Interview Heleen van der Kemp

‘Ik heb best wel vaak gehoord dat mijn lezers het een verschrikkelijk eind vonden, maar zó had ik het helemaal niet bedoeld,’ aan het woord de 36-jarige auteur van Blond 15 en het in de zomer verschenen Afrekening. ‘Ik wilde de lezer eigenlijk vooral laten zien dat het oplossen van een zaak heel anders kan verlopen wanneer iedereen de verkeerde kant op kijkt.’

Heleen van der Kemp, in het dagelijks leven communicatieadviseur bij een interimbureau, kan er wel om lachen. ‘Misschien heb je wel gelijk dat deze reacties van lezers komen die dachten een soort spannende chicklit in handen te hebben. In ieder geval hebben we qua omslag het roer helemaal omgegooid bij het tweede boek.’

De hoofdpersoon in Blond 15 en Afrekening is Britt Franken, rechercheur en profiler bij de Amsterdamse politie. Een sterke vrouw die als alleenstaand moeder ook nog eens belast wordt met de opvoeding van haar 15-jarige dochter. Een behoorlijke opgave voor een carrièrevrouw als Britt die tegelijkertijd haar mannetje moet staan in de keiharde politiewereld. Een protagonist die als mens vrij ver van haar schepper lijkt af te staan. ‘Want,’ zo legt Heleen uit: ‘Ik ben niet zo stoer hoor, ik ben eerder bang aangelegd. Ik durf geeneens auto te rijden.’

Wel is Heleen sinds kort moeder van zoontje Bas die direct en ongewild al invloed heeft gehad op haar tweede boek want door haar zwangerschap en de geboorte van Bas kon Afrekening niet op de aangekondigde datum (maart 2011) verschijnen.

Drang
‘Het schrijven is bij mij begonnen uit een soort van drang,’ vertelt Heleen. ‘Ik schreef altijd al, van jongs af aan. Als ik als klein meisje naar de film was geweest, ging ik het verhaal thuis opschrijven. Het talent om te schrijven zat altijd al heel dicht bij mij, maar ik zag het alleen nog niet. Het heeft ook nog wel even geduurd, tot mijn drieëndertigste. Toen voelde ik dat ik er ook iets mee zou kunnen.’

Heleen begon op Hyves met het schrijven van verhalen. Soms alleen, soms met anderen. Heleen: ‘Ik had daar al heel wat meters inzitten voordat ik besloot om naar de Schrijversvakschool in Amsterdam te gaan. Maar ik ben pas echt begonnen met mijn eerste boek toen ik Martin, mijn partner, ontmoette. Hij is een echte conceptdenker en samen bedachten we het eerste verhaal. Martin was er ook wel klaar mee dat ik altijd op Hyves bezig was. “Het wordt tijd om nu echt eens iets te proberen,” zei hij en dat was net het zetje dat ik nodig had.’

De eerste versie van Blond 15 was allesbehalve de gedroomde start van haar schrijfcarrière, zo vertelt Heleen openhartig. ‘Ik had het manuscript gestuurd naar Script+ (een bureau dat schrijvers begeleidt en van advies voorziet, red.). Daar heb ik echt heel veel aan gehad. Ze waren glashard en heel eerlijk, maar dat is uiteindelijk wel de reden geweest dat het boek is geworden wat het nu is. Ik had het zelf allemaal veel te ingewikkeld gemaakt. Het bestond uit drie delen en bijna alleen maar dialogen. “Het heeft zeker potentie,” vertelden ze mij, “maar dit is waardeloos.” Dat was zo ongeveer de strekking (lacht). En daarmee kon ik aan het werk.’

Heleen werkte ruim anderhalf jaar aan haar debuut dat als Blond 15 in februari 2010 verscheen bij Verbum Crime.

Heleen: ‘Met Afrekening ging het allemaal wat sneller. Hoewel het tussen de bedrijven door moest gebeuren, kon ik me af en toe een weekje terugtrekken bij mijn moeder, die lekker landelijk woont. Daar kan ik ongestoord schrijven.’

Social Media
We lijken er niet meer omheen te kunnen, dus ook met Heleen sprak ik over de snelle opkomst van dit fenomeen. Vanuit haar ervaring als communicatieadviseur vindt ze het eigenlijk niet echt spannend. ‘Het is alleen transparanter, maar het is allemaal niet zo nieuw als het lijkt. Je moet het alleen goed managen om je reputatie niet te schaden. Twitter is eigenlijk een heel raar medium. Hyves is dan nu weer uit, terwijl je daar juist veel meer dialoog kunt aangaan dan op Twitter, waar het toch weer voornamelijk zend, zend, zend is.’

Toch gebruikt ze het medium zelf ook vrij veel. ‘Het is een goedkope manier om toch mensen te bereiken. Ilse, mijn uitgever, en ik zetten het ook in voor marketing van mijn boeken.’

Niet alleen in haar leven, ook in haar boeken spelen de sociale media een belangrijke rol. In Blond 15 gebruikt de moordenaar Hyves om in contact te komen met nieuwe – voornamelijk hele jonge – slachtoffers: tienermeiden. De vijftienjarige Bo, dochter van rechercheur Britt Franken, is net als al haar leeftijdsgenootjes dan ook veel op Hyves te vinden. In Afrekening stapt Britt – niet geheel vrijwillig – zelf de wereld in van online dating en speelt het internet ook weer een belangrijke rol bij de misdrijven die worden bestreden.

In beide boeken krijgen de dames heel wat te verwerken. Ik vraag Heleen hoe ze zich heeft in kunnen leven in de relatie tussen Britt en haar dochter Bo, aangezien ze zelf pas heel kortgeleden, na de verschijning van Blond 15, moeder is geworden.

Heleen: ‘Bo is eigenlijk hoe ik zelf was toen ik een jaar of 15 oud was. Britt is dan wel veel stoerder dan ik ben, maar in haar zit ook heel veel van mij. Dat is denk ik ook de reden waarom ze niet echt een traditionele moeder-dochterrelatie hebben. Ik ben niet langsgegaan bij moeders met vijftienjarige dochters of zoiets. De tienerdochter van mijn uitgever heeft het manuscript wel gelezen om te zien of dingen in staan over meiden van die leeftijd die misschien minder voor de hand zouden liggen. Zo hebben we het wel een beetje bewaakt. Het is alweer zolang geleden dat ikzelf vijftien was. En het was toen toch helemaal anders dan nu…’

In Blond 15 is er ook een mooie rol weggelegd voor Neerlands bekendste misdaadjournalist en alibiverstrekker Peter R. De Vries. Waar komt hij ineens vandaan?
Heleen: ‘Ik vind dat zo’n lekker ding (lacht). Hij is intrigerend. Ik vind het geweldig hoe hij het doet. De autoriteit waarmee hij iets claimt, of zijn tanden ergens inzet. Alsof hij, en alleen hij, de waarheid in pacht heeft. Ik vind dat fantastisch. De power die hij met een televisieprogramma heeft om zaken weer in beweging te krijgen, dat vind ik zo goed. De politie krijgt gewoon met alle facetten van de media te maken, zo ook de hoofdpersonen in Blond 15.’

Een serie
Hoewel Blond 15 op het eerste omslag al prominent werd aangekondigd als een “Britt Franken-detective”, was het geen vooropgesteld plan om er een serie van te maken. Heleen: ‘Nee, dat gebeurt gewoon. Dat is ontstaan, net zoals het open einde van het eerste boek. Dat was ook niet vooraf bedacht. Daar kom je dan zo op uit. Bij Afrekening begon het met een tv-uitzending over “strafmaat”, die ik zag. Als ik dan een eerste idee heb dan trek ik Martin aan zijn mouw en dan gaan we samen bedenken hoe het verhaal moet lopen.’

Afrekening is ook wat harder dan het eerste boek, dat waarschijnlijk door de knallend roze cover ook door Young Adult-lezers is opgepakt. Heleen moet hier wel een beetje om lachen: ‘Nee, ik zou niet willen dat mijn dochter van dertien of veertien dit boek nu direct zou lezen. Nou ja, misschien valt het allemaal wel mee, maar het is in ieder geval een wat donkerder boek geworden dan Blond 15.’

Én dikker, want waar Blond 15 op pagina 166 vrij plotseling ophoudt gaat Afrekening – gelukkig voor de lezer – nog een kleine zestig bladzijden door.

Heleen: ‘Als ik het over zou kunnen doen, dan had ik van Blond 15 ook meer gemaakt. Had ik er meer verhaal omheen geschreven, en dat had ik makkelijk gekund.’

Zoals eerder gezegd, de samenwerking met Martin is belangrijk voor Heleen: ‘Zonder hem zou ik het niet kunnen. Hij denkt en leest mee, maar hij schrijft niet. Dat zou hij ook heel goed kunnen, dat weet ik zeker, maar daar heeft ’ie gewoon geen zin in (lacht). Ieder zijn ding.’

Recensies
Na het goed ontvangen eerste boek was het voor Heleen behoorlijk spannend om met nummer twee naar buiten te komen. Maar de eerste reacties (dit interview vond plaats vlak na de verschijning van Afrekening, red.) zijn bemoedigend. ‘Ik vind het vooral spannend of ik de verwachtingen heb waargemaakt, maar de eerste vier sterren recensies zijn al binnen,’ zegt Heleen tevreden. ‘En ik zie ook positieve lezersrecensies voorbij komen, dus ik ben wel blij. Maar denk nu niet dat ik overal bovenop zit, dat doe ik niet. Daar zou ik heel erg onrustig van worden. Van de week kwam er een tweet voorbij van een vrouw die schreef zoiets van “Ik vind het maar matig”… dan denk ik gadverdamme en ga toch even kijken wie de vrouw is. Dat slaat natuurlijk nergens op. Dat moet ik gewoon niet doen. Zoiets komt ineens uit het niets voorbij. Maar hetzelfde heb ik ook met hele positieve reacties. Dan weet ik eigenlijk ook niet zo goed hoe ik daarmee om moet gaan. Daar word ik dan ook weer verlegen van (lacht).’

Auteurs krijgen meer en meer een gezicht voor lezers. Ze kunnen niet meer verstopt blijven in hun holletje en alleen maar schrijven. Heleen: ‘Dat vind ik zelf wel moeilijk hoor. Ik vind het lastig om mezelf dan heel erg te laten zien en roepen “Kijk allemaal! Dit heb ik geschreven!” Ik heb liever dat mijn uitgever dat doet. En zij kán dat. Als we samen op een beurs staan dan trekt zij iedereen de stand in. En in een een-op-een gesprek voel ik me wel comfortabel. We zijn een goed team!’

Toekomst
Over haar eigen toekomst en die van Britt heeft Heleen duidelijke ideeën. Britt komt nog zeker één keer terug.

Heleen: ‘Ik heb een A4-tje met een idee voor het derde boek. In dit boek speelt Britt weer de hoofdrol en ik maak gebruik van mijn ervaringen in het bedrijfsleven. Dus daar gaan we weer mee aan de slag. Maar ik vind eigenlijk wel dat het nu, met het derde boek, moet gaan gebeuren. Het schrijven van een boek is zo enorm arbeidsintensief, met een baan, een kind, een sociaal leven. Je offert er zoveel voor op en dan wil ik wel het gevoel hebben dat ik het niet voor niets doen. Kijk, ik hoef het niet voor het geld te doen, daar gaat het me niet om. Maar ik wil wel gelezen worden. Het moet niet blijven hangen op een paar duizend lezers.’