Interview Harlan Coben

Harlan Coben (44) zit op zijn gemak in de ontbijtzaal van het superluxe Sheratonhotel in Frankfurt. De beroemde Amerikaanse schrijver is naar Europa gekomen om met een paar van zijn buitenlandse uitgevers te praten. ,,Kijk, ik heb hier een lijstje waar ze allemaal opstaan. Ik ga vandaag met een paar praten. Gisteren ben ik ook al even op de Buchmesse gaan kijken. Zelf wat uitgevers opgezocht. Maar ik ben nog niet eens halverwege het lijstje gekomen.’’
De beroemde ‘Buchmesse’ in Frankfurt is voor uitgevers een grote markt voor boeken en manuscripten. Waar je ook loopt, overal zitten mensen te praten. Iedereen is bezig met netwerken, afspraken maken, en onderhandelen met een kopje koffie bij de hand. Het resultaat is een constant gezoem van stemmen in al de acht hallen van het complex. Buiten zijn tenten opgezet voor de lunch. Een broodje worst, of liever ‘ein Bratwurst’ ingeklemd in een klein broodje, vindt gretig aftrek. Soms met een portie vette frites erbij. Waar je ook kijkt: Het krioelt van de mensen.
Coben loopt langs het ontbijtbuffet nadat hij een paar bekenden heeft begroet. Casual gekleed in poloshirt en spijkerbroek valt hij met zijn lengte op. Pannenkoeken, roereieren, een worstje. ,,Ik moet er de hele dag mee doen,’’ verontschuldigt hij zich. Zijn vriendelijke ogen kijken rond tot hij iemand vindt die hem zijn koffie kan brengen. Voor een zo beroemde auteur komt hij bijna verlegen over. Vriendelijk en open legt hij uit hoe hij ooit met schrijven is begonnen.
,,Nee, ik ben niet zo iemand die zegt dat hij op de rand van de zandbak op zijn vierde jaar al dacht dat hij later schrijver wilde worden. Dat wilde ik namelijk helemaal niet. Maar als student heb ik een tijd in Spanje gewerkt. Mijn opa had een reisbureau. Ik maakte daar zo veel mee, dat ik bedacht dat ik er een roman over moest schrijven. Ik was 20, 21 jaar. Het is nooit uitgegeven, het was ook niks, maar ik werd er wel door gegrepen. Toen ik eenmaal met schrijven was begonnen, wist ik meteen wat ik de rest van mijn leven wilde: schrijven.’’
Maar voor Harlan Coben geen bliksemstart, geen ‘one hit wonder’. ,,Ik ben heel klein begonnen. Heel laag op de ladder. Met een klein contract, kleine oplage en alleen in pockets. Geen harde kaften voor Harlan Coben. Dell was mijn eerste uitgever. Die gaf 24 boeken per jaar uit. Er waren 75 verschillende auteurs die voor hen die boeken schreven. Daar was ik er een van. Er zijn er maar een paar die nu nog schrijven. De rest is afgehaakt. Natuurlijk heb ik altijd wel gehoopt op een doorbraak. Ik had enorme verwachtingen, maar het is wel goed zoals het is gegaan. De mensen die in een keer beroemd worden, hebben geen respect voor hun lezers. Die voelen geen band met hun publiek. Dat voel ik wel.’’
Zijn eerste doorbraak – nog een bescheiden vindt hij zelf – kwam met de serie over sportmakelaar Myron Bolitar. ,,Ik een sportfan? Welnee. Nooit geweest. Ik begrijp niet waarom mensen zo met sport dwepen. Het lijkt wel heldenverering, terwijl die sporters niet eens goed kunnen schrijven.’’
Maar hoe is hij dan op die Myron gekomen? Dat gaat toch over sport, sporters en misdaad? ,,Het gaat nooit over sport zelf. Niet over wedstrijden of uitslagen. Ik zocht een hoofdpersoon voor een serie en iemand suggereerde wereld van de sport. Ik wilde een wijsneus als detective. Niet zo’n eenzame, verzuurde man, een alleenstaander die een misdrijf op zijn manier oplost. Ik wilde een man met vrienden om zich heen, zoals Myron met zijn vriend Win. O, en hij moest ook een goede relatie hebben met zijn ouders. Ook iets wat al die andere detectives niet hebben.’’
Harlan Coben moet lachen om zijn eigen omschrijving, maar gaat snel verder met zijn ontbijt. Zodra zijn bord leeg is, staat hij snel op voor een tweede portie. Nog een pannenkoek, koffie. Het eerste boek over Myron Bolitar in 1995 maakte geen echt grote indruk op de lezers. De waardering groeide langzaam. De verkopen gingen steeds beter. En het voordeel van een serie is natuurlijk dat mensen die bij het derde boek worden gegrepen ook de eerste delen willen hebben. Maar na zeven boeken over zijn held vond Harlan Coben het genoeg. ,,Myron en ik hadden allebei een pauze nodig.’’ Hij schreef vervolgens vijf thrillers. Geen serie meer maar aparte verhalen. ,,Daarmee kwam voor mij in Amerika de echte doorbraak. Mijn eerste boek na de serie was mijn eerste New York Times bestseller. Ze verkochten negen keer ze goed als de Myron-serie. Niemand vertellen was mijn ‘break-out book’, zoals wij dat in Amerika noemen.’’
Na al die successen verscheen deze zomer tot verrassing van zijn fans plotseling weer een boek met Myron Bolitar en zijn vrienden. Een oudere Myron, maar nog net zo ad rem als zes jaar geleden. De jaren zijn verstreken, maar Harlan Coben vult het gat niet in. Zijn levenslange liefde is weg, zijn ouders zijn naar Florida verhuisd, maar dat is het wel zo’n beetje wat de lezer te weten krijgt. En de eenzijdige concentratie op sport is voorbij. Myron werkt nu ook voor acteurs, schrijvers, muzikanten, voor iedereen die een vertegenwoordiger nodig heeft.
,,Ik heb voor een boek altijd een idee over het begin en het einde,’’ legt Harlan Coben zijn terugkeer naar Myron Bolitar uit. ,,Dat gold ook voor het einde van de serie. Ik had een prachtig idee, maar het paste totaal niet bij Myron Bolitar. Dat is Niemand vertellen geworden. Ik wilde een comeback van Myron niet forceren. Ik wilde al helemaal niet alleen voor het geld weer over Bolitar schrijven. Ik wist dat hij terug zou komen. Ik was er als schrijver nog niet klaar mee. Maar dan moest ik eerst een goed verhaal voor hem hebben.’’
Dat verhaal vond hij in zijn directe omgeving. Op een feestje beloofde hij een vriendin van zijn dochter – hij heeft vier kinderen – dat hij haar zou helpen als het ooit nodig was. ,,Het is nooit verder gegaan. Zij heeft nooit gebeld en om hulp gevraagd. Maar het bracht me op de gedachte wat er zou gebeuren als zo’n tiener wel belt en je aan je belofte houdt. Wat dan? Dat was een verhaal waarvan ik meteen wist dat Myron Bolitar het zou kunnen vertellen. Daarom is hij nu terug gekomen. Ik ben al klaar met mijn volgende boek en dat is weer een ander boek. Weer een boek dat op zichzelf staat. Myron Bolitar is opnieuw weer even weg.’’
De tafel wordt afgeruimd. De lange dag vol afspraken met buitenlandse uitgevers wacht. Zo vaak komt hij niet in Europa en hier in Frankfurt wachten de uitgevers met spanning op zijn komst. Een afspraak met de Nederlandse uitgever van zijn boeken heeft hij niet, maar bij de stand van De Boekerij hopen ze toch een glimp van de beroemde Amerikaan op te kunnen vangen.
Een glimp, meer niet, is van Harlan Coben te zien in een film die in Frankrijk is gemaakt van Niemand vertellen. In november is de première in Parijs. Harlan Coben komt dan terug naar Europa om dat mee te maken. ,,Ik ben er zelf ook in te zien. In een scène waar een man denkt dat hij wordt gevolgd. Hij kijkt achterom en ziet mij.’’ Harlan Coben schiet in de lach. ,,Ja, inderdaad net als de beroemde regisseur Alfred Hitchcock speel ik heel even in mijn eigen film. Ik heb een iets grotere rol dan Hitchcock, maar veel scheelt het niet.’’
Wie de trailer al wil bekijken: die is te vinden op www.harlancoben.com en dan doorklikken naar de filmtrailer.