Interview Louise Penny

Na de kleurige, geurige herfst in Stilleven komt in IJskoud de winter met meedogenloos veel sneeuw en een mysterieuze moord. Louise Penny (Toronto, 1958) heeft zich tot doel gesteld om de lezer alle seizoenen mee te laten maken in het vredige Canadese dorpje Three Pines waar ze al haar verhalen situeert. Het is een aansprekende couleur locale die sterk bijdraagt aan de sfeer van haar boeken die je zou kunnen omschrijven als klassieke whodunnits in een modern jasje. Louise Penny woont in een klein stadje ten zuiden van Montreal, dichtbij de grens met Amerika. Zij was journaliste en radiopresentatrice voor de Canadian Broadcasting Corporation. Een vrouw die haar carrière boven alles stelde. Pas toen zij in de dertig was vond zij haar toekomstige man Michael, hoofd van een afdeling in een kinderziekenhuis. Elf jaar na hun eerste kennismaking verhuisde het echtpaar naar een huis op het platteland, omringd door bergen en dennenbomen. Daar vond ze de rust om met het schrijven van thrillers te beginnen.


Wat was de drijvende kracht om met het schrijven van een boek te beginnen?

Wat was de drijvende kracht om met het schrijven van een boek te beginnen?
“Ik heb al willen schrijven vanaf mijn kindertijd, toen ik alleen in mijn kamer zat te lezen. Tussen mijn boeken voelde ik mij veilig en ver weg van alles waar ik bang voor was. In die boeken, zoals Anne van het groene huis en Charlotte’s web, maakte ik kennis met de magische kracht van woorden: ze kunnen angsten kleiner laten worden; ze kunnen werelden scheppen. Pas later werd ik er mij van bewust dat je met woorden ook kan kwetsen en manipuleren. Kortom, woorden zijn zeer krachtig. Ondertussen houd ik ervan mijn eigen realiteit te scheppen en daarna rond te struinen in die wereld.”

Waarom koos je er voor om misdaadverhalen te schrijven?

“In het begin wilde ik eigenlijk literaire fictie schrijven. Ik was eigenlijk van plan om het beste boek ooit af te leveren. En daarmee zou ik natuurlijk de Nobelprijs winnen. Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan, want het bleek niet alleen zeer hoog gegrepen, maar het werkte ook verlammend. Na vijf lange jaren van writers block, waarin ik aan iedereen die het horen wilde, verkondigde dat het schrijven goed opschoot, werd ik mij bewust van de stapel boeken die op mijn nachtkastje lag: boeken geschreven door Georges Simenon, Agatha Christie, Ngaio Marsh en Josephine Tey: allemaal midaadverhalen die zich afspelen tijdens de Gouden jaren. En in een wonderbaarlijk moment van verlichting wist ik opeens wat ik echt wilde schrijven. Het enige boek dat ik kon schrijven. Het boek waarvoor ik mij al mijn hele leven aan het voorbereiden was: een misdaadverhaal zoals in de Gouden jaren; maar dan eentje dat zich in het heden afspeelt.”

Waar kwam het idee voor het boek vandaan?

"Ik wilde absoluut iets zuiver Canadees schrijven. Dus koos ik voor het jachtseizoen met de kleurenpracht, in alle schakeringen van bruin en rood, van de Quebecse bossen. Ook wilde ik een rustiek aandoende, bijna gedistingeerde, omgeving scheppen. En dat zit nu allemaal verwerkt in het kleine dorpje Three Pines. Geen bloed; geen sex; niets griezeligs. Maar in de plaats daarvan moest een onderhuidse angst komen; een groeiende afschuw voor wat er tevoorschijn komt als de vernislagen van het charmante dorpje één voor één verwijderd werden: als Three Pines en zijn bewoners, figuurlijk gezien, in hun blootje gezet worden
Elk boek in de serie is gesitueerd in een ander seizoen: Stilleven in de herfst; IJskoud rond Kerstmis en The cruellest month in de lente, omdat elk van de seizoenen in Quebec tegelijk iets wonderbaarlijk mooi heeft en toch gevaarlijk, zelfs dodelijk, kan zijn. Maar het is niet de bedoeling de reeks te beëindigen als de vier jaargetijden aan bod gekomen zijn. De personages in de boeken kwamen als vanzelf tot hun daden.”

Je vorig boek werd meerdere malen bekroond. Beschrijf dat gevoel eens. En wat was de invloed ervan op je volgende boek?

“ Wel, het is een wonderbaarlijk gevoel. Vooral bij de uitreiking van de Dagger in Groot-Brittannïe.Toen mijn naam werd afgeroepen, wandelde ik traagjes naar het podium en zei constant tegen mezelf: “Vergeet dit nooit; vergeet dit nooit”. En ik zal natuurlijk elke bekroning die mij ten deel valt de rest van mijn leven onthouden. Het was mijn droom een boek te schrijven. Dat iemand het wilde uitgeven was al boven alle verwachtingen. En dan bekroond worden als je weet dat er zoveel fantastisch goede boeken op de markt zijn; dat is tegelijk een moment van blijdschap en nederigheid. Gelukkig was IJskoud al afgewerkt toen Stilleven in de prijzen viel. Maar toch was het schrijven van het tweede boek een ontmoedigend gegeven: ik wil absoluut dat elk boek beter wordt dan het vorige, en dat was nogal een uitdaging na Stilleven. Vooral omdat het 45 jaar duurde om het eerste boek te schrijven en nu wilde de uitgever het tweede boek een jaar later al hebben. Het schrijven van de eerste versie van IJskoud bezorgde me regelmatig angstzweet. Ik was zo bang dat deze ongelooflijke kans om als schrijver door het leven te gaan, door mijn vingers aan het glippen was met elk verkeerd woord dat ik op papier zette. Toen de eerste versie klaar was, voelde ik alleen maar verdriet: ik haatte het. Dus heb ik het werk een paar weken opzij gelegd en toen gebeurde er iets wonderlijks. Plotseling kwam ik tot het besef waarover het het boek zou moeten handelen: de verhaallijnen, de personages en de verdachten bleven hetzelfde, maar het hart van het boek moest anders. Mijn boeken gaan niet over doodslag. Moord is slechts een kapstok om daden, emoties, overtuigingen en geheimen aan op te hangen. Eigenlijk handelt het boek niet over afschuw en angst, maar over goedheid en vriendelijkheid en natuurlijk over de keuzes die we maken. Dus gooide ik de eerste versie van IJskoud bij het vuilnis en ben ik opnieuw begonnen. En die tweede versie is, op een paar kleinigheden na, ook de definitieve versie geworden. Dat was voor mij een speciale ervaring: mijn eigen angst was vervangen door doelgerichtheid. En al weet ik op voorhand dat niet iedereen (even)veel plezier aan dit boek zal beleven, op z’n minst heb ik het met veel plezier geschreven!”

Waarom heb je ervoor gekozen om de hoofdpersonages Armand Gamache, Peter and Clara opnieuw te laten optreden?

“Ik houd van die personages. Ik heb hen met opzet zo gemodelleerd als figuren waarmee ik mijn tijd – en misschien zelfs de rest van mijn dagen – zou willen doorbrengen. Ik heb nooit getwijfeld aan het feit dat de personages, en dan vooral Gamache, de motor voor een reeks zou zijn.”


Het boek is erg retro. Ik moest de hele tijd aan Sherlock Holmes denken: geen actie; geen bloed, maar enkel oberserveren en redeneren om tot de oplossing van het mysterie te komen. Zie jij het ook zo?

“Grappig dat je dat zegt. Ik had deze vraag nog niet gehoord toen ik eerder al over de Gouden jaren schreef. Eigenlijk heb ik Christie, Tey en Simenon als voorbeeld gebruikt. Ik heb wel al de verhalen met Sherlock Holmes in de hoofdrol gelezen, maar ik had hem niet echt in mijn gedachten tijdens het schrijven. Maar qua gevoel sla je eigenlijk de spijker wel op z’n kop. Ik ben mij er terdege van bewust dat dit soort verhalen niet modieus zijn, maar het is wat ik schrijf. Er zit wat actie in, maar het belangrijkste zit ‘m in de relaties tussen de personen onderling. Als Gamache laat vallen dat moord zeer menselijk is, refereert hij niet naar de daad zelf, maar aan de zaken die vooraf gingen, de zaken die een mens het gevoel geven dat moord de enige oplossing is. En om zo’n moordenaar te kunnen vatten, kan hij niet anders dan het spoor van die ranzige gevoelens volgen. Dit doet hij door de verdachten, meestal nippend aan een Campari-soda, bij de natuurstenen open haard van de locale bistro, goed te leren kennen. Eigenlijk heb ik medelijden met die man.”

Hoe ziet de toekomst eruit?

“Schrijven! En reizen. Ik ben net terug van een tournee door Singapore, Australië, Nieuw Zeeland, Alaska, het midwesten van de USA en natuurlijk Canada. Dit alles ter gelegenheid van het verschijnen van het derde boek The cruellest month. En ik heb net een nieuw contracht voor drie boeken getekend.”