Anne-Gine Goemans: interviews als rode draad voor roman

"Toen Hardy eenmaal begon te spreken over die ene dag wenste iedereen met heel zijn hart dat hij zijn mond had gehouden. Hij werd gezien als een optimistisch en gemoedelijk mens die als Honolulu King met hawaïmuziek naam had gemaakt. Over de beestachtige moorden op zijn moeder, twee broertjes en zusjes in juni 1946 en de wraak die hij had genomen, hoorde je Hardy niet. Totdat hij het nodig vond om zijn verhaal te vertellen, ruim zeventig jaar later."

Uit: Honolulu King

 
De tachtigjarige Hardy heeft een eigen Indische toko in Haarlem. Samen met zijn kleindochter Synne bakt hij spekkoek en pasteitjes, hoort hij de verhalen van zijn klanten aan en luistert hij met zijn vrienden Cok en George, met wie hij ooit in de legendarische hawaïband Honolulu Kings zat, naar muziek. Als er tegenover de toko een sushirestaurant wordt geopend, komen pijnlijke oorlogsherinneringen naar boven. Hardy besluit zijn verzwegen verleden te openbaren in de loge van de vrijmetselarij. Zijn schokkende biecht stelt zijn broeders voor een groot dilemma.

Honolulu King is geïnspireerd op een waargebeurd verhaal over zeventien moorden die jarenlang geheim zijn gehouden. Hoe ben je op deze informatie gestuit?

'Ik loop al zeker twintig jaar met dit verhaal rond. Op een dag vertelde een vriend van de familie – ik ga geen namen noemen – mij dit verhaal. Deze man zat bij de vrijmetselarij en vertelde dat een Indische broeder binnen de loge had opgebiecht dat hij in zijn jonge jaren zeventien mensen had doodgeschoten. Uit wraak.'

Wat boeide jou zo specifiek dat je een roman over dit onderwerp wilde schrijven?

'Ik was een jaar of vierentwintig toen ik over die moorden hoorde en was zelf net zes weken in Indonesië geweest. Het verbaasde mij hoe vergevingsgezind de ouderen waren die ik tegenkwam op mijn reis. Sommige Indonesiërs hadden flink geleden onder de Nederlanders – onder de kolonisatie, de politionele acties – maar ze bleven vriendelijk en mild in hun bewoordingen. Nou, moet je ons eens horen, wij hebben het nog steeds over 'moffen'. Dus toen ik hoorde van een Indische man die wél wraak nam, op Indonesische vrijheidstrijders, en op zo'n grote schaal, toen was ik verbijsterd. De man die mij dit verhaal vertelde wilde overigens dat ik hier met geen woord over sprak. De vrijmetselarij kent geheimhoudingsplicht en hij ging met deze onthulling zijn boekje te buiten. “Liever de keel afgesneden dan een broeder verraden”, zei hij nog tegen me.'

Je hebt veel onderzoek gedaan voor deze roman. Hoe ben je te werk gegaan? En ben je tijdens de research aan het werk als journalist of als romanschrijfster?  

'Ik ga als een journalist te werk, dat is tenslotte het vak waarin ik ben begonnen en dat ik nog steeds heel graag uitoefen. Ik heb mensen geïnterviewd uit de Indische gemeenschap, maar heb ook een aantal dagen meegelopen in een verzorgingshuis. In Honolulu King heeft de vrouw van Hardy, mijn tachtigjarige hoofdpersoon, dementie en zit in zo'n huis. Ik wil dan precies weten en zien hoe het er daar aan toe gaat. Wat betekent het om dement te zijn? Ik ben ook naar optredens geweest van Indische muzikanten die hawaïmuziek spelen. Mijn hoofdpersoon Hardy was ooit steelgitarist in de band de Honolulu Kings en die muziek speelt een belangrijke rol in mijn roman. Ook heb ik dagenlang in Leiden doorgebracht, in de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land-, en Volkenkunde. Zij beschikken over een prachtige collectie interviews met de eerste generatie Indische mannen en vrouwen die naar Nederland kwamen. Met open mond heb ik naar deze oral historie geluisterd. Die interviews vormen de rode draad in Honolulu King.'

Kreeg je direct permissie om het bouwstuk en de interne briefwisseling van de broeders als bron te gebruiken?  

'Ja en nee. De man die binnen de loge opbiechtte zeventien mannen te hebben vermoord, had dat op schrift gezet. Die voordracht – bouwstuk noemen ze dat binnen de vrijmetselarij – kreeg ik toegespeeld. Evenals de interne briefwisseling van de vrijmetselaars waarin de vraag centraal staat of ze deze broeder binnen de gelederen kunnen houden. Maar de vrijmetselarij gaf mij geen permissie deze te gebruiken.'

Ben je niet bang voor negatieve reacties nu jij zo’n geheim – weliswaar gefictionaliseerd – aan het daglicht brengt?  

'Natuurlijk zullen er negatieve reacties komen vanuit de vrijmetselarij. Misschien zeggen ze wel, “Ach dit speelde zich in 1988 af, waar maken we ons nog druk over?” Maar ik ben er zeker niet bang voor. De vrijmetselarij is een vereniging waar leden op zoek gaan naar zichzelf. “Ken U Zelve” staat er boven elke tempelpoort. Een nobel streven, maar dan moet je als organisatie ook naar jezelf durven te kijken en kritische vragen stellen. Moorden verzwijgen is niet fraai. Daarbij werden de leden opgezadeld met een geheim, mensen leden daar echt onder. De 'familievriend', laat ik hem zo maar even omschrijven, heeft er heel veel last van gehad. Een loge werd opeens opgezadeld met een seriemoordenaar. Daarbij is de zaak nooit goed uitgezocht. Ik heb dat wel gedaan, maar daar ga ik hier niets over melden. Dan geef ik mijn plot weg. Lees het boek zou ik zeggen.'

Je hebt een talent voor het creëren van boeiende personages, hoe zorg jij ervoor dat je je personages leert kennen? Dat je precies weet hoe ze denken, voelen en praten?  

‘Ik kan me blijkbaar moeiteloos inleven in mensen. Ik luister en kijk goed. In het verzorgingshuis vroeg een bewoonster aan mij “wat dat ding aan de muur was”. Ze begreep er niets van, zo abstract en het bewoog ook nog eens. Ze keek angstig naar de klok en ik begreep wat ze bedoelde met die bewegende secondewijzer. Letterlijk bang voor de tijd. Dat ontroert me, dat wordt een passage in mijn boek.'

Ik herkende veel van mijn Indische opa in hoofdpersonage Hardy: zijn koppigheid, de afkeer van de 'Jappen', het altijd maar willen verzorgen, het vastklampen aan de goede oude tijd en tegelijkertijd het zwijgzame.’ Krijg je uit de Indische gemeenschap al reacties op dit boek? 

'Nog niet, nog niet! Mijn boek moet nog uitkomen (1 okt.), maar ik ben natuurlijk heel benieuwd. Als Hollandse vrouw in de huid van een Indische man kruipen vraagt natuurlijk om reacties.'

Het einde van Honolulu King bevat een verrassende wending. Kun je – zonder te veel prijs te geven over de verhaallijn – iets over de functie daarvan vertellen?

'Tijdens mijn research liep ik tegen deze 'wending' aan. Beter gezegd: ik ontdekte die als eerste. Ik was verbijsterd, maar ik kon er Hardy (die in werkelijkheid anders heet) niet meer naar vragen. Hij is al jaren dood. Maar juist die onverwachte wending gaf het boek een diepere psychologische laag.'

In welk opzicht verschilt dit boek van je vorige romans?  

'Ziekzoekers en Glijvlucht heb ik vanuit mijn betrokkenheid met het Hollandse landschap geschreven en de wijze waarop het wordt verkloot. Als het in dit tempo doorgaat verdwijnen we nog deze eeuw onder een dikke laag asfalt, landingsbanen en bakstenen. Oer-Hollandse boeken noemde een recensent het. Bij Honolulu King liet ik me inspireren door een waargebeurd verhaal.'

Welke passage vond je het leukst om te schrijven? En welke het moeilijkst?  

'De passages over Hardy die met zijn vrienden, ook al flink op leeftijd, in de toko hangt en ouwehoert over vroeger. The good old times. Over hun glorietijd als Honolulu King of dat ze iemand uit de Indische gemeenschap gaan tracen. Heel fijn om te schrijven. De dialogen tussen de broeders vond ik een uitdaging maar soms ook lastig om het geloofwaardig te houden. In werkelijkheid biechtte de broeder zeventien moorden op, ik heb dat in mijn boek teruggebracht tot negen stuks. “Zeventien moorden is wel heel veel mevrouw Goemans”, hoorde ik de lezer al zeggen. Kortom: de werkelijkheid was nog veel gekker en aan mij de taak om dat in geloofwaardige fictie om te zetten.'

Al jouw boeken zijn geïnspireerd op de werkelijkheid, op gebeurtenissen die jou intrigeren. Over welke actuele gebeurtenis of ontwikkeling zou je graag een roman willen schrijven?

'Ik ben alweer bezig met een nieuw boek, Holy Trientje. Kernwapens, religie en vluchtelingen zijn hierin belangrijke thema's. Maar uiteindelijk gaat het over de mens, zijn worsteling en de zoektocht naar geluk en liefde. Want dat is wat ons drijft, love is all we need.'

Giveaway!
Ben je benieuwd naar Honolulu King ? Speciaal voor Hebban lezers signeerde Anne-Gine Goemans een aantal exemplaren! Doe mee met de giveaway (zie kader rechts) en maak kans op dit boek én een CD met bijbehorende soundtracks!

Lees ook de recensie van Honolulu King, geschreven door Margriet Cobben.