Interview Franck Thilliez

Hij spreekt bedachtzaam Engels met het zware Franse dialect waarmee Maurice Chevalier wereldberoemd is geworden. Een tengere man met kort krullend donkerblond haar, diepliggende ogen en een stoppelbaard. Met zijn geruite overhemd en zijn losjes bij elkaar gegaarde casual kleding heeft hij de uitstraling van een verstrooide leraar wiskunde. Hij is uitermate vriendelijk, kan het succes dat hem ten deel valt nauwelijks bevatten, maar geniet met volle teugen van de vrijheid die het schrijversbestaan hem te bieden heeft. We praten over zijn jeugd, over Franse films, over thrillers en over het leven zelf. Thilliez drukt zich uitermate behoedzaam uit. Hij poneert eerder korte statements dan dat hij uitvoerig verhaalt. Pas als we over horror, gruwel en angst praten raakt hij in zijn element. Thilliez houdt van horror, zoveel is duidelijk.


Gruwelbeelden
De inhoud van de boeken van Franck Tilliez is zonder meer heftig te noemen. De auteur beschikt over een zeer gewelddadige fantasie. Het is echter geen fantasieleven waar Thilliez dag in dag uit mee rondloopt. “Toen ik jong was, was ik altijd gefascineerd door horrorfilms. Mijn favoriete auteur was Stephen King. Toen ik ouder werd had ik een verhaal in mijn hoofd dat nogal donker was en dat bleef maar rondspoken. Ik zei toen tegen mezelf dat ik dat verhaal op de een of andere manier kwijt moest. Ik kon geen film maken, want ik had een baan en bovendien had ik het geld er niet voor en ik dacht ik moet proberen het op te schrijven. En toen ik achter mijn computer ging zitten, lukte het me om vorm te geven aan dat duistere gewelddadige verhaal. Ik vond het fantastisch. Het was een opluchting voor me dat ik op die manier al die gruwelbeelden van me af kon schrijven. Het maakte mijn hoofd leeg. Schrijven bleek voor mij de oplossing om mijn vreemde ideeën kwijt te raken. Het werkt voor mij therapeutisch. Niet dat ik een psychopaat ben ofzo. Ik denk alleen aan andere dingen dan de doorsnee mens.”


Horror in bed
“Ik denk natuurlijk niet de hele dag aan gruwelijke dingen. Pas als ik naar bed ga komen die beelden en verhaallijnen boven. En als ik overdag schrijf, ben ik meer bezig een verhaal vorm te geven dan dat ik aan gruweldaden denk. Natuurlijk, ik schrijf ze op, maar het zijn de beelden die zich ´s nachts hebben aangediend. ‘s Nachts krijg je ideeën die je overdag nooit zou krijgen. Het is een vreemd mechanisme. Als ik overdag niet zou schrijven, doe ik de normale dingen die iedereen doet. Ik doe boodschappen, kijk televisie, eet met de familie. Pas als ik naar bed ga begint mijn fantasie te malen. Ik heb dat mijn hele leven gehad. Ik heb wiskunde gestudeerd en op de een of andere manier dienden de oplossingen voor de vraagstukken zich altijd ´s nachts bij me aan."


Bezorgde familie
Iemand die leraar of taxichauffeur is kan met zijn vrouw over zijn beroep praten, leuke anekdotes vertellen. Franck Thilliez schrijft over sadistische psychopaten en seriemoordenaars. Dat lijkt wat moeilijker. “Mijn familie wist in het begin helemaal niet dat ik bezig was met het schrijven van een boek. En toen ze mijn eerste boek, Het Gruwelhuis lazen, zeiden ze: “Waarom schrijf je over dit soort dingen. Dat hoort niet bij je. Zo ben je helemaal niet. Ze waren behoorlijk verbaasd, vonden het eigenlijk ook niet helemaal normaal. Mijn vrouw heeft veel grapjes te verduren gekregen. Mensen vroegen haar hoe ze naast een man met een dergelijke fantasie durfde te slapen. Of ze een groot mes onder haar kussen had liggen. Pas maar op, straks vermoordt hij je en snijdt hij je in stukken. Mijn vrouw reageerde bezorgd. Ze vroeg of het wel goed met me ging en hoe ik me voelde. Maar ik heb haar uitgelegd dat ik een gewoon, doodnormale man ben en dat de dingen die ik beschrijf gewoon verhalen zijn en dat ze voor mij horen bij het fantasie- en schrijfproces.”

Puber dol op psychopaten
Franck Thilliez is nu 34 jaar, geboren in het Franse Annecy en momenteel woonachtig in Mazingarbe (Pas-de-Calias) een stadje vlakbij Lens. Tijdens zijn beschermde jeugd, die hij vooral doorbracht aan het mooie bergmeer bij zijn geboorteplaats was hij een onopvallend kind dat voornamelijk in zijn fantasie leefde. “Het lezen of schrijven was absoluut geen familieaangelegenheid. Toen ik vijftien jaar was waren de films die mij bovenmatig boeiden De Exorcist, The Texas Chain Massacre en The Shining, films die me de stuipen op het lijf jaagden, maar die bedoeld waren als entertainment en dat geldt voor mijn boeken natuurlijk ook, Voor mensen als ik, en dat zijn er miljoenen, kijk maar naar het succes van Stephen King, is angst en gruwel een wezenlijk onderdeel van entertainment. Toen ik in de leeftijd was dat ik veel naar de film ging, tussen mijn dertiende en vijftiende, wist ik van tevoren dat ik bang zou zijn. Maar dat gevoel was spannend, ik kon niet aan de verleiding weerstaan het op te zoeken. Ik hield er zelfs heel erg van om bang te zijn. Dus als ik boeken schrijf, houd ik dat gevoel goed voor ogen. Ik wil dat mijn lezers bang zijn. En liefst ook nog op een hele sterke intense manier. Voor mensen is bang zijn vaak een tijdelijke vlucht uit de werkelijkheid. Het is hetzelfde systeem als kinderen die in Disneyland naar een spookhuis gaan of in de achtbaan gaan zitten. Met mijn boeken probeer ik eenzelfde soort adrenalinestoot te bewerkstelligen. Alles in mijn verhalen is daarop toegespitst.”


Alles voor de lezer
Voor sommige schrijvers is het vertellen van een verhaal een bijna fysieke noodzaak. Een verhaal moet op papier, of dat ooit door iemand gelezen wordt is bijzaak. Een tweede categorie schrijvers maakt een boek uitsluitend uit creatieve noodzaak. Ook deze categorie denkt niet aan het publiek. Bij Thilliez ligt dat anders. “Ik ben geen schrijver die boeken voor zichzelf schrijft. Ik denk continu aan mijn lezers. Als ik een paar pagina´s af heb herlees ik ze en vraag me steeds af of dit interessant genoeg is voor mijn lezers. Ik ben wat dat betreft heel kritisch. Het verhaal moet constant spannend zijn.
Als het boek klaar is, kan ik niet beoordelen of het goed of slecht is. Daarvoor ben ik te subjectief. Maar ik kan wel goed beoordelen of het verhaal de aandacht van de lezer constant vast kan houden. Met dat oogpunt herschrijf ik bepaalde scènes. De lezer moet op het puntje van zijn stoel blijven zitten. Spanning, spanning en nog eens spanning, daar draait het om.
Spanning mag dan het allerbelangrijkste zijn voor Thilliez, dat neemt niet weg dat hij ook de hoogst mogelijke zorg besteed aan stijl en taalgebruik, dat soms zelfs poëtisch is.
“Ja, bij het herschrijven probeer ik extra sfeer te scheppen, door mooie beelden en vergelijkingen te maken. Taal helpt mee aan schoonheidsbeleving, de waardering van de lezer, Het geeft een extra emotionele lading mee voor diegenen die er oog voor hebben. Soms herschrijf ik sommige zinnen wel vijf keer. Mooi taalgebruik heeft extra zeggingskracht.”


Schaduw van de beul
Zijn nieuwste boek Schaduw van de beul is een soort kruising tussen Misery en The Shining. Spannend, macaber en vol verrassingen. Het verhaal draait om een seriemoordenaar met de bijnaam Beul 125 die ooit op gruwelijke wijze jonge vrouwen vermoordde. Hun kinderen spaarde hij, maar hij tatoeerde zijn handtekening op hun hoofden: 101703…101005…89784. De beul werd 27 jaar geleden opgehangen zonder dat de betekenis van de nummers werd opgehelderd. Hoofdpersoon David Miller is begrafenisondernemer die in zijn vrije tijd thrillers schrijft. Hij aanvaardt de opdracht de seriemoordenaar in een boek tot leven te wekken. De gruwelen komen weer tot leven.
Franck Thilliez vindt Schaduw van de beul één van zijn betere boeken. “De inspiratie voor Schaduw van de beul heb ik gekregen door een dik boek dat ik heb gelezen over iemand die een ander vermoordde van wie hij hield. De grote vraag daarbij is natuurlijk: waarom zou je dat doen?. Maar ik vond het als onderwerp enorm intrigerend. Bovendien wilde ik in mijn boek het schrijfproces duidelijk maken. Daarom heb ik als hoofdpersoon een schrijver genomen die voor morele dilemma’s komt te staan. Ik had vijf of zes verhaallijnen waaruit ik kon kiezen. Uiteindelijk heb ik gekozen voor het meest bizarre. Ik ging er vanuit dat de lezer dat het meest intrigerend zou vinden. Ik heb een normaal personage als David de schrijver tegenover een totaal curieus karakter, meneer Doffre, geplaatst. Het aardige is dat ik in het begin alle karakters als vrij normaal voorstel. Maar naarmate het verhaal vordert komen er steeds meer slechte eigenschappen van hen naar boven. Ik vind dat in principe zo boeiend omdat vrijwel elk mens goede en slechte eigenschappen heeft. Daarom is de strijd tussen goed en kwaad ook altijd lichtelijk kunstmatig. Het is maar wat er in het leven met je gebeurt. Elk mens kan onder bepaalde omstandigheden goed of onder andere omstandigheden slecht zijn.”

Seriemoordenaar
In het boek beschrijft Thilliez op gedetailleerde wijze het leven en de gedachtegang van een seriemoordenaar. Om dat te kunnen,heeft hij veel boeken en documentaires over seriemoordenaars gelezen en gezien.
“Ja, om op een geloofwaardige wijze over een seriemoordenaar te kunnen schrijven moet je je wel in de geestesgesteldheid van een dergelijk personage verdiepen. Ik heb het altijd fascinerend gevonden. Hoe steekt de psychologie in elkaar van iemand die in koelen bloede mensen vermoordt en die daar nog plezier aan beleeft ook. Ik wilde graag weten of dergelijke mensen ook een normaal leven leiden, of ze hun gruwelijke daden ook aan hun familie vertellen, of dat ze het in een geheim compartiment van hun geest opslaan. Ik heb met psychiaters gesproken en de literatuur bestudeerd. Ik wilde hun daden en beweegredenen kunnen verklaren. Het is duidelijk dat de meeste seriemoordenaars er doodnormaal uitzien dat ze een gewoon leven leiden en dat achteraf niemand hen tot hun vreselijke daden in staat had geacht. Maar toch doen ze het. Het zijn abnormale mensen in een normale verpakking, zogezegd.


Forensische enge dingen
Thilliez is ook sterk in de beschrijving van ontbindende menselijke lichamen, hetgeen de gruwel van het verhaal in hoge mate versterkt. “Ja, ook daar heb ik me in verdiept, Ik heb bijvoorbeeld de boeken van Jefferson Bass verslonden. Hij heeft een forensisch onderzoekinstituut in Amerika, de bodyfarm genaamd, waar ze de ontbindingsprocessen van dode lichamen onderzoeken. Enorm boeiend om te lezen welke insecten en kevers een rol spelen bij dat proces. Voor elk boek dat ik schrijf doe ik grondig research naar een bepaald onderwerp. Ik wil dat de lezer ook iets leert. In dit boek kan men leren over insecten en ontbindingsprocessen. Sommige mensen zullen er van gruwen, dat is goed. Anderen zullen er iets van opsteken, dat is zelfs beter. Ik vind het belangrijk om in elk boek iets te beschrijven, daar gedetailleerd op in te gaan, waar de mensen iets van kunnen leren. Ik heb het al eerder gezegd, ik schrijf voor de lezer. En sommige lezers zijn dol op beschrijvingen van lijken, wat de natuurlijke processen met lijken doen en welke andere, levende, have daar baat bij heeft.
Mensen houden van enge, griezelige dingen. Ze hoeven het zelf niet te zien in de werkelijkheid. Maar om er in de veilige beschutting van het huis over te lezen, is lekker veilig griezelen.”

Verfilming
Franck Thilliez heeft sinds enige jaren zijn vaste baan opgegeven om fulltime schrijver te worden. “Mijn boeken verkopen zo goed, dat ik me helemaal op schrijven heb toegelegd.
Het Gruwelhuis is zelfs verfilmd. In september 2007 is hij in de bioscoopzalen te zien geweest. En hoewel het een hele goede, Franse film is, was het niet bepaald een kassucces. Heel snel gefilmd, mooi. Maar de Franse film is niet populair in andere landen. Het is natuurlijk deels een taalprobleem. Maar het vreemde is dat men vroeger in Frankrijk trots was op films uit eigen land: Truffaut, Alain Resnais, Claude Chabrol, Luc Besson etc. Maar dat is niet meer zo. Jonge Franse bioscoopgangers zien liever Amerikaanse films dan Franse films. Of mijn andere boeken verfilmd gaan worden, weet ik dus niet. Maar daar gaat het mij ook niet om. Het was een leuke ervaring. Maar schrijven is voor mij hoofdzaak. De lezers wachten op mijn boeken, niet op mijn films. Zelf zie ik mijn boeken als thrillers. De dreiging is voornamelijk psychologisch van aard. Maar, natuurlijk zitten er ook flink wat horrorelementen in mijn boeken. Angst is een mooie emotie. Voor lezers en voor schrijvers. Angst is als een dikke ketting die je gevangen houdt. Je wilt vluchten, maar je kan niet weg. Maar in je achterhoofd weet je dat je zelf de ketting opzij kan doen. Je kunt je boek wegleggen. Zelfgekozen angst, dat is entertainment.”