Interview Joy Fielding

Bijnaam
Ooit noemde ik Joy Fielding, de actrice die de filmwereld in de steek liet om te gaan schrijven, in een recensie De Oprah Winfrey van de thriller. In al haar boeken neemt zij het op voor vrouwen die in moeilijkheden verkeren of komen. Het is een omschrijving waar zij erg verguld mee is. “Dankjewel. Het is een alleraardigste bijnaam en ik hoop dat iemand hem doorspeelt aan Oprah Winfrey zelf. Ik denk dat het haar bijzonder zal interesseren. Ik probeer mijn vrouwelijke lezers bij te brengen dat ze niet alleen moeten vechtenh in het leven maar dat ze moeten vechten voor datgene waar ze in geloven, vechten om zichzelf te kunnen zijn, de vrouw die ze zouden kunnen zijn. Ik wil ze leren dat je je leven niet door anderen moet laten dicteren en dat jij als vrouw, als individu, de enige bent die je leven de invulling kan geven die je wilt. Niemand anders kan je daarbij helpen. Je moet op je instincten vertrouwen en niet naar anderen kijken, zeker niet naar de mannen in je leven. Je moet van niemand afhankelijk zijn, alleen van jezelf.”


Vrouwelijk perspectief
Fielding beschrijft in al haar boeken de gebeurtenissen vanuit het vrouwelijk perspectief. Dat wil ze ook graag zo houden. “Om eerlijk te zijn heb ik altijd gevonden dat er genoeg schrijvers zijn die het mannelijk standpunt verwoorden in hun boeken en ik vond het tijd om het standpunt van de vrouw eens goed te belichten. Naar mijn mening zijn er momenteel te weinig vrouwen op thrillergebied die geloofwaardige fictie schrijven. Ze schrijven gewoonlijk over supervrouwen die beeldschoon maar tweedimensionaal zijn. Ik schrijf over echte vrouwen. Vrouwen met wie mijn lezeressen zich kunnen identificeren: slim, grappig, gecompliceerd, neurotisch, vriendelijk, krengerig etc.etc. Kortweg, vrouwen zoals hun moeders, zusjes en vriendinnen.”

Jeugd
Haar behoefte om andere vrouwen te helpen wijt Fielding aan de jeugd die zijzelf heeft gehad, Ze beseft dat ze geluk heeft gehad en dat veel vrouwen minder fortuinlijk zijn geweest. “Ik heb een heel gelukkige jeugd gehad. Mijn jongste zusje werd pas geboren toen ik zes jaar oud was en dat betekent dat ik jarenlang als enige alle aandacht van mijn ouders heb gekregen. Ik ben behoorlijk in de watten gelegd. Tot mijn derde jaar woonden wij met zijn allen bij mijn grootouders in, de ouders van mijn moeder. We waren gek op elkaar, dus had ik een fantastische tijd. Ik vond het leuk op school, zelfs de vervelende leerstof vond ik leuk. Ik was als jong meisje meer een dromer dan een robbedoes. Maar ik was ook heel praktisch. Mijn dromen werden altijd onderdrukt door mijn werkelijkheidszin. In mijn hoofd schreef ik wel allerlei korte verhaaltjes en die speelde ik dan na voor mijn ouders, als een volleerde actrice.
Aan de andere kant was ik niet echt een meisjes-meisje. Ik speelde net zo goed met jongens en was niet bang om mijn jurkjes vies te maken. Mijn ouders waren de best denkbare ouders, met name mijn moeder. Mijn vader was een beetje excentriek en moeilijk, maar daarom niet minder liefdevol. Beiden hebben me aangemoedigd om te doen wat ik het leukste vond. Ze moedigden me ook altijd aan te zeggen wat op mijn hart lag. Als je iets niet vraagt, krijg je ook niets,” was hun gezegde. Daarom ben ik ook nooit terughoudend geweest om mensen mijn mening te geven. Kortom, ik had een heerlijke jeugd. Mijn moeder zal altijd een speciale plaats in mijn hart houden. Zij was vriendelijk, wijs, grappig en fantastisch. Zij was echt mijn beste vriendin, hoewel ze nooit heeft geprobeerd om zich anders op te stellen dan als een moeder. Haar geloof in mij was ongelooflijk en haar dood, ik was toen 31 jaar oud en mijn dochtertje Shannon was net vier jaar, is een van de grootste tragedies in mijn leven.


Filmactrice
Tijdens haar studententijd in Toronto speelde Fielding mee in meer dan twintig studentenfilms en één professionele film. Ze verhuisde naar Los Angeles waar ze in tal van films bijrollen speelde, onder andere in de westernreeks Gunsmoke. “Ik ben jaren lang actrice geweest en ik vond het fantastisch. Ik hield van de mensen in die business, van het acteren en van de hele manier van leven. Maar waar ik niet tegen kon was het feit dat ik elke keer dat ik moest acteren weer doodnerveus was. Bovendien haatte ik het proces van audities doen. Elke keer weer laten zien wat je kon voor een groepje kritische producers of regisseurs, samen met honderden anderen. Om eerlijk te zijn werd ik doodmoe van het overal en nergens komen opdraven om te vragen of mensen me wel aardig vonden of in een rol vonden passen. Op dit moment denk ik niet dat ik nog aan de bak zou kunnen komen. Om een goed actrice te zijn moet je een groot deel van jezelf opofferen en ik denk dat ik al genoeg van mijzelf opoffer door te schrijven. Natuurlijk…als iemand me een rol zou aanbieden zonder dat ik auditie zou hoeven te doen, dan, ja….”


Vrouwen in moeilijkheden
De emoties die Fielding als actrice naar buiten moest brengen, uit zij nu door middel van haar boeken. “Ik schrijf niet zozeer over vrouwen in nood. Ik zou liever zeggen dat ik schrijf over vrouwen in een bijzonder moeilijke periode van hun leven. Het is altijd interessant om mensen in moeilijke omstandigheden te plaatsen en vervolgens te kijken hoe ze daar mee omgaan. Maar als alles perfect gaat, is dat natuurlijk niet interessant voor de lezer. En dat ik voornamelijk over vrouwen schrijf komt in de eerste plaats omdat ik zelf een vrouw ben en in de tweede plaats omdat vrouwen, in het algemeen, gecompliceerder zijn dan mannen en dus interessanter om over te schrijven. Overigens denk ik niet dat vrouwen in de werkelijkheid in staat zijn om al hun problemen op te lossen, hoe sterk ze ook zijn. En dat geldt ook voor mijn romanpersonages. Ze kunnen veel vanuit hun eigen kracht, maar alles oplossen kunnen ze niet. Vergeet niet dat romans een weerspiegeling zijn van de werkelijkheid. Sommige dingen zijn gewoon niet onder controle te krijgen. Wat mij intrigeert is de vraag welke dingen we wél onder controle kunnen krijgen en welke dingen niet en hoe moeten we met die beide tegenpolen omgaan?


Spanning
Uiteraard is het opwekken van spanning cruciaal voor thrillers, vindt Fielding. “Maar als je wilt dat de lezer blijft doorlezen zal er meer moeten gebeuren. Als er geen emotionele band is tussen de karakters en de lezer, als de lezer het niets kan schelen wat de hoofdpersoon overkomt, dan kan je als schrijver nooit van zijn leven spanning opwekken. Je moet de karakters goed uitwerken om geloofwaardig te maken hoe zij handelen als zij door het noodlot getroffen worden. Daarom probeer ik geloofwaardige, menselijke wezens te creëren, wezens waar het publiek zichzelf in kan herkennen omdat ze net zo handelen als zijzelf zouden doen.
Actie moet altijd voortkomen uit de karakters. De manier waarop mensen reageren op bepaalde gebeurtenissen hangt voor een groot deel af van hun opvoeding. Als ze uitsluitend zouden handelen omdat de schrijver het goed uitkomt, herkent de lezer ogenblikkelijk de onnatuurlijkheid van het geheel. Handeling moet automatisch voortvloeien uit de aard van de personages. Dus, karakterisering is essentieel bij het creëren en opbouwen van spanning. En natuurlijk zijn er ook andere zaken belangrijk, zoals een sterk plot. Er moeten ook diverse situaties voorkomen in een boek die “spannend” zijn.”


Dodelijke ambitie
Normaliter kan een schrijver feilloos aangeven wat de inspiratiebron is geweest voor een bepaald boek. Joy Fielding is daarop een uitzondering. Alleen voor de inspiratiebron van haar laatste boek Dodelijke ambitie (Charley’s Web) ligt dat anders. “Het is moeilijk aan te geven wat de inspiratiebron voor Dodelijke ambitie was. De titel Charley’s Web kwam een tijdje geleden plotseling in mijn hoofd op en pas daarna heb ik geprobeerd er een passend verhaal bij te verzinnen. Ik dacht aan een columniste die het respect van haar collega’s wil winnen. Ik dacht aan een lichtelijk idiote familie. Charley en haar zusters en haar ouders – en daarna dacht ik aan Jill Rochmer, die in de gevangenis op haar doodstraf wacht. Er zijn de afgelopen jaren heel wat misdaden en moorden gepleegd door jonge vrouwen die echt gruwelijke dingen hebben gedaan en ik dacht dat het interessant zou zijn om uit te zoeken wat die jonge vrouwen bezielde. In eerste instantie waren zij niet anders dan andere vrouwen: verantwoordelijke, liefhebbende menselijke wezens die op een bepaald moment in monsters veranderden.
Het idee van natuurlijk handelen met daar tegenover aangeleerd handelen en het hele idee van keuzevrijheid ten opzichte van dwang sprak me bijzonder aan.”


Populaire fictie
“De problematiek van de mogelijkheid om de loop van je eigen leven te bepalen heb ik natuurlijk op het bordje van Charley Web gelegd. Zij schrijft een controversiële column en zij wil respect. Ikzelf heb daar in de praktijk nooit mee te maken gehad. Het enige dat Charley en ik, als schrijfster van populaire fictie, gemeen hebben is dat we beiden hard moeten werken om het respect van onze collega’s te verdienen. Soms denken mensen dat als boeken te succesvol zijn en het publiek te goed vermaken, dat ze nooit goed kunnen zijn. Maar ik schrijf geen romantische pulp. Mijn boeken hebben een boodschap. Romantiek verkoopt goed, maar ik maak er uitsluitend functioneel gebruik van. Ik schrijf ook over romantiek, maar die is in mijn boeken niet cruciaal. Dat neemt niet weg dat ik nog steeds de hoop koester dat iedereen in zijn leven van een beetje romantiek mag en kan genieten. De manier waarop mensen zich gedragen als ze verliefd zijn zegt veel over hun karakter. Dat is leuk om te zien. Maar ik geloof niet noodzakelijkerwijze in een happy end. Dat hoeft ook niet, als er voor dat einde maar een vleugje romantiek langskomt.”


Alleen op de wereld
Fielding hoeft om het geld niet meer te schrijven, maar ze kan zich een leven zonder schrijven niet voorstellen. “Het is heel moeilijk om me voor te stellen dat ik niet schrijf. Maar ik heb ik weet niet hoeveel andere baantjes gehad. Toen ik jonger was werkte ik in een winkel waar ik mannensokken verkocht en daarna handdoeken. Ik werkte ook op een aantal banken als caissière. Ik heb ook les gegeven op de middelbare school en gewerkt als een sociaal werker, Daarna ben ik actrice geweest, De afgelopen twee jaar heb ik les gegeven in creatief schrijven aan de Universiteit van Toronto. Ik voel me erg gelukkig als ik verschillende dingen kan doen, met name werkzaamheden waarbij ik met andere mensen in contact kom. Dat komt natuurlijk omdat ik als schrijver het merendeel van mijn tijd opgesloten in mijn kamer in mijn eentje zit te werken, met geen ander gezelschap dan mijn computer, En als ik zeg alleen, dan bedoel ik ook alleen. Ik werk in volkomen stilte. Geen muziek ofzo. Dat leidt me af.“
Fielding is momenteel al halverwege een volgend boek. “Mijn volgende boek heet Still Life en gaat over een vrouw die in coma ligt. Het verhaal wordt verteld vanuit haar gezichtspunt. De thematiek is: hulpeloos zijn en niet de controle hebben over je eigen leven. Het gaat over vertrouwen hebben in je instincten en het ontdekken wie je werkelijk bent. In essentie is dat natuurlijk het thema van bijna al mijn boeken. Een ander thema in het boek is de onzichtbaarheid van vrouwen en wat te doen als je niet gezien en opgemerkt wordt of als je zelfs niet gehoord wordt. Een probleem dat in Amerika voor miljoenen vrouwen geldt, maar natuurlijk ook voor miljoenen vrouwen in andere landen.


Haat–liefde
Als schrijfster met een rijk gedachtenleven is Fielding heel stellig in de dingen die zij leuk vindt en waar zij een hekel aan heeft. “Het belangrijkste ding in het leven dat ik had is elke vorm van wreedheid. Ik haat mensen die kinderen of dieren mishandelen. Ik haat het feit dat mensen moeten lijden en doodziek worden. Ik heb weinig geduld met stommiteiten, zelfgenoegzaamheid en kleinzieligheid. Ik haat wijsneuzen die het achteraf allemaal zo goed weten. Ik verwacht van mensen dat ze zeggen wat ze bedoelen en dat ze menen wat ze zeggen. Als ik mag zeggen van wie en wat ik houd, dan begin ik met mijn man, mijn kinderen en mijn vrienden. Ik houd van een warme, zonnige dag. Ik houd van de oceaan. Ik houd van reizen naar Europa en in het bijzonder naar Italië en Parijs. Ik houd van Florida waar we een tweede huis hebben en waar ik veel tijd doorbreng, iets terzijde van Palm beach. Ik houd van het lezen van een goed boek. Ik houd van de reacties van mijn lezers. Ik houd van de gedachte dat ik met het schrijven van boeken een goed leven kan hebben en dat dat zo is omdat ik iets doe waarvan ik houd, het vertellen van verhalen. En bovendien houd ik van dit interview omdat het me laat nadenken over mijn werk op een manier waarop ik er normaliter nooit over nadenk. Ik houd van het uitwisselen van informatie en het discussiëren over diverse romantechnieken en motieven. Ik houd van het contact met de buitenwereld en met jou, omdat schrijven een eenzame bezigheid is. Het is fijn om te weten dat er buiten mijn werkkamer veel mensen zijn die van mijn werk houden. Dat is toch waar ik het voor doe.”