhalingen

Chris las met Nulpunt – tot zijn schande – zijn eerste Don DeLillo-boek. Eén van zijn jongere collega’s waarschuwde hem: ‘wat jammer dat je via deze roman kennismaakt met het werk van Delillo’. Volgens deze collega kon Chris veel beter DeLillo’s meesterwerk Onderwereld lezen. Oeps!
Toch hield Chris de moed erin. Het gegeven van een steenrijke vader die heeft meebetaald aan een organisatie die mensen na hun dood invriest om ze later weer te ontdooien en te laten leven, leek hem aanvankelijk heel boeiend. Maar helaas heeft DeLillo Chris’ aandacht niet weten te grijpen. ‘Tergend lange uitweidingen die soms nauwelijks te volgen zijn. Eindeloze herhalingen over het einde van de wereld die ik al vaker én beter gelezen heb.’ Ook Victoria had moeite met de vele herhalingen in Nulpunt en noemt als tweede minpunt dat de personages niet goed uit de verf komen. Victoria raakte niet geboeid door het verhaal, dat eigenlijk best spannend begon, en heeft het boek zelfs niet uitgelezen. Iets dat ze eigenlijk bijna nooit doet.

Moeilijke ideeënroman

Zowel Annette als Gerry geeft aan dat Nulpunt geen makkelijk boek is. ‘Het is een ideeënroman over de mens en haar onvermogen om een veilige wereld te creëren, maar ook over het vermogen om te scheppen, over leven en dood, over je eigen rol in de wereld en over jezelf in relatie tot anderen, eigenlijk is het allesomvattend. Elke gebeurtenis leidt tot vragen waar niet direct antwoorden voor zijn’, aldus Annette. Gerry vult aan: ‘Het het soort roman waar je een ‘sleutel’ voor nodig hebt, waarin je een geschikte weg van interpreteren moet inslaan. Zit je op de juiste weg dan werpen geopende deuren licht op dingen die anders frustrerend onduidelijk blijven.’

Ontroerend

Laaiend enthousiast over Nulpunt zijn de boekverkopers niet, maar dat DeLillo kan schrijven staat volgens Victoria buiten kijf. ‘De sfeer in het geheimzinnige, bijna sektarische laboratorium waar het invriezen plaatsvindt, zet hij goed neer.’ Daar sluit Fons zich bij aan. Sterker nog, anders dan de overige vier boekverkopers is hij heel enthousiast over deze roman: ‘Nulpunt is een van de indrukwekkendste boeken die ik onlangs gelezen heb.’ Het boek bevat volgens Fons veel verrassende, humoristische en ontroerende momenten. Hij las het in een week dat hij afscheid nam van een vader (88) die werd weggerukt van zijn vrouw (86). DeLillo’s boek deed hem in deze situatie nadenken over ‘het levenseinde, het heroverwegen ervan en het futuristische gegeven dat het lichaam weer zal verrijzen in een universum en op een andere wijze.’

Oordeel

Alhoewel de meningen verdeeld zijn is duidelijk dat het boekverkoperspanel geen unanieme HOT uitdeelt voor DeLillo’s nieuwste werk. Chris zal het boek in ieder geval niet aan zijn klanten aanraden. ‘Er zullen zeker Don DeLillo-fans zijn die zijn werk wel weten te waarderen, maar aan mij is het niet besteed.’ Annette kan zien dat het goed geschreven is maar voor haar was de dosering van filosofische bespiegelingen te groot. Zij zal het boek vooral aanraden aan lezers die graag aan het denken worden gezet over levens- en toekomstvragen. Nulpunt was wat Gerry betreft interessanter voor een groot publiek geweest, als Don DeLillo op morele en ethische aspecten was ingegaan. Nu zal ze het boek vooral aanraden aan lezers die uitgedaagd willen worden, of aan leesclubs, aangezien er genoeg is om te duiden.

Al met al doen echte DeLillo-fans die nog hoop hebben dat hun hoge verwachtingen van Nulpunt worden waargemaakt er dus goed aan om Nulpunt bij Fons in de boekhandel aan te schaffen. Hij beoordeelt deze roman immers als ‘het beste boek dat ik de afgelopen maanden gelezen heb.’

Lees hier de eerdere afleveringen van Hot or Not. Het Hebben Boekverkoperspanel bestaat momenteel uit 11 leden.