Wereldvluchtelingendag: in de schoenen van een ander

Rodaan Al Galidi studeerde af als civiel ingenieur in Irak, maar ontvluchtte zijn land om aan de dienstplicht te ontkomen. Na enkele jaren rondzwerven kwam hij in 1998 in Nederland en vroeg asiel aan. Dat werd hem geweigerd, ook hij mocht geen lessen Nederlands volgen. Al Galidi leerde zichzelf onze taal en begon te schrijven. In hetzelfde jaar dat hij zakte voor zijn inburgeringstoets, in 2011, ontving hij de Literatuurprijs van de Europese Unie. Voor de roman Hoe ik talent voor het leven kreeg putte hij uit zijn eigen ervaringen als asielzoeker.

Lees de 5* Hebban-recensie

Christy Lefteri werkte twee jaar als vrijwilliger bij een opvangcentrum voor vluchtelingen in Athene. De mensen die ze er sprak en de verhalen die ze hoorde, lieten haar niet meer los. De bijenhouder van Aleppo gaat over een gevlucht echtpaar dat niet alleen door een gebroken wereld reist, maar ook kampt met het verlies van hun zoon. Het boek is op Hebban zeker niet onbekend; eerder werd het gerecenseerd, kreeg het in onze leesclub een gemiddelde van 4 sterren én werd het getipt in onze Boekentipper.

Lees de 4* Hebban-recensieBekijk de leesclubLees de Boekentippertip

De Libanese Hoda Barakat kreeg voor haar roman Brieven in de nacht de International Prize for Arabic Fiction en werd ook door onze Hebban-recensent beoordeeld met vier sterren. Haar werk stond eerder al op de shortlist van de Booker Prize. Ze woonde in Libanon tot aan het eind van de Libanese Burgeroorlog en verhuisde toen naar Parijs. Met Brieven in de nacht geeft ze een inkijk in de levens van vijf briefschrijvers, die hun gedachten aan papier toevertrouwen ergens tussen de Arabische landen en Europa, vol ballingschap, heimwee en vervreemding.

Lees de 4* Hebban-recensie

'Met Bloemblad van zee, een historische fictieroman van de bovenste plank, toont Isabel Allende aan dat ze nog steeds jong en vinnig van geest is,' zegt onze Hebban-recensent over het boek. Een Spaans echtpaar vlucht voor de Spaanse Burgeroorlog dankzij de hulp van dichter en consul Pablo Neruda, landgenoot van Allende. Het echtpaar weet, ondanks hun vluchtelingenstatus, een nieuw leven op te bouwen en te integreren in de Chileense samenleving. Maar dan breekt in 1973 een dictatuur uit en moeten ze weer vluchten.

Lees de 4* Hebban-recensie

Kader Abdolah kwam op uitnodiging van de Verenigde Naties als politiek vluchteling vanuit Iran naar Nederland, in 1988. Hij las Nederlandse poëzie en leerde zichzelf de taal door te schrijven. Voor het boek Papegaai vloog over de IJssel stonden zijn eigen ervaringen model. 'Dat levert hartverwarmende, maar soms ook hilarische momenten op die tegelijkertijd schrijnend zijn,' zegt onze Hebban-recensent. Ook omschrijft ze de roman, over de cultuurbotsing tussen Nederland en 'het andere', als een echte aanwinst voor de Nederlandse literatuur.

Lees de 4* Hebban-recensieLees een Q&A met de auteur

Het prentenboek De koffer van Chris Naylor-Ballesteros laat de allerkleinsten kennismaken met begrippen als vreemdelingen, welkom zijn en vluchten. In gestileerde tekeningen weet hij met weinig woorden over te brengen hoe we reageren als iemand die we niet kennen ons vertrouwde leventje binnenstapt. De drie dieren reageren elk op hun eigen manier, en ook voor volwassenen is dit een beleving om voor te lezen. Auteur Khaled Hosseini (De vliegeraar) zegt erover: 'In een tijd waarin meer dan 65 miljoen mensen op de vlucht zijn voor geweld maakt dit prachtig geïllustreerde en ontroerende verhaal over vriendelijk zijn tegen vreemden diepe indruk.'

Lees de 5* recensie op Boekenbengels en LeesbeestenChris leest The Suitcase (Engelstalig)

Shaun Tan zet met zijn woordeloze prentenboek (9 jaar en ouder) een krachtig sfeerbeeld neer over hoe het voelt om als vluchteling aan te komen in een land waar alles net even anders is. De aankomst is gebaseerd op het verhaal van Tans eigen ouders, een eerbetoon aan de moed en het doorzettingsvermogen van migranten. Het werd verkozen tot een van de beste boeken van 2007 door Publishers Weekly, de New York Times, Booklist, School Library Journal en de Washington Post. Het is een boek dat in geen enkele boekenkast mag ontbreken en ook op volwassenen zijn indruk zal achterlaten. 

Bekijk de boektrailer

De jongen achter in de klas is het debuut van Onjali Q. Raúf. Ze is de oprichter van mensenrechtorganisatie Making Herstory, die mensenhandel in vrouwen en meisjes in Groot-Brittannië wil aanpakken. Tijdens haar werk met vluchtelingen in Calais en Duinkerken raakte ze geïnspireerd en schreef ze het 9+ kinderboek. Leuk detail is dat het geslacht en de afkomst van het hoofdpersonage lange tijd niet duidelijk is, zonder dat dit opvalt tijdens het lezen. Het boek ontving de Waterstones Children's Book Prize en de Blue Peter Book Award. Tijdens een interview vertelt ze: 'Every book is political, whether you like it or not. To say kids don’t understand politics – that they don’t understand sexism or racism – is to be a fool.'

Onjali leest een fragment (Engelstalig)Bekijk lessuggesties bij dit boek (Lemniscaat)

Catherine Bruton deed lang onderzoek voor De balletschoenen van Aya. De auteur kwam tijdens haar werk als lerares al vaak in aanraking met gevluchte kinderen uit Rwanda, Angola en Oost-Duitsland. Ze sprak verschillende Syrische vluchtelingen om te putten uit hun ervaringen. De leesclub van het boek sloot af met een gemiddelde van maar liefst 4,2 sterren. 'Ik adviseer alle scholen om De balletschoenen van Aya op de leeslijst voor de jeugd te zetten. Dit boek opent namelijk ogen, haalt vooroordelen weg en zorgt er echt voor dat mensen betrokken raken bij het leven van vluchtelingen,' zegt een van de lezers in het eindverslag.

Lees een sneak previewBekijk de leesclub

Alan Gratz is naast auteur ook docent. Hij onderzoekt zijn onderwerpen dan ook altijd grondig voor hij begint te schrijven, en kiest altijd rake onderwerpen. In zijn interview met Hebban zegt hij over Vluchteling: 'Als dat het enige boek was dat ik ooit zou schrijven, zou ik tevreden zijn in de wetenschap dat het een verhaal is waar mensen van houden, en de wereld een beetje beter heeft gemaakt.' In het boek brengt Gratz drie verhaallijnen samen; die van Josef in Duitsland in de jaren 30, Isabel in Cuba in de jaren 90 en Mahmoud in Syrië in 2015. Allen moeten ze vluchten en een gevaarlijke reis ondergaan.

Lees het interview met Alan GratzLees een sneak preview van Vluchteling