Benedict Wells was bereid volledig te mislukken

op 25 april 2017 door Karolien Berkvens 4 reacties

+15

Geestdriftig en toegewijd zijn twee eigenschappen die Benedict Wells op het lijf zijn geschreven. Deze Duitse auteur is pas 33 jaar, maar heeft al vier succesvolle boeken op zijn naam staan. Zijn laatste roman, 'Het einde van de eenzaamheid', betekende zijn grote doorbraak. In Duitsland staat dit boek al meer dan een jaar in de top 30 van Der Spiegel en de vertaalrechten werden aan ruim twintig landen verkocht. Karolien Berkvens sprak Wells in Berlijn.

‘Schrijven is absoluut ook vluchten. En dat is voor mij intussen steeds makkelijker geworden. Als ik vroeger zei dat ik nog moest schrijven, zeiden mijn vrienden: ah joh, ga gewoon mee uit, schrijven kun je morgen weer. Maar sinds mijn werk uitgegeven wordt, wordt het geaccepteerd. Vluchten klinkt overigens te negatief, ik wil niet van het leven vluchten, maar ik ben niet aanwezig als ik schrijf. Het was belangrijk dat ik me daar bewust van werd. Het komt iedere keer neer op deze keuze: een avond met vrienden of een avond in een verhaal. En ik houd nu eenmaal heel erg van schrijven. De personages uit de boeken roepen naar me, de verhalen lokken me en soms moet ik mezelf echt dwingen: oké, nu stoppen, nu ga ik weer de echte wereld in. Anders verzink je erin.’

Benedict Wells (1984) praat geestdriftig over zijn werk. Het moet diezelfde geestdrift zijn waarmee hij na zijn eindexamen voor het schrijverschap koos. Goedbedoelde adviezen om eerst op zeker te spelen en een studie te volgen, sloeg hij in de wind.
‘Stel, ik zou nu, op m’n 33e, een vaste baan en kinderen hebben en ik zou dan ineens zeggen: ik word schrijver. Dat zou moedig zijn, maar ook onverstandig. Het is veel logischer om op je 19e een wereldreis te maken, een café te openen, een band te beginnen of een roman te schrijven. Dat is de beste tijd om zoiets te doen, omdat je niets te verliezen hebt. Je kunt na je schooljaren nooit genoeg tijd verlummelen.’

Ondanks zijn toewijding aan het schrijven, werd Wells aanvankelijk overal afgewezen. ‘Na vier jaar zag het er heel slecht uit, maar de verhalen hebben me niet losgelaten, die moesten gewoon geschreven worden. Ik wist zo zeker dat ik dit wilde, dat ik dacht, als het mislukt, dan misluk ik met iets waar ik van houd en dan ben ik ook bereid volledig te mislukken.’

Maar het mislukte niet. Integendeel. Sinds zijn debuut is Wells met prijzen onderscheiden en terug te vinden in de bestsellerlijsten. Het einde van de eenzaamheid is zijn vierde roman, waarin Jules Moreau over zijn veelbewogen leven vertelt. Het is een ambitieus boek, door het familie-epos, dat ruim dertig jaar beslaat, heeft Wells een liefdesgeschiedenis geweven. Jules, zijn zus Liz en broer Marty hebben een veilig, vrolijk en geborgen bestaan tot hun ouders plotseling omkomen bij een auto-ongeluk. Op slag verandert hun wereld, de kinderen worden in een internaat ondergebracht, waar Jules vriendschap sluit met Alva, een mooi meisje met een bril en rood haar. Hun band zal onverbrekelijk blijken.

Wat zorgt ervoor dat een leven loopt, zoals het loopt? Bestaat er in ieder van ons iets onveranderlijks, een kern, die hetzelfde blijft, ongeacht onze levensloop? In hoeverre bepalen lot en toeval ons doen en laten? Met deze vragen worstelen Wells’ personages en hij laat ze uiteindelijk tot verschillende antwoorden komen.

Zeven jaar werkte Benedict Wells aan het boek. Hij is in het verhaal gegroeid en had de tijd nodig om de taal van de personages te vinden.
‘Omdat ik nooit een schrijfopleiding gevolgd heb, maakte ik in het begin enorme fouten. Zo wisselde ik tijdens het schrijven plotseling van de eerste naar de derde persoon. Jules stond ineens voor de camera, “Jules dacht, Jules deed”. Het was bij dit boek belangrijk dat Jules achter de camera stond, bij wijze van regisseur. Het herschrijven was een behoorlijke klus, maar daardoor wist ik wel zeker dat het klopte dat Jules het verhaal vertelt, het gaat niet anders. Ik wilde geen alwetende verteller, het ging mij om de hoge graad van subjectiviteit van herinneringen.’

Op een gegeven moment had Wells 800 bladzijden geschreven. Als een filmeditor heeft hij bepaald welke shots onontbeerlijk waren en waar geknipt moest worden. Die filmische manier van denken lees je terug in zijn scènes, als een camera zoomt hij soms langzaam in, dan weer maakt hij een hard cut van de ene naar de volgende take.

‘Ik vind het belangrijk dat een scène altijd een bepaald doel heeft. En iedere zin moet ook weer een eigen functie hebben. Ik ben bijvoorbeeld een groot fan van De aanslag van Harry Mulisch, omdat het hem gelukt is bondig te schrijven over een zwaar onderwerp. Het leest makkelijk, het is spannend, maar de diepte van het verhaal ontgaat je niet. Een lezer moet zoveel speelruimte krijgen als hij wil. Hij moet gewoon het verhaal kunnen lezen en er, als hij zin heeft, later nog over na kunnen denken. Ik wilde mijn boek niet met zware zinnen oppompen, zodat je tijdens het lezen al totaal uitgeput bent.’

Naar eigen zeggen schrijft Benedict Wells met een kinderlijk plezier, omdat zijn bronnen dan onuitputtelijk zijn. Hij heeft een opmerkelijke werkwijze: hij schrijft altijd aan twee boeken tegelijkertijd, ‘zodat je er eentje af en toe kunt wegleggen, want juist als je het weglegt, naar buiten gaat, in de metro zit, ontstaan de beste ideeën.’
Op dit moment is hij bezig aan zijn vijfde en zesde roman.
‘Ik probeer altijd zo snel mogelijk een eerste versie te schrijven, zodat ik het einde heb. Je moet door die eerste, verschrikkelijke versie heen, maar het einde is mijn kompas.’

Waar zijn kompas Benedict Wells uiteindelijk gebracht heeft, zal ik niet verklappen, dat moet u zelf maar lezen...