Interview Lars Kepler

Het zijn drukke tijden voor het schrijvende Zweedse echtpaar achter het megasucces van Lars Kepler. Ze zijn krap drie dagen in Amsterdam voordat hun promotietour ze verder brengt naar o.a. de Verenigde Staten waar Hypnose inmiddels ook al verscheen.

Alexander en Alexandra Coelho Ahndoril zijn al twintig jaar samen. Hij publiceerde al negen literaire romans. Zij publiceerde ook, maar was – zo vertelt ze – vooral druk met het dichtknopen van alle eindjes. Als moeder van drie jonge kinderen, als recensent, als docent. Lars Kepler veranderde alles. In alle opzichten.

LOTTA WERD LARS EN TOEN WAS HET GOED
Na de eerdere mislukte pogingen een gezamenlijk schrijfproject op te starten, kreeg Alexander een idee. ‘We moesten samen iemand anders zijn. Los van Alexander en Alexandra. Ik wist meteen dat deze schrijver Kepler moest heten. Ik weet nog steeds niet waarom, maar het móést Kepler zijn.’

De voornaam van hun nieuwe alterego had meer voeten in de aarde. In een artikel las ik dat ze eerst dachten aan Lotta Kepler.
‘Maar dat voelde niet goed,’ legt Alexandra uit. ‘Waarom zou Lotta zo’n heftig boek schrijven, want we wisten al dat het vrij hard zou gaan worden. We konden dat op een of andere manier niet verklaren.’

Het werd Lars, als een indirect eerbetoon aan de schrijver die de “nieuwe” Zweedse thriller op de kaart zette: Stieg Larsson. Hun grote voorbeeld. ‘De juiste naam vinden was echt belangrijk,’ zo vertelt Alexander. ‘Toen we wisten dat het Lars Kepler werd, ben ik direct op internet een gezicht gaan zoeken. Hij werd iets ouder dan ik ben, met een volle baard. We bedachten zijn verhaal. Een ex-docent met een sociale fobie die in een nachthostel werkte waar daklozen werden opgevangen. Ineens waren we samen Lars Kepler en we besloten dat we het aan niemand zouden vertellen.’


MANUSCRIPT
Het manuscript zonden ze naar hun uitgever, maar zonder hun ware identiteit te onthullen. Alexander: ‘We hadden een speciaal e-mailadres aangemaakt en de brief ondertekenden we met Lars Kepler. We wilden dat Hypnose zou worden beoordeeld op het verhaal, de plot, en niet op de auteurs die we al waren. Het klinkt ineens een beetje gek, maar wij vonden het echt een goed idee.’

De uitgever, waar Alexander en Alexandra beiden al eerder publiceerden, was direct enthousiast. Maar hij weigerde verder te lezen voordat hij wist wie Lars Kepler was.
Alexandra: ‘Hij zei later, het verhaal was zo heftig. Wie bedenkt er nu zo iets. Het had wel een gevaarlijke gek kunnen zijn die het schreef. Achteraf deed de wijze van groeten in de brief de uitgever vermoeden dat het Alexander zou kunnen zijn. Zo zie je maar.’

Ze besloten hun identiteit bekend te maken, maar alleen als ze op voorhand zouden horen dat het boek zou worden uitgegeven. Die belofte kwam er. De uitgever betaalde negen miljoen kronen voor het debuut, omgerekend 1 miljoen euro.

‘Daarna kwam alles in een stroomversnelling,’ vertelt Alexandra. ‘Er werden direct al enkele hoofdstukken vertaald en meegenomen naar de London Book Fair.’

Uitgevers rolden over elkaar heen om de rechten binnen te slepen. De vertaalrechten werden voor astronomische bedragen verkocht. Inmiddels staat de teller op 38 landen.


HEKSENJACHT
Het megasucces, ruim voor de verschijning van het boek, was het startpunt van een nieuwe Zweedse hype.

‘Het werd een ware heksenjacht,’ vertelt Alexandra. Aftonbladet, de grootste Zweedse tabloid, moest en zou erachter komen wie de geheimzinnige Lars Kepler was. Ze begonnen te spitten. Ze openden zelfs een hotline om tips te verzamelen.’

‘We hebben zelf ook gebeld,’ vult Alexander aan. ‘We wilden ze op een ander spoor zetten. We bedachten het verhaal over een Zweedse dichter Stieg Larsson, die natuurlijk nooit onder zijn eigen naam een thriller zou kunnen schrijven. Het was een goed verhaal, maar zonder het gewenste resultaat.’

Op een avond, in hun buitenverblijf aan de Zweedse kust, was het raak. Hypnose lag net drie weken in de winkel.
Alexandra: ‘We werden gewoon opgejaagd. De krant had mensen ingehuurd om ons te ontmaskeren. Die avond zagen we iemand in de tuin sluipen. Flitslicht. Het was best eng allemaal.’

Midden in de nacht stond er een reporter voor hun deur, die Alexander confronteerde met die ene vraag. Zijn jullie Lars Kepler?
Alexander: ‘Onze kinderen wisten het niet eens. Ik vertelde hem dat hij morgen terug mocht komen, dat we dan met hem zouden praten.’


NIEUWS VAN DE DAG
Het nieuws van de ontmaskering van Lars Kepler werd paginagroot gebracht. Het boek stond inmiddels al op de eerste plaats van de bestsellerlijst. Het bericht over de ware identiteit van Lars Kepler was zelfs nog belangrijker dan de bekendmaking van de verloving van een van de Zweedse prinsessen, zo vertelde hun Zweedse uitgever tijdens de Crimezone Meet & Greet met Lars Kepler in Amsterdam. ‘Dit had echt niemand kunnen voorspellen.’

Alexander: ‘Ze waren ons op het spoor gekomen door een aantal feiten met elkaar te verbinden. Alexandra schreef ooit een non-fictie boek over Johannes Kepler, de wetenschapper. Het boek werd uitgegeven bij onze eigen uitgeverij. En mijn broer is hypnotiseur. Volgende keer moeten we het ze echt iets moeilijker maken, haha.’

Die volgende keer zal er echter niet snel komen. Want bij verschijning van hun eerste boek in 2009, verkochten ze direct de filmrechten voor 8 verfilmingen. Dat betekent minimaal acht thrillers met inspecteur Joona Linna in de hoofdrol.

Alexandra: ‘We wisten wel dat we voor het verhaal van Joona uiteindelijk iets van acht boeken nodig zouden hebben. Het is natuurlijk bizar dat de filmrechten al verkocht zijn voordat het tweede boek geschreven was.’

De eerste film, Hypnotist, verschijnt nog dit jaar in de bioscoop. De Nederlandse première is waarschijnlijk tijdens het tweede Lumiere filmfestival, eind van dit jaar. Film twee en drie zijn al in de maak, allemaal met een andere regisseur.

Ze zijn niet echt bang dat “hun” Joona Linna langzaam zal overgaan in de Joona Linna uit de films. ‘Als we schrijven dan zitten we echt in onze “bubble”. Daar bepalen wij de regels, maar laten we ons soms ook verrassen door de personages zelf. Die doen ook wel eens dingen die we niet hadden gepland.’


IN DE BUBBLE
Alexandra en Alexander schrijven écht samen. Het is niet verdeeld per hoofdstuk. Ze kunnen achteraf ook niet meer zeggen wie wat precies heeft geschreven. De werkwijze lijkt eenvoudig, maar vraagt om blindelings vertrouwen.

Alexander: ‘We zitten tegenover elkaar, achter onze eigen schermen te werken. Als ik een stukje heb geschreven e-mail ik dat naar Alexandra. Zij mailt mij haar stuk. Dan gaan we schaven. Zij werkt in mijn stuk, ik in dat van haar. En het komt weer samen.’

Dat het soms lastig is, beaamt Alexander direct. ‘Ik bewaar altijd mijn eigen versies. Die leg ik er soms naast om te zien wat er veranderd is.’

‘Hij is zo’n control freak,’ lacht Alexandra. ‘Maar ik doe eigenlijk hetzelfde.’
‘Maar,’ vervolgt Alexander, ‘op deze manier werken we altijd op de top van onze inspiratie. Als ik bijvoorbeeld even niet het goede gevoel heb om een dialoog te schrijven, dan weet ik dat het er een half uur later toch is. Dat vult Alexandra dan weer aan. Dat werkt natuurlijk heel erg fijn.’

De plot en de vele subplots worden op de keukentafel uitgelegd in een spoor van briefjes. Zo ontstaat er een rode draad, een handleiding voor het verhaal. Elke ochtend zitten de schrijvers aan die keukentafel om de plot weer door te nemen en waar nodig wijzigingen aan te brengen. Het is een organisch geheel.

‘We zijn daar heel grondig in, maar nog kan het tijdens het schrijven gebeuren dat we van het plan afwijken. Je kunt het verloop niet forceren,’ vertelt Alexander. ‘Soms komen we er op een bepaald moment achter dat een personage toch niet past in het verhaal. Dat het beter zou werken zonder die persoon. Dan halen we hem er uit, hoe veel extra werk dat dan ook met zich meebrengt.’

Alexandra: ‘Bij Getuige hebben we zelfs last minute besloten om er een heel hoofdstuk uit te halen. Dat was echt nét voordat het naar de drukker zou gaan. Gelukkig kon het nog, want het maakte het verhaal veel logischer.’

Voor hoofdpersoon Joona Linna hebben ze een boekoverstijgend plan.
Alexandra: ‘We weten ongeveer tot boek vijf wat de ontwikkelingen zijn die Joona doormaakt. Daarna is het wat vager, want we weten natuurlijk ook nog niet wat we tussendoor nog verzinnen.’

OPEN EIND
Alexandra en Alexander ontwikkelen zich zelf ook als schrijversduo. Als je Hypnose, hun eerste, en Getuige, hun derde, naast elkaar legt dan zie je duidelijk een behoorlijke sprong voorwaarts. Getuige is nog sneller, nog spannender en bevat ietsje minder onnodige open eindjes. In het laatste hoofdstuk wordt onmiskenbaar het zaadje gepland voor het vervolg.

Alexandra is blij met mijn opmerking over hun ontwikkeling. ‘Je hoopt dat je beter wordt met elk boek, daar werken we erg hard aan. Het eigenlijke schrijfproces neemt ongeveer negen maanden in beslag. Daarvoor hebben we natuurlijk al wel het onderwerp en de plot bedacht. We wisten ook dat we wilden afsluiten met een open einde. Iets waardoor het verlangen om door te lezen zou worden aangewakkerd.’

Hiervoor scoren ze een tien met een griffel, want dit is een Cliffhanger met een hoofdletter C. Het zou zo de proloog van boek vier kunnen zijn. En in zeker zin is dat het ook, verklapt Alexandra. ‘Eigenlijk wilden we het verhaal over het verleden van Joona al kwijt in Getuige, maar het paste er uiteindelijk niet echt in.’

Alexander: ‘We hebben het eruit gehaald omdat het teveel de aandacht weg nam van de hoofdplot. We wilden er wel mee eindigen, want het is tijd geworden dat de lezer iets meer meekrijgt van de achtergrond van Joona.’


WAT HET SUCCES DOET
Het instant succes van Lars Kepler heeft natuurlijk flinke impact op hun privéleven gehad. Ze konden vrijwel direct stoppen met hun andere betaalde werkzaamheden, de dingen die ze deden om te overleven. Haar werk op de universiteit, het lezen van manuscripten voor uitgevers. Ze werden full time thrillerschrijver.

Alexander: ‘We kunnen simpelweg nu doen wat we willen doen. Ook al is dat nog steeds veel en hard werken.’

‘Ik heb nog nooit zo hard gewerkt,’ vertelt Alexandra. ‘Ik was gewend te werken aan vijf, zes opdrachten tegelijkertijd. Ik dacht toen dat ik het druk had…’

Hoewel dit enorme succes natuurlijk totaal onverwacht was, kunnen ze het achteraf beter plaatsen.

Alexandra: ‘Ik denk dat uitgevers echt op zoek waren naar “iets” om het enorme gat dat Stieg Larsson achterliet op te vullen. Op zoek naar, ik noem het maar, de nieuwe lichting Scandinavische thrillers, anders dan de klassieke Zweedse politieroman.’

‘De keuze om samen thrillers te gaan schrijven lag ook voor de hand,’ licht Alexandra toe. ‘Wij zijn gek op spanning. We zijn verslaafd aan spannende films. Aangezien we geen filmmakers zijn, maar schrijvers, was de keuze eenvoudig. We hadden nog nooit een thriller geschreven, maar we wisten wel dat we dát wilden gaan doen.’