Interview Juan Gomez – Jurado

De ster van de nog jonge Juan Gómez-Jurado (1977) is in korte tijd als een raket omhoog geschoten. Na een succesvolle carrière als journalist voor o.a. Radio Espana, Canal+ en ABC won hij met zijn korte verhalen diverse literaire prijzen, waaronder recentelijk de grote Premio de Novela Ciudad Torrevieja (€ 360.000). Maar zijn leven kreeg pas echt kleur toen zijn eerste thriller Spion van God een bestseller werd in meer dan 40 landen. Contract met God is zijn tweede bestseller. De kleine goedlachse man uit Spanje, die Engels spreekt met het volle accent van de Spaanse hotelbediende Manuel uit Fawlty Towers, is dan ook een gelukkig mens. Met het succes van zijn boeken heeft hij zonder enige wroeging afscheid kunnen nemen van zijn baan als marketingdirecteur van een technologisch bedrijf. “Schrijven is mijn liefde. Schrijven is mijn leven.”

Persoonlijk contract met God
Juan Gómez-Jurado is geboren in Madrid en heeft een zeer religieuze opvoeding gehad. Vandaar dat het niet zo vreemd is dat religie in zijn boeken een grote rol speelt. “Maar religie speelt geen rol op de conventionele manier. Ik vraag me altijd af wat je als mens moet doen om een zinvol contract met God te kunnen aangaan. Moet je echt blindelings alles voor hem doen of over hebben? Dat is de vraag die de hoofdpersoon uit het boek van Will Eisner zich ook stelt. Als je een contract hebt moet er echter ook iets tegenover staan. Dan moet God ook blindelings alles voor jou overhebben en moet hij jou niet in de steek laten door bijvoorbeeld onverwacht je familie te laten overlijden. Dat gebeurt in het boek van Eisner waar God het contract verbreekt door het dochtertje te laten overlijden en dat is ook in mijn eigen leven gebeurd, omdat vier van mijn broertjes op jonge leeftijd zijn overleden. Desondanks geloof ik wel in God, maar op mijn eigen manier. Mijn contract met God is persoonlijk. Ik heb er geen tussenpersonen bij nodig, zoals een kerk of een priester of een paus. Ik houd niet van radicaal denkende mensen, dus ook niet van een religie die alles dwingend voorschrijft. Wat goed is voor de een is niet per definitie goed voor een ander. De regels die het Vaticaan voorschrijft zijn niet de mijne. Ik begrijp wel dat je conservatief moet zijn, als je bepaalde tradities wilt handhaven, maar dat neemt niet weg dat de tijd voortschrijdt en dat Het Vaticaan daar meer rekening mee zou moeten houden. Je kunt toch niet anno 2009 volhouden aan een anti-conceptie beleid. Dat is bijna misdadig.”

Geheime dienst Vaticaan
Het Vaticaan speelde in zowel Spion van God als in Contract met God een grote rol.
Een excentrieke miljonair financiert een expeditie naar de woestijn in Jordanie om op zoek te gaan naar de verdwenen Ark des Verbonds. Uiteraard een onderneming waar het Vaticaan en haar geheime dienst bovenop wil zitten. Pater Anthony Fowler, cia-agent en agent van de Heilige Alliantie wordt gesommeerd om te infiltreren in de expeditie die de Ark boven water moet halen. Verraad, corruptie, moordaanslagen, alles komt aan bod binnen het Vaticaan. Juan: “Het Vaticaan heeft inderdaad, net als in mijn boek, een eigen geheime dienst. Klein, maar héél machtig. In 1971 toen Golda Meir de Paus zou ontmoeten was er een aanslag gepland door een stel Islamitische terroristen. Het was de geheime dienst van het Vaticaan die achter de plannen was gekomen en die de Italiaanse politie inseinde wat er stond te gebeuren. Dankzij hen konden de terroristen een paar uur voor de aankomst van het vliegtuig worden gearresteerd. Het is bijna een filmscript. Ik refereer in Contract met God aan deze gebeurtenis omdat ik wilde laten zien dat de geheime dienst, die een vrij grote rol speelt in het boek, geen amateurclubje is om mee te spotten. In werkelijkheid lieten ze de eer voor het verijdelen van de aanslag aan de Israëlische geheime dienst, omdat het Vaticaan liever niet de aandacht wil vestigen op hun geheime dienst. Ze hebben zo’n geheime dienst beslist nodigt. De paus reist de hele wereld rond en hij is niet bij iedereen geliefd. Er worden veel aanslagen op zijn leven beraamd. Hij rijdt niet voor niets rond in een kogelvrije pausmobiel.”


Vader als inspiratiebron
Het schrijven van boeken is Juan niet bepaald met de paplepel ingegoten. Toch heeft zijn familie onbewust wel een grote invloed gehad op de keuze die hij later heeft gemaakt. “Mijn vader was een accountant en mijn moeder kon nauwelijks lezen. Daarom is het beslist verbazingwekkend dat ik de kant van het schrijverschap ben opgegaan. Ik ben de jongste van vijf kinderen, broers. Vier broertjes zijn op jeugdige leeftijd overleden. Ze hadden een genetische afwijking. Maar toen ze nog leefden voedden we elkaar als het ware op. Mijn vader had twee banen en was altijd druk. Hij kwam altijd laat thuis, maar ik bleef wakker tot hij er was. Ik ging niet slapen voordat hij thuis was en mij een verhaaltje had voorgelezen. En hoe moe hij ook was, hij deed het altijd. Hij ging op mijn bed zitten, knoopte zijn das los en nam er de tijd voor. Hij las altijd uit hetzelfde boek voor. En van tijd tot tijd stopte hij en dan riep ik “En wat gebeurt er hierna? Hoe loopt het af?” Ik kan me dat gevoel nog herinneren als de dag van gisteren. En datzelfde “wat gebeurt er hierna”-gevoel, dat probeer ik in mijn boeken steeds op te roepen. Ik ben als het ware de vader die mijn lezers voorleest op een manier die hen nieuwsgierig maakt. Aan het einde van een hoofdstuk moet je niet kunnen wachten om verder te lezen. Dat heb ik dus niet op school of op de universiteit of op een cursus creatief schrijven geleerd, maar gewoon thuis in bed. Overigens heb ik pas later ontdekt dat mijn vader niet voorlas, maar dat hij elke avond zelf een nieuw verhaal bedacht. Het boek waar hij uit voorlas was een boek van de filosoof Schopenhauer. Hij bedacht verhalen over ruimtewezens van Mars en woudrovers. Hij mixte oorspronkelijke verhalen van Robin Hood met de actualiteit van alle dag. Toen ik jong was, wilde ik later ook net zo goed verhalen kunnen vertellen als mij vader. Op het moment dat ik ontdekte wat mijn vader deed en hem daarop aansprak zei mijn vader: Oké, je bent nu oud genoeg om zelf te lezen.” En dat ging ik ook doen, met name de klassieke jongensboeken: De graaf van Monte Cristo, Wilhelm Tell, Tom Sawyer, Ben Hur. Het was een mooie tijd.”

Schoonmaker
“Het harde werken heb ik ook van mijn vader. Toen ik naar de Universiteit ging, heb ik mijn studie zelf betaald, onder andere door schoonmaakwerk. Ik heb heel wat vloeren gesopt.
Nog tijdens mijn studie ben ik korte verhalen gaan schrijven. Ik heb drie novellen geschreven. Ze waren zo ontstellend slecht dat ik ze heb vernietigd. Pure shit. En mijn vierde poging ging over een seriemoordenaar in Vaticaanstad. Ik voltooide het verhaal in 2005. Ik heb gehuild van blijdschap toen het af was. Maar mijn vrouw besliste anders. Ze gaf me 2 pakjes: één met de ruwe versie van mijn boek Spion van God en in het ander een vliegticket naar Rome. Ze zei; ga nu eens goed bekijken hoe het in het Vaticaan precies zit. Wel, ik ben inderdaad naar Rome gevlogen en heb mijn boek herschreven. Een boek dat me op slag rijk en beroemd heeft gemaakt (hahaha). Mede dankzij de inspanningen van mijn literair agente. Vanaf dat moment laat ik al mij zaken over aan mijn literair agent. Ik wil alleen nog maar bezig zijn met schrijven en met mijn familie. De rest…I don’t fucking care. Ik was toen een jaar of 28 en nu ben ik 31. Het is een riante positie om te kunnen beslissen wat je de rest van je leven het liefste wil doen.”

Mensen laten lijden
Contract met God verenigt alle ingrediënten van een avonturenroman en een actieroman: er zijn wilde achtervolgingen, complotten, mensen met een naziverleden, ontberingen in de woestijn, een verborgen schat, achtervolgingen en moorden. Het gehalte Raiders of the Lost Ark is groot. “Wat genre betreft wil ik me het liefst nergens op vastpinnen. Contract met God is zowel een avonturenthriller als een actiethriller. Ik heb een aantal mensen bij elkaar gebracht die samen op pad gaan. Omdat er binnen de groep zoveel verschillende karakters zijn en zoveel verschillende belangen is het conflict al vanaf het begin ingebakken. Er worden natuurlijk ook heel wat mensen vermoord. Ik houd ervan om op papier mensen te laten doden. Ik vind het heerlijk om ze te laten lijden, te laten huilen, ze te laten martelen en verkrachten. Dat is behoorlijk leuk voor een schrijver. Maar het is zo fucking moeilijk om de juiste omstandigheden te bedenken waarop dat op een geloofwaardige manier kan gebeuren. Natuurlijk is het altijd goed voor een roman als je een karakter neemt met een naziverleden. Zo voer ik in Contract met God een voormalige naziedokter ten tonele, die de meest afschuwelijke dingen doet met kinderen. Het is gemodelleerd naar een Oostenrijkse naziedokter die werkelijk bestaan heeft, een monster dat in werkelijkheid nog veel gruwelijker dingen uithaalde dan ik beschrijf. Zijn naam was Heinrich Gross die honderden kinderen vermoordde toen hij experimenteerde met hun hersenen. Hij stierf in 2005. Er is hem door de pers wel eens gevraagd wat hij precies met die kinderen deed en de man had het lef om te zeggen dat hij het niet meer wist en hij kwam er nog mee weg ook. Ongelooflijk.

Hoofdpersoon
De hoofdpersoon Anthony Fowler studeerde Magna cum laude af in psychologie toen hij 20 was. In het leger werd hij piloot van een bijzondere eenheid. Hij vocht aan het front en werd diverse malen onderscheiden. Na de oorlog ging Fowler naar het seminaire. Hij werd tot priester gewijd, werd aalmoezenier en gerekruteerd door de CIA. Hij spreekt elf talen vloeiend en kan zich redden in nog 15 andere. Kortom, een opmerkelijk personage.
Juan: “Natuurlijk is het een personage dat in het echte leven niet bestaat. Maar ook weer niet zo ongeloofwaardig als je zou denken. Ik was een keer ter promotie van mijn eerste boek in Denemarken, waar ik een medewerker van mijn Deense uitgever sprak. Hij vertelde dat zijn vader een vrijwel identieke levenslop had als mijn hoofdpersoon. Piloot, scherpschutter, talenwonder, vechter etc. En, om de overeenkomst nog frappanter te maken, de man was nu een priester. Dus Anthony Fowler bestaat echt.”

Verloren Ark
Over de magische verdwenen Ark des verbonds zijn inmiddels tal van boeken geschreven. Juan wist het, maar een bezoek aan Amerika maakte de belangstelling voor dit onderwerp opnieuw bij hem wakker: “Ik was in Amerika voor de research van mijn eerste boek. Ik sprak daar met een aantal mensen die profielschetsen maken van misdadigers, zodat de politie of de FBI een klein beetje meer houvast heeft bij het zoeken naar misdadigers. Als schrijver was ik natuurlijk benieuwd naar de mening van die professionals over mijn karakter Paoli Dicanti. Het was behoorlijk leerzaam om die profilers over een niet bestaand personage te horen praten. Toen we over de film Raiders of the Lost Ark kwamen te praten, bleek dat er in Amerika wel degelijk rekening wordt gehouden met het feit dat de Ark werkelijk bestaat. In hoeverre ze door de film beïnvloed zijn weet ik natuurlijk niet. Maar er liggen in ieder geval dikke draaiboeken klaar voor het geval de Ark ooit gevonden wordt. Logisch want die vondst zou de hele wereld op zijn kop zetten. Men denkt zelfs dat een nieuwe wereldoorlog het gevolg zou zijn. Wat mij betreft kan de Ark dus beter niet bestaan en louter als fictioneel gegeven gebruikt worden voor spannende avonturenromans. Dat gesprek en mijn grote liefde voor het boek Contract with God van wijlen Will Eisner, de grootste grafische verteller die er ooit bestaan heeft, zijn de aanleiding geweest voor mijn boek.”

Schrijfproces
Het schrijfproces op zich is voor Juan Gómez-Jurado niet het aller-moeilijkste. De meeste tijd gaat zitten in de research en een groot storyboard op de muur waarop hij minutieus de tijdlijnen en de acties aangeeft en waarop hij aangeeft welke personen op welke momenten iets doen of moeten doen. “Bij elkaar ben ik daar tien maanden mee bezig. En ik lig in die periode vrijwel elke dag op mijn rug op de vloer en bestudeer mij storyboard om te kijken of alles wel klopt. Dat is een fucking moeilijke periode. Soms heb ik prachtige dingen bedacht. Die staan op mijn storyboard mijlenver uit elkaar en dan denk ik, how the fuck komen die acties bij elkaar. Hoe kan ik maken dat ze logischerwijze met elkaar verbonden worden?
Ik ben meer tijd kwijt met nadenken dan met schrijven. Ik heb ook de grootste moeite om uit te kiezen wat ik wel en wat ik niet ga gebruiken van de enorme hoeveelheid materiaal die ik verzameld heb. Ik heb in wezen zo weinig nodig. Ik heb een enorme hekel aan lange beschrijvingen. Die remmen het verhaal alleen maar. Soms ben ik dus weken aan het researchen voor slechts één of twee regels sfeerbeschrijving. Het is absurd. Maar dat is de tragiek van mijn manier van schrijven. Ik heb wel een methode gevonden om meer achtergrond kwijt te kunnen, door bepaalde informatie in de dialoogvorm weer te geven. Dat maakt het allemaal wat levendiger. Maar ik heb er een behoorlijke tijd over gedaan om te leren niet alle informatie op te willen schrijven die je in huis hebt. Dat geldt ook voor moeilijke woorden. Ik vermijd ze zo goed mogelijk. Wat dat betreft ben ik meer Michael Connelly dan Patricia Cornwell, die af en toe heel ondoorgrondelijk kan schrijven. Het gaat er niet om dat een boek al je kennis weerspiegelt, maar dat het een boeiend stuk entertainment is voor lezers. Want dat streef ik na: entertainment.”

Leerproces
“Ik ben nog jong maar het mooie is dat ik merk dat ik steeds beter ga schrijven. Contract met God is stukken beter dan Spion van God en het derde boek waaraan ik nu bezig ben is nog veel beter. In Spanje zeggen ze: je leert van elke spijker die je in hout slaat. En zo is het. Ik heb succes, maar ik zit in een leerproces. Ik leer van elke zin die ik schrijf. En hopelijk de lezer ook. Wat Contract met God betreft, de titel is de boodschap. Zoals gezegd, wat moet je als mens doen om je aan dat contract met God te houden? Daar hoort in ieder geval niet bij dat je met een vliegtuig de Twin Towers binnenvliegt.