Interview Karin Alvtegen

De 39-jarige Karin Alvtegen heeft inmiddels drie boeken gepubliceerd en nummer vier is in de maak. Haar succes in eigen land is overweldigend en ook in andere landen begint ze door te breken. Haar boeken zijn reeds in 20 talen vertaald. In tegenstelling tot de meeste andere auteurs heeft ze niet bewust gekozen voor een carrière als schrijfster. Het overkwam haar. Toen Karin negen maanden zwanger was van haar tweede kindje kwam haar oudere broer om bij een vliegtuigongeluk. Tijd om te rouwen gunde ze zichzelf echter niet. “Ik stopte het verdriet weg en probeerde sterk te zijn om mijn omgeving te steunen. Ik ben opgegroeid in een hele veilige omgeving en ik was totaal niet berekend op zo’n trauma. Ik had het gevoel dat ik klaar moest staan voor iedereen, omdat zij naar mijn idee meer verloren hadden dan ikzelf. Ik had een man, twee kinderen en een mooi huis, maar mijn ouders hadden hun zoon verloren en het gezin van mijn broer was een vader en echtgenoot kwijt. Ik probeerde mijn eigen pijn te negeren en die van anderen te verzachten. Maar dat was niet zo slim. Je kunt er niet voor weglopen.” Na drie jaar de schone schijn te hebben opgehouden, ging het helemaal mis en knapte er iets van binnen. “In mij groeide een duisternis waar ik niemand iets over vertelde. Ik sliep niet meer en was erg bang. Ik lag wakker om te waken over mijn familie opdat hen niets zou overkomen. Op een gegeven moment kreeg ik pijn op mijn borst en kon ik niet meer ademhalen, maar ik wilde er nog steeds niet over praten. Ik was bang dat ik de controle volledig zou verliezen als ik mijn mond open deed.”

Schrijf het van je af…
In november 1996 viel Karin ineens neer en belandde op de eerste hulp. “Ik dacht dat ik een hartaanval had, maar het bleek een paniekaanval te zijn.” Vanaf dat moment brak een zware tijd aan met hevige depressies en grote angsten. “Ik kwam het huis niet meer uit, durfde de telefoon niet meer op te nemen. Daarbij schaamde ik me vreselijk dat ik niet meer de persoon was die ik altijd was geweest. Ik sliep veel, gebruikte medicijnen en was onder behandeling van een therapeut. Het leven had voor mij geen zin meer. Het beste was al geweest en ik moest de rest van de tijd door zien te komen. Ik hield vol voor mijn gezin en mijn ouders.” Hoe zwart Karins wereld er ook uit zag, ze heeft nooit een zelfmoordpoging gedaan. “Ik heb nooit geprobeerd om er een einde aan te maken, maar het was een geruststellende gedachte dat de dood wel tot de mogelijkheden behoorde als het echt niet meer ging. Die wetenschap hield me op de been.” Na drie maanden diepe ellende kwam er een doorbraak in de situatie. “Ik werd wakker met een soort scène in mijn hoofd die eruit moest. Ik wist niet hoe de computer werkte en had nog nooit een woord geschreven. Ik ben toen maar gewoon aan de slag gegaan en heb vijf à zes weken niets anders gedaan dan schrijven. Toen dacht ik bij mezelf ‘hmm, dat is een document met heel veel woorden’. Ik pakte een boek uit de kast en begon de woorden te tellen en ‘shit, ik denk dat ik een boek heb geschreven’ was de enige mogelijke conclusie…” Karin stuurde haar manuscript op naar een uitgever en al na een paar weken kreeg ze een positieve reactie. Het debuut ‘Schuld’ was geboren, evenals de nieuwe Karin die haar leven weer in eigen hand wilde nemen. “Door te schrijven over mijn angsten kon ik ze de baas worden. Achteraf kan ik zelfs zeggen dat mijn depressie de beste levensles is geweest die ik heb gehad. Ik heb erdoor geleerd om naar mezelf te luisteren en mezelf leren kennen. Wegrennen was niet langer mogelijk en daar ben ik heel dankbaar voor. Ik ben nu heel gelukkig en heb geleerd dat niets vanzelfsprekend is.”

It’s a thrill(er)
De traumatische dood van Karins broer en de gevoelens die dat bij haar teweeg bracht, bevatte genoeg stof voor een non-fictie boek. Toch schreef ze een thriller. “Ik was niet eens van plan om een boek te schrijven, laat staan dat ik bewust koos voor het thrillergenre. Op dit moment schrijf ik mijn vierde boek dat ‘Schaamte’ heet. Toen ik eraan begon wist ik nog niet of het een thriller zou worden. Ik kies nooit bewust voor een spannend verhaal, maar tot nu toe draait het daar uiteindelijk wel op uit. Ik ben erg geïnteresseerd in de menselijke psyche en creëer dan ook altijd karakters met een verleden dat beïnvloedt wie ze zijn. Dan laat ik iets gebeuren in het leven van mijn hoofdpersonen waar ze niet mee om kunnen gaan. Mensen gaan dan soms rare dingen doen en dat geeft opwinding en spanning aan het verhaal. Hierdoor wordt het toch altijd weer een thriller.” In Alvtegens debuut ‘Schuld’ vervult een man de hoofdrol in het verhaal. Aangezien ze dit boek schreef bij wijze van therapie vroeg ik me af waarom de hoofdpersoon geen vrouw is zoals zijzelf. “Achteraf kan ik zeggen dat ik de keuze voor een mannelijke hoofdpersoon onbewust heb gemaakt om een zekere afstand te bewaren tussen mezelf en het verhaal. Ik wilde mezelf niet met hem vergelijken, maar eigenlijk was hij op dat moment mijn alter ego. Hij had dezelfde angsten en paniekaanvallen als ik had. Ik schaamde me zo voor mijn angsten dat ik het niet kon verdragen om een vrouw als hoofdpersoon te hebben. Dat was te confronterend.”

‘Hoofd’personen
Alvtegen voelt zich erg nauw verbonden met haar hoofdpersonen en bezit de gave om ze op geloofwaardige wijze tot leven te brengen. “Ik zit ‘in’ de hoofden van al mijn karakters. Daarom is het onmogelijk voor mij om in de ik-vorm te schrijven. Als ik een karakter typeer dan zie ik hem of haar niet van een afstandje, maar ik word dat karakter. Ik zie de wereld door de ogen van dat karakter en denk wat hij of zij zou denken. Ik beschrijf ook nooit personen van de ‘buitenkant’ . Als ik dat al doe dan is het door de ogen van een andere hoofdpersoon. Als ik in de eerste persoon zou schrijven dan is het onmogelijk om diep in te gaan op de andere karakters.” Karin’s favoriete karakter is de dakloze Sybilla in haar tweede boek ‘Voortvluchtig’. “Sybilla is gebaseerd op een vrouw die ik op een morgen op het station zag. Ze was van mijn leeftijd, had geen schoenen aan en bedelde om geld. Ze straalde ondanks haar situatie zo’n trots uit en deed haar uiterste best om de dag door te komen. Ik begon toen te denken over de eenzaamheid van zo’n persoon waar niemand voor klaar staat. Toen ik het niet meer zag zitten, was mijn hele familie er om te helpen. Toen ik me dat realiseerde, voelde ik een diep respect voor die vrouw en dacht bij mezelf dat we in dezelfde klas hadden kunnen zitten als kind en dat het leven zo verschillend kan uitpakken voor mensen. Van al mijn karakters kan ik me het beste met haar identificeren. Ik begrijp haar leven en de wens om een beetje buiten de maatschappij te staan. Ik heb die behoefte ook enigszins en houd er niet van om in het middelpunt van de belangstelling te staan.” Omdat Alvtegen zo’n grote betrokkenheid voelt bij haar karakters is het lastig om ze los te laten. “Voordat ik naar Nederland kwam, schreef ik aan mijn nieuwe boek. Een van mijn karakters heb ik in een hele vervelende positie moeten achterlaten en ik verlang er erg naar om haar uit die benarde positie te bevrijden.” Het creëren van een karakter in haar hoofd is een heftige periode, met name voor haar omgeving. “In de periode dat ik nadenk over een boek en er nog niet over schrijf, ben ik niet erg sociaal. Gelukkig heb ik een begripvolle partner die muziekproducent is en snapt hoe het voelt als je in een creatief proces zit. Op een gegeven moment krijg ik een periode waarin ik me echt rot voel en dan is het tijd om te gaan schrijven om mijn hoofd leeg te maken. Dat is een grote opluchting…”

Doe maar normaal…
Wat opvalt in de boeken van Alvtegen is dat haar hoofdpersonen hele normale mensen zijn, een soort antihelden. “Ik schrijf over realistische karakters. Ik denk dat het heel interessant is om te laten zien hoe mensen geestelijk groeien en omgaan met trauma’s.” In haar boek ‘Verraad’ dat onlangs verscheen bij uitgeverij De Geus, speelt bijvoorbeeld een echtpaar (Eva en Henrik) dat gaat scheiden de hoofdrol. Het lijken hele normale, doorsnee mensen, maar door de gebeurtenissen gaan ze zich abnormaal gedragen. Al haar boeken bevatten dit ingrediënt. Dit draagt bij aan de spanning in haar verhalen. “Het enge aan mijn boeken is dat de lezers zich erin herkennen. Ze zouden het zelf kunnen zijn. ‘Verraad’ greep met name mensen die zelf gescheiden zijn naar de keel.” In ‘Verraad’ kon Alvtegen ook veel van zichzelf kwijt. “Ik ben zelf ook gescheiden en dat voelde alsof ik gefaald had. Ik kom uit een liefhebbend gezin met ouders die (nog steeds) stapelgek op elkaar zijn. Al mijn emoties van toen kon ik verwerken in het karakter van Eva, hoewel haar situatie niet te vergelijken is met de mijne destijds. Mijn ex en ik gaan uitstekend met elkaar om en zijn beide weer gelukkig met een andere partner.”

Geen druk op de ketel
Karin gaat in haar boeken niet over één nacht ijs. Voordat ze begint met schrijven denkt ze eerst een jaar na over het verhaal en de karakters. Een aantal maanden daarvan vult ze met research. “Ik lees veel gespecialiseerde literatuur over psychologie. Enerzijds omdat ik het nodig heb voor mijn boeken, anderzijds omdat het me enorm interesseert. Eerlijk gezegd lees ik eigenlijk alleen maar dit soort boeken. Thrillers en dergelijke lees ik niet. Ik ben altijd bang dat ik een idee heb dat iemand anders al heeft gebruikt. Als ik bij toeval met hetzelfde onderwerp aan de slag ga, kan ik zeggen dat ik het niet bij anderen heb gelezen en het dus zelf heb verzonnen. Daarbij is het voor mij heel belangrijk om ‘in’ mijn eigen verhaal te blijven en me niet te laten afleiden. Deze behoefte heb ik steeds meer. Buiten mijn bezoek aan Nederland en een tripje naar Frankrijk in november heb ik deze hele herfst vrij gehouden om te schrijven. Ik doe verder geen lezingen, interviews of andere publieke dingen.”

Na het denkproces dat voorafgaat aan een verhaal, kost het daadwerkelijke schrijven ervan ongeveer 6 maanden. “Ik begin pas met schrijven totdat ik het ‘juiste’ idee goed heb uitgedacht. Ik leg de lat bij elk boek weer hoger. Bij mijn eerste boek was ik erg blij dat ik lezers kon vermaken, maar nu wil ik de lezer ook stof tot nadenken meegeven.” Alvtegens Zweedse uitgever geeft haar volledig de vrijheid om haar ideeën naar believen uit te kristalliseren. “Mijn uitgever is fantastisch!” Schrijven zonder teveel druk op de ketel is erg belangrijk voor Alvtegen, want na haar depressie kan ze niet teveel stress meer aan. “Voordat ik ging schrijven werkte ik in de filmindustrie als manusje van alles en dat was een enorm stressvolle baan. Nadat ik was ingestort wist ik dat ik nooit meer terug kon in zo’n drukke baan met strakke deadlines. Ik ben dan ook erg dankbaar dat ik nu mijn brood kan verdienen op een manier die voor mij gewoon het beste werkt, gewoon lekker thuis schrijven in mijn eigen tempo. Ik houd er niet van om in de picture te staan, mijn boeken zijn mijn stem naar de wereld.”