In het duister tasten
'Onopgeloste moorden werden een obsessie. Ik werd een vergaarbak van onheilspellende en raadselachtige details. Ik ontwikkelde een pavlovreactie op het woord ‘mysterie’. Mijn uitleengeschiedenis bij de bibliotheek was een bibliografie van alles wat maar macaber en waar gebeurd was. Als ik mensen ontmoet en hoor waar ze vandaan komen, dan plaats ik ze in mijn gedachten bij het dichtstbijzijnde onopgeloste misdrijf.'
De Amerikaanse Michelle McNamara (1970-2016) heeft haar fascinatie voor misdaad op een jonge leeftijd ontwikkeld toen op een steenworp afstand van haar ouderlijk huis een twintigjarig buurmeisje onder verdachte omstandigheden om het leven werd gebracht. De jonge Michelle, die haar dagboekfragmenten steevast ondertekende met ‘Michelle, de Schrijfster’, groeide op in een Iers katholiek gezin waar het ‘gezellig druk’ was. Die wens om schrijfster te worden, wilde ze vooral bewijzen tegenover haar moeder. Haar onverzadigbare nieuwsgierigheid zorgde ervoor dat McNamara een website startte onder de naam True Crime Diary, waarop ze haar gedachten publiceerde aangaande ‘cold cases’ die voor altijd in een archief dreigden te eindigen. En juist een bepaalde zaak liet haar niet los; de bewegingen van de delinquent die afwisselend werd benoemd als de East Area Rapist of de Original Night Stalker.
Er moest en zou een boek over deze misdaadgolf komen en McNamara begon met een intensieve zoektocht om de lijntjes, die eerst niet met elkaar in verband werden gebracht, wel aan elkaar te knopen. Het begon met longreads voor kranten en tijdschriften, waarin ze zichzelf profileerde als een ‘laptopdetective’ tot ze een boekcontract aangeboden kreeg. Het is bewonderingswaardig hoe vastbesloten McNamara was om haar doel werkelijk te maken. Naast schrijfster was McNamara nog ‘gewoon’ de echtgenote van comedian Pat Oswalt en moeder van een dochter. Algauw merkt ze dat er een grijs gebied ontstaat tussen een zoektocht naar een moordenaar en haar gezinsleven als ze omschrijft dat ze vanuit de speelkamer van haar dochter de wetsartikelen van de staat Californië met kleurkrijt op A4-tjes kalkt. Of dat haar gedachten afdwalen naar een bewijsstuk terwijl ze haar dochter voor het slapengaan nog een verhaaltje voorleest. Het is net alsof McNamara een deal heeft afgesloten met slachtoffers en nabestaanden om gerechtigheid voor hen te krijgen, ook als dat betekent dat ze zichzelf daarvoor moet wegcijferen. Alles om bij te dragen om ‘het monster’, zoals ze hem noemt, achter de tralies te kunnen zetten zodat hij boet voor zijn daden.
Kenmerkend voor haar energie is de anekdote die ze vertelt over een zoektocht naar manchetknopen die ooit kwijtgeraakt zijn, maar wel een belangrijk bewijsstuk zouden kunnen zijn in een van de zaken rond de GSK. Als ze na eindeloos zoeken via Google een onbeduidend fotootje ziet van gelijkaardige exemplaren, aarzelt ze niet om een aankoop te doen bij het betreffende pandjeshuis en 40 dollar extra te betalen zodat het een spoedbezorging wordt.
Uitmuntend zijn de scènes waarin McNamara de aanloop naar een moord beschrijft. Tegelijkertijd zijn ze bij vlagen bloedstollend omdat de schrijfster de laatste levensminuten van slachtoffers beschrijft tegenover de modus operandi van de Golden State Killer. De lezer volgt op de voet hoe hij als gluurder zijn eerste stappen onderneemt om uit te groeien tot verkrachter die daarna over gaat tot moord, waarbij wapens willekeurige voorwerpen waren die rond het huis en de tuin van slachtoffers werden gevonden.
Schrijnend is hoe McNamara nooit het succes van haar levensproject heeft mogen meemaken omdat ze in 2016 overleed door hartfalen. In februari van dit jaar werd het boek Ik zal verdwijnen in het donker in de Verenigde Staten gepubliceerd, dat dankzij de hulp van onderzoeksassistent Paul Haynes en schrijver Billy Jensen uitgegroeid is tot een anthologie waarbij de lichte en donkere kant van het leven op boeiende wijze wordt geïllustreerd.
Onder andere door het onuitputtelijke doorzettingsvermogen van Michelle McNamara is na veertig jaar een einde gekomen aan de jacht op de man die bekend kwam te staan als de Golden State Killer. Een 72-jarige man, eerder werkzaam als politieagent, werd in april aangehouden door de FBI op basis van DNA-bewijs, dat hem linkt aan verscheidene moordzaken en verkrachtingen die plaatsvonden in de jaren ‘70. De ontwikkelingen maken van Ik zal verdwijnen in het donker niet een achterhaald relaas maar zorgen er juist voor dat je details gaat vergelijken; hoe vaak zat Michelle McNamara in de juiste richting met haar bewijsvoering?
Angstaanjagend en fascinerend; McNamara schreef een boek dat kan uitgroeien tot een klassieker binnen het True Crime genre. Haar daderpsychologie is bijzonder accuraat, waardoor de lezer het gevoel heeft in het hoofd van de moordenaar te zitten. Het wachten is op een heruitgave waarin Jensen en Haynes de actualiteit koppelen aan de zoektocht die McNamara al jaren eerder uiteenzette. Hulde voor Michelle McNamara en haar doortastendheid; zo persoonlijk werd True Crime niet vaak.
Ik zal verdwijnen in het donker is vertaald door Theo Schoemaker, Bart Gravendaal en Gerda Baartman en is verschenen bij uitgeverij Lebowksi. Auteursfoto in header: Robyn von Swank, verstrekt door uitgeverij Lebowski. Het boek wordt ook besproken in een Hebban Leesclub.
Meer Hebban Crew Reviews lezen? Je vindt ze allemaal hier terug.
