Claire North: 'Ik besefte dat ik per ongeluk een roman aan het schrijven was'

Met dit boek maakte Webb de overstap van fantasy naar literatuur. Hebban stelde enkele vragen aan deze talentvolle jonge schrijfster, wier schrijfstijl wordt vergeleken met die van David Mitchell.

De eerste vijftien levens van Harry August is geen simpel verhaal. Het idee dat Harry steeds weer opnieuw wordt geboren met alle kennis uit zijn vorige levens, is uniek. Kan je ons iets vertellen over de totstandkoming van dit boek? Hoe kwam je op het idee voor deze roman?

Het idee voor dit verhaal kwam in me op toen ik voor de Royal Shakespeare Company in Stratford-Upon-Avon werkte. Als student lichttechnicus volgde ik daar een onderdeel van mijn training. Het was geen makkelijke tijd voor mij: ik rondde mijn opleiding af, ver van huis, in een plaats waar ik niemand kende en niemand mij kende, met uitzicht op een onzekere toekomst na twee jaar ontzettend hard te hebben gewerkt. Ik herinner me dat ik op een dag mijn vader belde en zei: ‘Pap, ik zit vast in Stratford. Voor de zevende keer deze week zijn we gestopt en opnieuw begonnen met een nieuwe theatershow, en nu sta ik in m'n eentje midden op straat te wachten op de avondshow, zodat ik weer precies hetzelfde kan doen. Vertel me in godsnaam iets leuks!’ Mijn vader studeerde in die tijd astrofysica, dus hij vertelde me een beetje over zijn huidige essay onderwerp, over donkere materie.

Ik kan je niet precies vertellen waar of waarom, maar het was op dát moment, op een hete zomerdag in Stratford, dat ik net mijn vader had aangehoord die zich zorgen maakte over de hoeveelheid massa in het universum, dat ik me een beetje geïsoleerd voelde en enigszins verbijsterd was door het leven, toen het idee in me opkwam om een kort verhaal te schrijven over een man die wordt geboren, leeft en sterft, en dat steeds weer opnieuw. Ik ging meteen met mijn laptop naar het dichtstbijzijnde café en begon te schrijven. Een paar dagen later had ik ongeveer 30.000 woorden geschreven en besefte ik dat ik per ongeluk een roman aan het schrijven was. Ik verwijderde wat ik had geschreven en begon opnieuw.

Je debuteerde met Mirror Dreams toen je pas veertien jaar oud was. Je bent nog steeds jong, maar dit boek lijkt geschreven door een auteur met ontzettend veel levens- en schrijfervaring. Tijdens het lezen van dit boek vroeg ik me constant af: Hoe kan zo’n jonge schrijfster zo’n grote woordenschat hebben en zoveel kennis?

De schrijfervaring is waarschijnlijk het eenvoudigst te verklaren. Harry August is mijn vijftiende gepubliceerde roman. Tuurlijk, ik ben jong – ik denk dat ik 25 was toen ik klaar was met Harry August – maar ik hou van schrijven en ik doe het inmiddels al meer dan een decennium. Het zou niet goed zijn als er niets goeds uit al die jaren schrijfervaring was voortgekomen. Wat betreft woordenschat en kennis heb ik niet het gevoel dat ik hierin uitblink. In mijn dagelijkse leven hoef ik dit in ieder geval niet in te zetten, omdat ik als lichttechnicus in een bedrijf werk waar het belangrijk is om beknopt en duidelijk te communiceren. Daarnaast gaat het voornamelijk over elektriciteit en verlichting. Tijdens het schrijven van dit boek verplaatste ik me grotendeels in de andere personages van het boek en niet veel van deze personages zijn zo slim als Harry August. Dus wat ik weet en hoe ik die kennis uit is heel verschillend van wat Harry weet. En ook al heeft hij een hele brede kennis, ik heb niet het gevoel dat ik dat in dezelfde mate heb.

Dat gezegd hebbende, ik heb enorm opgeleide en zeer geestige vrienden en ik heb een goed geheugen voor dingen die me interesseren. Net als alle schrijvers over de hele wereld houd ik mijn oren open voor alle verhaalideeën die ik kan gebruiken bij het schrijven. Het beste dat een schrijver kan doen is zwijgen en luisteren en als dat de kwaliteit is die mijn schrijven het meest treft, ben ik blij.  

Ten slotte de levenservaring... Ik heb niet een enorme hoeveelheid levenservaring, simpelweg omdat ik nog niet heel lang leef. Maar nogmaals, ik luister graag naar de verhalen van andere mensen en in het geval van Harry August is veel van wat er gebeurt gewoon een oefening in het chronologisch volgen van dingen. Mensen zijn mensen, op elke leeftijd; droefheid en verdriet zijn net zo echt voor een kind als voor een gepensioneerde, hoewel de oorzaken en de manier waarop gevoelens worden uitgedrukt kunnen veranderen.  

Je schrijft onder je eigen naam, maar ook onder de pseudoniemen Kate Griffin en Claire North. Gebruik je voor elk genre een ander pseudoniem?

Ik werd Kate Griffin toen ik stopte met het schrijven van Young Adult boeken en begon met het schrijven van Urban Fantasy. Het was een open pseudoniem – mensen konden nog steeds zien dat ik het was – maar er werd voor dit pseudoniem gekozen omdat de Kate Griffin boeken verschillend genoeg en volwassener waren dan de Catherine Webb boeken. Mensen die het ene boek hebben gelezen kunnen waarschijnlijk ook genieten van het andere boek, maar elfjarigen zijn misschien te jong om Kate Griffin boeken te lezen en Kate Griffin lezers zijn misschien niet geïnteresseerd in de Young Adult boeken. Ik werd ook Claire North omdat de boeken die ik onder die naam schrijf zo anders zijn dan alles wat ik al eerder heb geschreven. Lezers van Claire North zullen misschien ook graag de Kate Griffin boeken lezen, maar misschien ook helemaal niet. De pseudoniemen zijn gewoon een manier om verschillende stijlen en smaken te markeren.

De eerste vijftien levens van Harry August zit vol met historische gebeurtenissen en feiten. Van Darwins evolutietheorie tot 9/11. Hoe heb je onderzoek gedaan naar al deze historische informatie?

Gelukkig bezit ik een roestig geschiedenis diploma van de London School of Economics, waardoor ik de nodige historische kennis heb. Ook is het Internet een onmiskenbaar nuttig instrument, maar wel een die met een korreltje zout moet worden genomen. Het is belangrijk om goed te weten waar je bruikbare informatie kunt vinden. Bij historische fictie is het verleidelijk om alleen over grote gebeurtenissen te schrijven – ‘in 1956 was de Hongaarse revolutie’- in plaats van in te zoomen op fijnere details van die tijd, zoals kleding, houdingen, smaken en kleuren. Deze informatie is eigenlijk bruikbaarder voor het ‘echt’ maken van een periode. Voorkennis, de plaatselijke bibliotheek, Internet en de hang naar controle vormden een combinatie die goed van pas kwam bij het onderzoeken van de historische informatie in dit boek.

Harry August heeft een zeer eigenzinnig karakter: hij is intelligent, sluw, reflectief, humoristisch en sarcastisch. In hoeverre herken jij jezelf in Harry?  

Dit is een moeilijk vraag om te beantwoorden aangezien ik niet objectief naar het boek, Harry August of mezelf kan kijken. Iedereen probeert zichzelf op een bepaalde manier te definiëren. Soms probeer ik mezelf als humoristisch en hopelijk intelligent te zien, maar deze beide eigenschappen zijn zeer verschillend van hoe Harry zich manifesteert. Mijn schaakvrienden vinden mij eigenzinnig, maar ik probeer ook zo eerlijk en open mogelijk te zijn en ik zal bij het beschrijven van mezelf, nooit de woorden gebruiken die anderen van toepassing op mij vinden. Misschien is dit een beter antwoord: Ik deel met Harry August misschien eigenschappen als humor en zelfreflectie, maar de context waarin hij leeft is heel anders. Ik denk over hele andere dingen na dan hij en vind humor elders, simpelweg omdat ik in een ander universum leef dan Harry. We hebben dus wel een aantal dingen gemeen, maar de context maakt ons totaal verschillende mensen.    

Het personage Vincent Rankis gebruikt zijn mnemonische gave om de wereld te snel te vernieuwen en verstoort daarmee de natuurlijke balans van de wereld. Harry August probeert zich hiertegen te verzetten. Ben jij ook van mening dat de wereld te snel vernieuwt?

In veel opzichten denk ik dat dit een kwestie is die bijna te groot is om te behandelen. In de context van het verhaal van Harry August is de wereld ‘te snel’ veranderd, maar dat was een beslissing die ik zowel voor het doel van het verhaal maakte, als voor alle diepgewortelde overtuigingen die ik heb. Je kunt nu naar de wereld kijken en zeggen dat de we leven in een maatschappij met oude ideeën, bijvoorbeeld over de rol van vrouwen, over etnische of religieuze scheidslijnen, die alleen in de loop van honderden jaren kunnen veranderen, maar toch hebben we ook kernwapens en geweren. Zijn dit symptomen van een ‘te snel’ veranderende wereld? Misschien wel. Misschien hebben wetenschappelijke uitvindingen ons vermogen om ze verstandig te gebruiken aangetast. Aan de andere kant, we leven ook in een wereld waar de pokken zijn uitgeroeid, waar het Internet de wereld heeft opengesteld voor wereldwijde communicatie en integratie, en waar we ons kunnen verenigen tegen klimaatverandering en voor het behoud van de planeet. Al lijken al deze veranderingen niet snel genoeg te gebeuren. Het enige geldige antwoord op deze vraag is: het hangt af van hoe je het bekijkt.

De eerste vijftien levens van Harry August bevat veel hoofdstukken en verhaallijnen. Kan je iets vertellen over het schrijfproces van dit boek? Gebruik je schema’s tijdens het schrijven? Hoelang heb je over dit boek gedaan?  

Ik had het idee voor dit boek bijna anderhalf jaar voordat ik echt het echt ben gaan schrijven. Dit kwam deels door mijn werk. Ongeveer twee weken nadat het idee in me opkwam, tekende ik een contract voor drie Kate Griffin romans, die voorrang hadden. Ik had ook heel hard gewerkt om mijn carrière als lichttechnicus op poten te krijgen en werkte anderhalf jaar als technicus bij het Nationale Theater. Dat was nogal tijdrovend. Toen ik uiteindelijk begon met schrijven aan De eerste vijftien levens van Harry August ging het proces vrij snel, ik denk dat het twee maanden in beslag heeft genomen.

Ik wist het begin en het einde van het verhaal en ik had een ruw idee van hoe Harry naar het einde van het verhaal zou komen. In een spreadsheet volgde ik Harry’s leeftijd, zowel in het leven dat hij op dat moment leefde, maar ook de gecombineerde leeftijd van hoe oud hij in narratieve termen was. Verder liet ik het verhaal gaan waar het wilde.

Hoe combineer je het schrijven met je baan als lichttechnicus?

De balans tussen mijn baan als lichttechnicus in het theater en schrijven werkt heel goed. Lichttechnici werken vaak met horten en stoten; we hebben weken waarin we alleen maar repetities bijwonen, gevolgd door weken waarin we 70 uur aaneengesloten in het theater zitten. Aan het eind van zo’n week mag ik weg en schrijf ik om te kalmeren. Dat is prachtig. Aan het einde van een roman is het ook weer heel fijn om als lichttechnicus in een heel andere omgeving te werken met nieuwe, interessante mensen, bij shows waar ik van houd. Dus hopelijk blijft het evenwicht tussen schrijven en lichttechniek zo’n goede uitwerking hebben.

Je schrijfstijl wordt vergeleken met die van David Mitchell, dat is niet het minste compliment. Werd je door zijn werk geïnspireerd voor of tijdens het schrijven van De eerste vijftien levens van Harry August?

Het is vleiend om te worden vergeleken met grote schrijvers, maar ik heb alleen Cloud Atlas van Mitchell gelezen en dat was een lange tijd geleden. Ik herinner me dat ik het een uitstekend boek vond, maar zijn werk heeft me niet bewust beïnvloed.

Met dit boek maakte je een overstap van fantasy naar literatuur. Ben je van plan meer literaire romans te schrijven? Schrijf je momenteel een nieuw boek?

Ik schrijf meer literaire romans, maar nog steeds met dezelfde science-fiction ingang als bij Harry August. Het volgende Claire North boek, Touch, wordt volgend jaar in het Engels uitgegeven en momenteel schrijf ik mijn derde Claire North roman. Ik ben ook bezig met een roman die weer heel anders is dan wat ik meestal schrijf, dus dat is afwachten!

Welk boek dat je recent las maakte zoveel indruk op je dat je het anderen zou aanbevelen?

Pas geleden las ik Ruth Ozeki’s A Tale for Time Being (Een tijdelijke vertelling). Een prachtig boek!      

Lees ook de recensie van De eerste vijftien levens van Harry August.