Mark Landler: als een vis in het water in Washington

Gedurende zijn 23 jaar bij The New York Times was Mark Landler correspondent in onder meer Zuidoost-Azië, Pakistan, Afghanistan en Duitsland. De laatste zes jaar werkte hij als Witte Huis-correspondent. In Washington voelt hij zich als een vis in het water, hoewel ‘het volgen van en schrijven over het Witte Huis niet zo leuk is als iedereen denkt. Het is een strak geregisseerde en gecontroleerde plek, waar je als journalist weinig bewegingsvrijheid hebt. Maar het is wel absoluut een topbaan onder het correspondentieschap en waarschijnlijk is het beter om te kunnen zeggen dat je een Witte Huis-correspondent was dan dat je er een bent. Maar het volgen van de president vind ik ook een voorrecht. Hij is de enige persoon in het land die de geschiedenis kan veranderen. Zoals het terugtrekken van de Amerikaanse soldaten uit Irak. Het is fantastisch om over iemand te schrijven die zo’n belangrijke rol vervult.’

Tot het gaatje

Als journalist ga je tot het gaatje en zoek je de grenzen op binnen de beperkingen. Landler deed niets anders. Hoewel hij zowel Obama als Clinton vaak genoeg op individuele basis heeft geïnterviewd, heeft hij dat niet voor dit boek kunnen doen. ‘Ze waren huiverig voor de invalshoek, de verschillen tussen hen, die ik voor het boek bedacht had. Ik heb een heel goede verstandhouding met hen beide, maar ze waren toch wel nerveus, omdat ze niet konden inschatten wat dit boek voor hun campagne zou betekenen.’
Voor dit boek kon Landler putten uit ruim honderd interviews die hij had met hoge regeringsfunctionarissen, buitenlandse diplomaten en vrienden van Obama en Clinton. ‘Fijn was dat ik hen langer kon interviewen en dieper dan normaal op de stof in kon gaan. Normaal snel je door een interview heen, maar nu kon ik er de tijd voor nemen. Sommigen heb ik urenlang gesproken en sommigen zelfs vier tot vijf keer.'

Verschillen

De verschillen tussen de twee zijn groot. Zeker wat hun buitenlandbeleid betreft verschillen de twee grootheden nogal. ‘Obama is een jonge man die relatief gezien kort in de politiek zat toen hij als president gekozen werd. Clinton daarentegen is van de oude garde en werkt al zo’n dertig jaar in de politiek. Obama bekijkt Amerika vanuit de wereld; hij heeft in het buitenland gewoond en was getuige van de minder frisse kanten van Amerika’s invloed in het buitenland. Zijn buitenlandbeleid was terughoudend, naar binnen gericht en zich bewust van de beperkingen die Amerika heeft. Clinton bekijkt Amerika en de wereld op een traditionele manier. Zij is uitgesproken over Amerika’s rol en invloed in het buitenland, ongegeneerd en van de oude stempel.’ Met deze botsende visies en de gevolgen daarvan voor de Amerikaanse politiek krijg je al snel een intrigerend boek.
Inmiddels staat Obama vierkant en openlijk achter Clinton. ‘Er is er maar een geschikt,’ riep scheidend Barack Obama op een bijeenkomst, waar hij en Hillary Clinton samen campagne voerden.

En Trump? ‘Hij wil zich helemaal terugtrekken uit de wereld, waar Clinton heilig gelooft in de traditionele wereldorde en de Navo. Hoewel zij erg traditioneel is en van de gevestigde orde, maakt Clinton een betere kans om te winnen dan Trump. Hij heeft grote groepen van zich vervreemd, zoals de Afro-Amerikanen en de Latino’s, waarmee hij het zichzelf erg moeilijk heeft gemaakt. Bovendien heeft hij nauwelijks meer geld om zijn campagne te financieren, of hij moet zijn eigen geld eraan spenderen. Hoewel het beleid van Trump op vele fronten niet heel logisch is, moeten we hem absoluut serieus nemen. Daarin maakt de media een grote fout. Ze zetten hem neer als een clown, terwijl het erg belangrijk is om serieus te kijken naar wat hij zegt.’

Waardevolle ontmoeting

Maar ook qua karakter zijn er verschillen te benoemen. ‘Obama is iets eerlijker en meer onomwonden. Clinton is wat voorzichtiger. Bij haar vraag je je vaak af of ze aardig is of dat ze het speelt. Ik heb inmiddels zoveel artikelen over beide geschreven, dat er altijd wel een tussen zit die niet in goede aarde is gevallen. Clinton zal me dat nooit laten weten en zal nooit laten zien dat ze boos is. Obama wel. Vooral als hij een punt wil maken. Zo kwam hij ooit tijdens een persreis naar Japan naar de cabine achterin Air Force One waar de journalisten zijn die op dat moment met hem meereizen. Zoiets doet hij nooit en te nimmer en hij komt hooguit aan het einde van de reis naar ons toe. Maar hij kwam omdat hij niet blij was met het artikel dat ik geschreven had over zijn buitenlandbeleid. Daarover wilde hij een aantal woorden kwijt. "Ik geloof niet dat jullie mijn buitenlandbeleid begrijpen,” zei hij. Waarna hij zijn visie nog maar eens gaf. Je kunt het kinderachtig van hem vinden, maar ik vond het een waardevolle ontmoeting. Hij liet daarmee voor mij zien wat belangrijk voor hem is. Als hij niet zo boos over het artikel was geweest, had hij dat wellicht niet gedaan. Naar de pers toe is Obama geen warme persoonlijkheid, zelfs een beetje koel en afstandelijk. Maar hij is fantastisch met kinderen. Hillary Clinton is veel vriendelijker in haar omgang met de pers. Clinton heeft ook erg veel humor.’

Reizen

Als Witte Huis-correspondent reis je ook met de president mee op al zijn reizen. En ook Lander heeft meer dan eens in Air Force One meegevlogen. ‘Ik denk dat ik in de afgelopen vijf jaar inmiddels zo’n vijftig keer ben meegereisd op binnen- en buitenlandse reizen. Journalisten zitten achterin, gescheiden van de president die voorin zit. Daar is een speciale cabine voor de pers. Er kunnen steeds slechts twaalf journalisten mee. Omdat er meer journalisten zijn die de president en alle ontwikkelingen volgen, roteer je. Om de paar reizen vlieg je dan mee met de president in Air Force One. Dat is geweldig. Tijdens grote, vooral buitenlandse reizen van de president, reist de rest van de journalisten er in een chartervliegtuig achteraan. Van die twaalf plekken zijn er twee voor krantenjournalisten. De rest is voor journalisten van de televisie, radio, sites en fotografen.’

Alter ego’s vertelt over Hillary Clinton, Barack Obama en hun verborgen strijd om de Amerikaanse macht en is een absolute aanrader voor iedereen die wil weten wat zoiets op de lange duur voor Europa zal betekenen, want ‘Clinton zal haar aandacht zeker op Azië gaan richten.’ En zoals Landlers vrienden al zeiden, is dit ‘geen saai boek, leest het niet als een schoolboek en staan er voldoende sappige verhalen in om niet in slaap te vallen.’

Auteursfoto: (c) Caroline Landler