Interview Escober

Eerste ontmoeting
Het echtpaar Esther en Berry Verhoef woont in Frankrijk, maar is nog steeds vaak in Nederland. “Vorig jaar veertien keer,” lacht Esther. “Mensen vroegen zich af of we werkelijk in Frankrijk wonen.”
Verplichtingen, familiebezoek, het is geen probleem, de afstand tussen hun huis in Frankrijk en Nederland is overbrugbaar al verzucht Berry dat het aantal bekeuringen evenredig is gestegen met de toename van het aantal flitspalen onderweg. “Ik rijd nu tamelijk voorzichtig, maar dat betekent dat we er wel langer over doen.”
Door de enorme populariteit van Esther dreigt Berry wel eens naar de achtergrond te verdwijnen. Dat is niet iets waar hij mee zit. Esther en hij kennen geen gevoelens van afgunst. Daarvoor zijn ze al te lang bij elkaar. Esther: "We hebben elkaar al zo’n 178 jaar geleden ontmoet.” Berry: “In mijn studententijd woonde ik op een studentenkamer en ik werkte daar in de weekenden in de winkel. De studenten en het winkelpersoneel maakten gebruik van dezelfde keuken.” Esther: ”Dus op een dag zag ik Berry daar. En ik vond hem meteen fantastisch. Hij had toen wat meer haar, dat was toen mode in de jaren tachtig. Gebreide truien en lang haar, ja.”

Frankrijk
Zowel Esther als Berry hadden succes met hun boeken over dieren en bieren. Toch kwam het besluit om met hun drie kinderen naar Frankrijk te verhuizen pas nadat de eerste thriller met succes was gelanceerd.
Berry: “In januari 2004 hebben we besloten naar Frankrijk te gaan. Het was iets dat op dat ogenblik kon en we wilden het ook proberen. We waren Nederland niet beu, maar we gingen voor de uitdaging. De mogelijkheid was er omdat we schrijvend ons inkomen verdienen.”
Esther: “En voor Berry kwam erbij dat hij in Frankrijk gemakkelijker bouwvergunningen kon krijgen. We zijn de laatste jaren natuurlijk erg druk met de thrillers, maar de bedoeling was dat Berry er huizen zou gaan bouwen. En dat gaat daar gemakkelijker dan hier. Hoe het precies zou gaan? Daar hadden we niet zo’n vastomlijnd idee over. Alles stond nog open.
Berry heeft een week gepland waarin we allerlei gebieden in Frankrijk hebben bekeken.
We wilden allebei heuvels, die vinden we mooier dan plat land. Bergen vonden we onpraktisch. Die zijn hartstikke leuk als je op vakantie gaat, maar als je er woont en de kinderen de berg op en de berg af moeten, dan is dat niet handig. Dus heuvels wilden we, warm weer, meer zonuren, in de buurt van een stad, maar wel wat achteraf. En hooguit duizend kilometer van Brabant. Omdat je die afstand nog binnen een dag kan rijden en je niet continue een vliegtuig hoeft te pakken. Nou ja, toen kwamen we uiteindelijk in Aquitaine terecht en daar hebben we alles gevonden wat we wilden. Geen zee, nee. Ik ben geboren en getogen Brabantse dus houd ik van heuvels.”

Samen
Hoewel Berry geen nieuweling is op het gebeid van schrijven, werd hij niet vanaf het begin geassocieerd met de thrillers van Esther. De boeken Onrust en Ongenade verschenen ook onder haar naam. Pas recentelijk, sinds deze boeken bij uitgeverij Anthos zijn ondergebracht, is de naam Esther Verhoef vervangen door Escober. Berry knikt: “Mijn eerste meedenken met thrillers is eigenlijk vanaf de eerste thriller van Esther geweest.”
Esther: “We zijn vanaf 1996 eigenlijk al dagelijks thuis samen. Dus 24 uur per dag samen thuis. Dan is het onmogelijk om dingen op je eigen eilandje te doen. Bij Onrust uit 2003 was Berry al heel nauw betrokken en bij Onder druk ook. En uiteindelijk is het zo gegroeid dat we ons afvroegen waarom we niet gewoon met z’n tweeën thrillers zouden gaan schrijven.”
Vierentwintig uur per dag samen en ook samen schrijven. Voor de buitenstaander lijkt het dat onenigheid op de loer ligt. Dat het duo ruzie zou kunnen krijgen om bepaalde passages die de een mooi vond en de ander volstrekt misplaatst. De werkelijkheid blijkt anders. Zelden hebben twee mensen zo volmondig “Nee” gezegd.
Esther: “Nee, eerlijk niet." Ze kijkt Berry aan: “Jij bent ook de enige die met mij zou kunnen samenwerken.”


Eindredactie
Berry: “Ja, we kennen elkaar zo goed. We kennen elkaars leuke kanten en elkaars knorrige kanten. We zijn ook al 23 jaar bij elkaar, waarvan de laatste 12 jaar echt altijd. Dag en nacht.
We hebben eigenlijk een hele simpele regel. Esther heeft altijd het eindoordeel.. Dus wat dat betreft is er nooit enige discussie. Als Esther iets niet ziet zitten, dan gebruiken we het niet. Esther schrijft heel intuïtief, dus als zij bij een bepaald onderwerp of een bepaalde scène niets voelt, kan ze er ook niet over schrijven. Dus ik kan dan wel rationeel gezien een heel mooi plot bedenken en uitschrijven, maar als Esther er niets bij voelt kan ze er ook niet over schrijven. Dat weten we allebei. Dat is gewoon een gegeven.
Berry is de plotter, degene die de losse scènes aan elkaar verbindt. Esther is degene die de sfeer, de scènes schrijft. Esther zorgt voor de taalkundige eenheid. Berry: “Zij is heel erg bezig met zinnen en met ritme. Als ik een scène schrijf, ga ik niet eens proberen om het in haar woorden te schrijven, want dat lukt me gewoon niet. Da’s niet mijn ding. Ik schrijf het op zoals het me uitkomt en Esther maakt er een eenheid van.”.

Keihard geweld
Het woord “voelen” is gevallen. In Ongenade worden enkele genadeloos harde acties beschreven, onder andere in een scène waarbij een vrouw keihard in haar buik wordt geschopt met inwendige bloedingen als gevolg. Hoe kan een schrijver daar een goed gevoel bij hebben, of in ieder geval is het mogelijk om je goed in te leven in een dergelijke scène?
Esther: “Ik heb van tijd tot tijd wel behoefte aan een harde actiethriller. Ik wil van tijd tot tijd rechtop in bed zitten. Het is een heel veilige manier van thrillseeking. En ik ken niet zoveel boeken die dat bieden. Ik hoef dat niet elke dag. Net zoals je niet elke dag Japans of Chinees wilt eten, maar ik wil dit soort boeken graag van tijd tot tijd lezen. Berry ook. Waarom zou je ze dan niet zelf schrijven? Het is niet echt. Nu is schrijven inderdaad iets anders dan lezen. In Ongenade vertel ik het verhaal vanuit verschillende perspectieven. En in dit boek wordt een van die vrouwen behoorlijk hard aangepakt en die scène heb ik vanuit de vrouw geschreven. Het is de eerste keer dat ik dat heb gedaan en toevallig met die ene scène waarin die vrouw in elkaar wordt getrapt. Daar ben ik bijna twee weken mee bezig geweest. Omdat je een soort van zelfbescherming hebt die je weerhoudt om je daarin volledig in te leven. Maar om die scène zo op te schrijven dat je hem als lezer ook meevoelt, moet je als schrijver vol in dat personage kruipen. En het heeft gewoon heel lang geduurd voordat ik dat kon. En op zo’n moment kan schrijven wel eens heel pijnlijk zijn ja. Het zijn best heftige boeken om te schrijven, maar ik heb het er wel voor over.”


Munchen
Ongenade begint met een keiharde scène waarin de huurmoordenaars Vadim en Yuri door hoofdpersoon Sil Maier een ravijn in worden gereden. In de volgende hoofdstukken is de vrede (tijdelijk) in het boek neergedaald en wordt de lezer meegenomen naar Munchen, waar Esther op mooie bevlogen wijze over schrijft. Het is een mooie afwisseling van hard naar zacht. Esther: “Elke scène heeft zijn eigen gevoel. We zijn vorig jaar maart speciaal voor dit boek naar Munchen gegaan. Ook omdat we geen idee hadden wat we met onze hoofdpersoon Sil Maier aanmoesten. Na de vorige boeken Onrust en Onder druk vroegen we ons af wat hij zou gaan doen? We hadden het idee dat hij op zoek ging naar zijn wortels. Die liggen in Munchen en wij zijn nog nooit in Munchen geweest. Ik vind dan dat je een locatie die je beschrijft en die zo’n belangrijke rol speelt in het leven van je hoofdpersoon gezien moet hebben. Anders kan ik nooit in zijn huid kruipen. We zijn toen naar Munchen gegaan en ik vond het eeuwig zonde om de indrukken die we daar hebben opgedaan, niet te gebruiken. Maar ik geloof niet dat de scène in Munchen en de beschrijving van die stad te lang is. Hij is goed voor de sfeer en ondersteunt het gevoel van de hoofdpersoon. Het is voor Sil Maier de eerste keer dat hij teruggaat naar Munchen en zijn indrukken die hij daar opdoet zijn belangrijk. Ik vond het ook een hele bijzondere stad. Hij heeft wel indruk op me gemaakt.”.

Hekel aan regels
Zonder enige uitzondering hebben de personages die in Ongenade voorkomen een enorme hekel aan regels. Criminelen of vertegenwoordigers van de wet, het maakt niet uit, regels zijn er niet voor hen. Het is een signalering waar Esther en Berry nog niet zo bij stilgestaan hebben. Berry (lachend naar Esther kijkend) “Ik heb geen idee waar dat vandaan komt.”
Esther: “Bij een figuur als: Vadim (moordenaar) zit het in de structuur zoals hij in het leger/leven is opgevoed. Hij houdt zich wel degelijk aan zijn opdrachten.”
Kees: “Laat ik het op een ouderwetse manier uitleggen.”
Esther (plagend):“O, jij hebt het over de normen en waarden van het kabinet Balkenende? Nee, dat klopt, daar hebben mijn personages niks mee, nee.”
Kees: “Nou, het lijkt me niet toegestaan, of volgens de regels, om mensen aan de lopende band te vermoorden. En dat is niet alleen de Balkenende norm, hoor.”
Esther: “Ja, nou ja, dat is gewoon noodzakelijk in een thriller."
Kees: “Joyce is in dienst van de politie maar houdt zich ook aan geen enkele regel."
Esther (vragend): “Maar Susan doet toch niets verkeerd? Of wel? Ja, hè? Nou ja, ik vind het gewoon leuk. Het is veel interessanter om te schrijven over iemand die zich niet aan de regels houdt en het lijkt mij ook ontzettend leuk om over te lezen. Ik denk dat er best wel wat rechercheurs bij elkaar te harken zijn die graag eventjes zoals Joyce zouden willen zijn. Ze doen het niet, maar het is wel lekker om er even over te lezen.”


Gedwongen prostitutie
De vrouwelijke vertegenwoordiger van de wet heeft zonder enige twijfel een voorbeeld genomen aan Dirty Harry. Daar waar de wet tekort schiet, wordt moeiteloos het recht in eigen hand genomen. In Ongenade gaat het om nietsontziende gangsters die vrouwen gedwongen in de prostitutie doen belanden. Iets waar politievrouw Joyce tegen elke prijs iets aan wil doen.
Esther: “Ik kan me de frustraties van Joyce ontzettend goed voorstellen. Ik heb een aantal boeken gelezen over vrouwenprostitutie, gedwongen prostitutie, die in Nederland plaatsvindt, in Duitsland en Italië ook, eigenlijk overal. En dat is om gek van te worden. Je kan daar namelijk erg weinig tegen doen. Omdat die vrouwen zo bang zijn dat ze geen aangifte durven te doen. En die regels waar de politie zich aan dient te houden zijn dusdanig rigide dat ze niet zijn aangepast aan dit soort situaties. Dus ja, hoe ga je dat oplossen?. Ik heb het Joyce vrij rigoureus laten oplossen. Ik kan het me echt helemaal voorstellen dat je het als politie af en toe niet zo nou neemt. Ik geloof wel dat de regels nu iets ruimer zijn, maar ons verhaal speelt zich af in 2004. Die gedwongen vrouwenprostitutie is zoiets afschuwelijks, dat heeft ons allebei geraakt. Die scène waarin een van de personen, van wie je hoopt dat er nooit iets verkeerds mee gebeurt, te pakken wordt genomen in dat foute bordeel… die is daar met opzet ingeschreven. Om de lezer toch ook mee te laten voelen hoe vreselijk de situatie is. Het is verdorie heel erg wat die meisjes overkomt. Je maag draait ervan om.”
Berry: “Een dergelijk gevoel van afschuw is vaak de reden, of in ieder geval een van de redenen, dat je er een boek over wilt schrijven."

Held of crimineel
Esther: “Die gedwongen vrouwenprostitutie is inderdaad een van de elementen geweest waarom we dit boek hebben geschreven. Het is in ieder geval wel waar ik me tijdens het schrijven van dit boek erg druk over heb gemaakt. En dat gevoel heb ik ook aan Joyce meegegeven. Daar wil ik niet mee zeggen dat Joyce alles zegt wat ik denk, want zo werkt het niet.”
Berry: “Maar een ander belangrijk element is natuurlijk het thuiskomen van Sil Maier. Hij is onrustig. In Onder druk is hij al gaan nadenken over datgene waar hij mee bezig is. Wij vroegen ons af hoe hij verder zou moeten gaan. Waar je hem kunt laten eindigen met zijn activiteiten. Waar krijgt hij de rust? Hoe gaat hij verder? Kan hij hier mee verder? Dat zijn de vragen die we onszelf hebben gesteld toen we aan dit boek begonnen. De onrust van Sil is overigens niet meteen de onrust die Esther of ik hebben.”
Esther: “In een boek vergroot je die gevoelens natuurlijk enorm uit. Ik denk dat iedereen wel in een lichte of zware mate een vorm van existentialisme heeft. Dat is uitvergroot in de persoon Sil Maier. Daarbij vind ik het erg interessant. In standaard thrillers wordt de strijd tussen goed en kwaad beschreven. En ik vind het juist interessant om die grenzen daarvan op te rekken en te kijken waarin mensen nog meegaan. Waarmee gaan ze nog akkoord? Ik hoop tenminste dat mensen een Escober lezen en erover gaan nadenken. Dat ze zich gaan afvragen in hoeverre ze zelf zouden omgaan met bepaalde dingen? Kunnen ze zich inleven in Sil Maier, in dat wat hij doet? Gisterenavond sprak ik iemand in Amsterdam en die zag Sil Maier als een held. En iemand anders ziet Sil Maier gewoon als een keiharde crimineel. En er zijn ook allerlei meningen er tussenin. Dat vind ik leuk.”

Psychologie of actie
In Ongenade wordt onstuimig hard geweld gebruikt. Toch ligt de nadruk op de psyche van Sil Maier die in dit boek zijn jeugd herbeleefd. In dat opzicht is het meer een psychologische dan een actiethriller. Sommige dingen uit Maiers verleden laten zich raden maar worden niet expliciet genoemd. Heeft Maier, die een kapitaal op de bank heeft, alles als huurmoordenaar verdiend?
Esther (opnieuw plagend): “Jajaja, hij heeft criminelen neergeschoten. Dat mag niet Kees, ik weet het. Je mag criminelen niet neerschieten. Je mag inbrekers ook niets aandoen, dat mag allemaal niet (hahaha). Wij wilden Ongenade zo schrijven, dat je het los kunt lezen van de twee andere boeken. Maar als de lezer wil weten hoe het allemaal zo gekomen is, dan moet hij de eerdere twee delen lezen. Maar ik wil niet teveel uitleg geven in elk boek. Dat vind ik zelf ook niet prettig om te lezen. Overigens is dit het definitieve slot van de trilogie, dus meer uitleg volgt er niet. Sil kent zijn verleden. Hij is thuis.

Korte thrillers
Esther en berry verklaarden in een interview van een tijdje geleden dat ze van plan waren om korte thrillers te gaan schrijven. Boekjes van circa 160 pagina’s.
Esther: “Ja, nu even niet. Er komt heel wat op je af als je bekendheid krijgt op meerdere fronten. Ik ben nu al bezig met het schrijven van een volgend Esther boek. Dus voorlopig komt daar in ieder geval niets van terecht. Het was echt wel de bedoeling, maar het is niet haalbaar. Het was destijds het idee van een uitgever. Maar misschien in de toekomst. Wie weet?