Interview Charles den Tex

Juni - Maand van het Spannende Boek
Onmacht, het geschenkboekje, werd in een recordoplage van 865.000 exemplaren verspreid en is volgens de CPNB tot het laatste exemplaar op. Toch werd de 22e editie van de Maand van het Spannende Boek niet dat succes dat men had gehoopt. Met name de omzet bleef flink achter, bijna 7% minder dan het jaar ervoor. Een verklaring hiervoor heeft of geeft CPNB niet in haar persbericht. Wel vindt men het veelzeggend dat er een algemene daling van de boekenomzet van 9,8% zichtbaar was ten opzichte van 2009.
Charles den Tex heeft een duidelijker idee over het achterblijven van de resultaten van deze editie van de maand.
'Halverwege de maand werden we ingehaald door het voetballen. Tot de dertiende had ik elke dag wel iets te doen. Daarna had ik nog maar twee dingen. Niemand deed meer wat.'
De invloed van het Wereldkampioenschap in Zuid-Afrika was voor hem dus duidelijk merkbaar. Op enkele interviews in de tweede helft van de maand na, waren de activiteiten min of meer opgedroogd. Toch is de misdaadschrijver in het geheel niet ontevreden over 'zijn maand'.
Charles: 'Over het geschenkboekje ben ik wel tevreden. Er is over het algemeen erg goed op gereageerd. En het is heel apart om gedurende zo'n periode samen te werken met een organisatie die geheel op PR gericht is. Twee maanden, mei en juni, draaiden helemaal om… mij! (haha)'
Ook de discussie over het thema van de maand Mørd en dødslag, onder andere aangewakkerd door collega-auteur Alex van Galen die stelde dat de Maand van het Spannende Boek juist Nederlandse misdaadschrijvers zou moeten dienen, is geheel langs Den Tex gegaan. 'Dat was niet mijn discussie', aldus Charles. 'Ik vond het allemaal een beetje overdreven. Het is een beetje dubbel - ik ben geen diehard fan van Scandinavische misdaadliteratuur - maar er zijn heel veel mensen die dat wel zijn. Ik begrijp die keuze dan ook wel. Het heeft het voor mij juist makkelijker gemaakt. Zou het thema "Wraak" of zoiets zijn geweest, dan wordt er toch wel van je verwacht dat je als schrijver van het geschenkboekje een klein beetje rekening houdt met het thema. In dit geval was het bij voorbaat duidelijk dat ik daar geen rekening mee hoefde te houden. Wat moet ik daar dan mee? Het verhaal laten afspelen in Scandinavië? Nee, dat is niet logisch.'
Dat juist hij het geschenkboekje mocht schrijven voor deze editie kwam als een grote verrassing. 'Vorig jaar was het Esther Verhoef dus dacht iedereen, en ik ook, dat het dit jaar weer een buitenlander zou zijn. Maar misschien - en dat bedenk ik nu - was het wel andersom. Misschien dachten ze wel het thema wordt Scandinavië, dus laten we een Nederlandse auteur vragen.'

De stevige PR rondom Charles den Tex' geschenkboekje vanaf eind mei lijkt vooralsnog geen echte boost te hebben gegeven aan de verkoopaantallen van zijn boeken. 'Ik heb morgen een afspraak bij de uitgeverij, dan zal ik het wel horen, maar tot nog toe vallen de resultaten een klein beetje tegen. We hadden toch gehoopt dat het ongeveer dezelfde impact zou hebben op de verkoop als het winnen van de Gouden Strop. Maar dat kan nog komen. Het geschenkboekje heeft mij toch gebracht bij zoveel meer mensen dat je niet weet wat dat in de toekomst voor je kan gaan betekenen.'

Wachtwoord
Na het succes van De macht van meneer Miller en het tweede deel CEL (voor beide nam Den Tex de Gouden Strop in ontvangst) verscheen afgelopen mei nummer drie, Wachtwoord, waarin antiheld Michael Bellicher wederom in gevaarlijke toestanden verzeild raakt. Ook hier speelt zijn online identiteit een grote rol. Er werd door de critici wisselend op gereageerd, van heel goed tot redelijk slecht.
Ik vraag Charles hoe hij hier mee omgaat. 'In algemene zin is het zo dat slechte recensies nooit leuk zijn (haha), maar het is toch wel heel vaak zo dat de meeste recensies - of ze nou goed of slecht zijn - dingen uit een boek belichten die niet geheel parallel lopen aan het idee dat ik had toen ik het aan het schrijven was.'
Schrijft hij dan te moeilijke boeken? 'Nee, helemaal niet,' reageert Charles krachtig. 'Maar als een boek uitkomt lezen mensen het op hun eigen manier, met hun eigen gedachten en leggen hun eigen nadruk op dingen. De een leest een boek en pikt daar A, C en F uit als de belangrijkste punten, en de volgende leest hetzelfde boek en kiest daar totaal andere dingen uit. Dat hoort ook zo.'
Over of hij zich laat beïnvloeden door slechte recensies en bijvoorbeeld zijn keuze om verder te gaan met dezelfde hoofdpersoon hierop te baseren, is Charles ook duidelijk. 'Daarvoor zijn de meeste recensies eigenlijk te kort en wordt er te kort door de bocht een oordeel geveld. Zeker bij thrillers, want recensenten krijgen amper de ruimte in een blad. Maar als iedereen zou zeggen "kappen" dan zou ik er waarschijnlijk wel mee stoppen. Maar zo erg is het helemaal niet.'

Aanvankelijk was het dan ook nooit de bedoeling om met De macht van meneer Miller een serie te starten.
Charles: 'Ik ben van mezelf geen natuurlijke serieschrijver. Ik heb er bij nummer 2 en 3 goed over nagedacht of ik mijn verhaal wilde vertellen met Bellicher. En dat zal ik bij een volgend verhaal weer doen.'

'Bij Bellicher heb ik een format - de Bellicher blogjes - en een aantal personages die doorlopen. En een onderwerp dat terugkeert, namelijk wat er met die man zijn identiteit gebeurt. Wat je met iemands identiteit kunt doen. Dat zijn wel dingen die nu heel erg spelen, waarbij ik wel probeer om er steeds een andere invalshoek bij te nemen. Dat zijn de constanten.'

Ik vraag hem of een antiheld als Bellicher, die eigenlijk continu achter de feiten aanloopt en van alles blijft overkomen, niet juist te beperkt is als vaste personage van een reeks.
'Daaruit blijkt misschien dat ik het toch een beetje als stand alone schrijf (haha)… Nee, er zit wel een beetje een grens aan. Maar het is ook de aardigheid van het personage, dat het geen achterdochtige, cynische figuur wordt. Ik wil voorkomen dat hij verwordt tot iemand die alleen denkt "mij krijg je daar niet meer. Been there, done that!", dat zou ik jammer vinden.'
Maar het is toch ook logisch dat hij een bepaalde mate van wijsheid meekrijgt en iets leert van wat hem is overkomen?
Charles lachend: 'Nee! Niet zolang ik dat niet wil. Haha. Het is bij een vierde deel wel iets waar ik iets op moet vinden.'

Hoeveel van Charles zelf is er terug te vinden in Michael Bellicher?
'Nou op dat niveau best een hoop. Ik bedoel ik heb dat zelf allemaal niet mee gemaakt, dus ik leer niet (haha). Ik verzin het alleen. Maar verder dat hele gedoe in het adviseursleven, dat heb ik ook allemaal gedaan. Dat maakt het voor mij lekker makkelijk, want dat hoef ik niet meer uit te zoeken. Dan kan ik me richten op het verhaal. Maar dat beetje naïeve, dat niet achterdochtige, zit ook wel een beetje in mij. Dat denk ik wel… Ik zorg er ook wel voor dat de meest voor de hand liggende route, bijvoorbeeld gewoon naar de politie gaan, geen optie is. Dan hoef ik me niet te veel te verdiepen in het politiewerk. Laat Simon de Waal dat maar gewoon doen, die weet dat veel beter dan ik.''

Waar komt die interesse voor 'identiteitsmisdrijven' vandaan? Wil Charles zijn lezers overtuigen van het gevaar dat schuilt in het internet en allerlei automatiseringssystemen?
'Allereerst wil ik een spannend verhaal schrijven, dat is duidelijk. Ik wil niet een boek schrijven waarbij ik de lezer wel even zal vertellen hoe het zit. Ik probeer echt te vermijden om lesjes op te hangen. Maar ik wil het wel ergens over hebben. Als de mensen na het lezen van Wachtwoord wel een idee hebben over internationale vrouwenhandel, dan vind ik dat prima. Zonder dat ik met een opgeheven vingertje door het boek ga. Ik wil zo min mogelijk mijn mening over dingen geven.'

Het thrillergenre in Nederland
Charles debuteerde al weer vijftien jaar geleden met Dump waarmee hij direct een Gouden Strop-nominatie opstreek.
Charles: 'De Gouden Strop was toen nog echt een besloten clubje. Dat vond ik wel spannend allemaal. Maar er is sindsdien zoveel gebeurd, in de breedte en de diepte van het genre. Dat leidt overigens weer tot hele andere "klachten" over de Gouden Strop, maar ik vind het geweldig dat we in vijftien jaar tijd zoveel hebben bereikt.'

Charles is er zelf van overtuigd dat we het grote succes van de Nederlandse misdaadroman te danken hebben aan Saskia Noort, Esther Verhoef en Simone van der Vlugt. 'Zij hebben een heel nieuwe kant van het genre voor Nederland opengegooid. En daar zit ook de groei. Daar moeten we niet moeilijk over doen. De groep vrouwelijke schrijvers doet het nu voor het grootste deel erg goed, en beter dan de mannelijke schrijvers. Maar daar kan ik dan zelf weer niet zoveel mee. Er werd mij jaren geleden wel eens gevraagd: "Waarom schrijf je dan niet boeken zoals Saskia Noort?", nou ten eerste wil ik dat niet. Dat kan ik ook helemaal niet. Dat kan Saskia Noort namelijk erg goed. De gedachte dat iedereen dat dan maar zou moeten kunnen, vind ik een vrij dubieuze gedachte.'

Verfilming
Binnenkort beginnen de opnames van een tv-serie gebaseerd op De macht van meneer Miller. In deze miniserie van vier afleveringen spelen Daan Schuurmans en Theo Maassen de hoofdrollen. Michael Bellicher wordt gespeeld door Schuurmans.
Ondanks dat Charles zelf scenario's schrijft, laat hij dit aan anderen over (Pieter Kuijpers en Edward Stelder, red.).
'Ik heb mijn zegje gedaan, maar ik heb geen idee wat ze daarmee gedaan hebben. Ik heb het scenario ook niet gelezen. Ik wilde me er gewoon niet mee bemoeien. Er moeten zoveel andere keuzes gemaakt worden om een tv-serie ervan te kunnen maken, en dat zou ik niet kunnen. Een ding weet ik wel, de actie van Meneer Miller is verplaatst van Amsterdam naar Den Haag, en dat is waarschijnlijk de kleinste verandering. Er zijn allerlei overwegingen die daarbij een rol spelen. In Amsterdam moet je een hele hoop regelen. Iedereen wil daar filmen, maar de hele stad ligt open. En je moet betalen voor de meeste locaties. In Den Haag hebben ze een potje om filmproducties te trekken, dus in plaats van betalen krijg je nog een centje toe. Je begrijpt dat het beeld dan best verandert. Bepaalde achtervolgingen in Amsterdam zijn er dus niet. Dan zit je met de producent om tafel en dan vraag hij aan mij: "Hebben ze in Den Haag ook zo'n stuk water als in Amsterdam-Noord?", nou volgens mij hebben we hier alleen de Noordzee (haha). Ach, ik zie wel waar ze op uitkomen.'

De serie wordt in november op Nederland 3 door de VPRO uitgezonden. Bij succes zal CEL mogelijk als bioscoopfilm worden geproduceerd.