Interview Michael Robotham

Zijn laatste bezoek was al weer twee jaar geleden, zo wist Michael me te vertellen. Toen sneeuwde het. Nu, hartje zomer, is hij blij terug te zijn in onze hoofdstad. 'I love Amsterdam. Het is een van mijn favoriete plekken in de wereld. En mijn boeken doen het hier zo goed, dus ik kom hier graag.'

Reden voor zijn tussenstop in Amsterdam is zijn optreden tijdens het Crime Writing Festival in Harrogate (Engeland) later in de week. Ook daar was hij de laatste twee, drie jaar niet. 'Ik heb er erg veel zin in. Ik zit in een panel met Jeff Lindsay, de auteur van de Dexter boeken. Ik ben er een klein beetje ongerust op… Want we moeten met elkaar slimme manieren bedenken om de ultieme moord te plegen op een politicus, een misdaadschrijver én een acteur. Het publiek mag aangeven wie we precies moeten vermoorden, maar er zijn ook forensisch experts aanwezig die ons op het podium zullen wijzen op alles wat niet kan of klopt. Het is live, dus het moet niet alleen heel slim, maar ook nog vermakelijk worden.'
Aan zijn voorbereiding zal het niet liggen, want Michael is in Australië alvast even te rade gegaan bij een van de top-forensisch experts aldaar. 'Dus ik ben met deze man gaan eten en vroeg 'm direct naar een paar goede tips om iemand te vermoorden. Het was zo grappig, want deze Engelsman blijkt gestudeerd te hebben met twee van de experts die straks op het podium zitten. Haha. Hij vertelde me haarfijn welke zaken ik moet meenemen om ze volledig in verwarring te brengen. Dit zou wel eens erg leuk kunnen worden…'

Michael vindt het heerlijk om het publiek op te zoeken en is dan ook op bijna alle grote festivals te vinden. Online is hij minder actief. Hij heeft wel een twitteraccount, maar maakt daar nog weinig gebruik van. 'Ik vind wat ik doe zo verschrikkelijk saai. Waarom zou iémand geïnteresseerd zijn in wat ik doe? Ik ben niet het type dat met de wereld deelt wat-ie vanochtend als ontbijt heeft genuttigd. Twitter is een fantastisch medium, maar internet zelf leidt me al voldoende af van het schrijven. Alleen al de reacties die ik krijg via mijn site en Facebook. Ik probeer alle mailtjes te beantwoorden, ook al kost me dat best wat tijd.'

Oh, not you too!
In zijn laatste boek, Boetedoening, draait het allemaal weer om de sympathieke psycholoog Joe O'Loughlin, Michaels populairste personage tot dusver. 'Ik vind het fantastisch dat mijn lezers zich zo verbonden voelen met hem. Als het personage nog belangrijker gevonden wordt dan de plot, dan is dat volgens mij het hoogst haalbare in dit genre. Mensen willen Joe terug in elk boek, juist om te weten hoe het met hem verder gaat, met zijn vrouw, zijn ziekte.'

Michael heeft met Joe een zeer menselijk personage neergezet, dicht bij de auteur zelf. 'Alleen is Joe veel dapperder dan ik ben. Hij doet dingen die ik nooit zou doen. Maar hij is ook geen Jack Reacher (de hoofdpersoon uit de boeken van Lee Child).' De vergelijking brengt hem op een anekdote, want hij vervolgt: 'Hij (Lee Child) was in Australië voor een promotietour en trad op in een van onze best bekeken boekenprogramma's op tv. Ik zweer het je, dit zei hij letterlijk: "Als ik een Nobelprijs-winnende roman zou willen schrijven, dan kan ik dat en het kost me drie weken. Maar Nobelprijs-winnende auteurs kunnen niet wat ik kan. Want áls ze dat wel zouden kunnen, dan zouden ze dat doen. Want waarom zou je geen multimiljonair willen zijn met New York Times-bestsellers op je naam. Ze kúnnen het niet." Ik wist niet wat ik hoorde. You wanker!'

Michael vervolgt zijn verhaal: 'Ach, het is nooit een vooropgezet plan geweest om een serie te schrijven. Ik zal zeker nog eens een boek schrijven met Joe, maar ik denk dat ik de volgende keer het verhaal vanuit zijn vrouw Julianne schrijf. Dat vind ik wel weer interessant. De belangrijkste reden waarom ik nog een boek over Joe zal schrijven is omdat mijn vrouw wil dat ik Joe en Julianne weer bij elkaar terugbreng. In Boetedoening heb ik tot het allerlaatste hoofdstuk getwijfeld of dat nu wel of niet moest gebeuren. Ik plan dat nooit van te voren… Maar het voelde niet goed.'

Hier kunnen we als lezer nog wel overeenkomen, maar in Boetedoening nemen we ook noodgedwongen en op een afschuwelijke wijze afscheid van Gunsmoke, Joe's zwarte Labrador. Moest je de hond nu zo nodig laten vermoorden?, vraag ik.
'Oh, not you too! Haha… Ik zal je wat vertellen, Sander. Peter Temple (ook een Australische thrillerschrijver, red) en ik zeiden ongeveer een jaar geleden tegen elkaar: "We kunnen baby's vermoorden, en op laten eten met truffels, dan is dat oké. Maar als we aan een huisdier komen, dan zal de hel losbarsten…" Sinds die scène met de hond in Boetedoening, ontvang ik zoveel kwade en teleurgestelde reacties. Dreigementen dat mensen nooit meer een boek van me zullen lezen. Mensen die zeggen dat ze het boek vijf sterren zouden geven als dát er niet instond en nu 1 ster geven. Mijn moeder vond dat ik het boek moest veranderen. Het was voor mij de ultieme test of Peter Temple gelijk had. En dat had hij. Maar volgens mij werkt het ook echt in het verhaal. Een gevoel van dreiging gaat er wel van uit… Misschien was de manier waarop wel een beetje wreed. Daarvoor mijn excuses.'

Hoofdpersoon met Parkinson
Met Joe O'Loughlin introduceerde Michael in zijn eerste boek, De verdenking, een hoofdpersoon met een lichamelijk mankement, de knagende ziekte Parkinson. Een interessante keuze. En succesvol, gezien alle reacties.
Michael: 'Ik ben gek op Joe. Hij is van al mijn personages het meest zoals ik. Qua leeftijd. Hij heeft drie dochters, ik twee. En als ik alles opnieuw mocht doen, dan zou ik dat Parkinson-stuk waarschijnlijk achterwege laten. Toen ik De verdenking schreef, vond ik het een fantastisch idee om iemand met een briljante geest en een gemankeerd lichaam de hoofdrol te geven. Een soort Stephen Hawking. Een tragische ironie. Maar Parkinson is een verschrikkelijke ziekte. Ik hoop dat er een middel gaat komen om het tegen te gaan. Met ieder boek wordt de Parkinson heviger en dan bereiken we toch eens een punt waarop Joe niet verder kan.'

Maar zover is het nog niet. En er is een grote kans dat Joe over niet al te lange tijd ook een televisiepersoonlijkheid zal worden. De rechten van alle boeken zijn verkocht om er voor de Britse BBC een serie van te maken. De scripts worden nu geschreven.
'Ach,' reageert Michael, 'Waarschijnlijk vertelde ik je de eerste keer dat we elkaar ontmoetten ook al dat de rechten van De verdenking verkocht waren aan de BBC. Toen gebeurde er niet veel. Ze zijn nu al verder.'
Over wie de rol van Joe zou moeten spelen, heeft Michael ook wel ideeën: 'In de tijd voor de tv-serie House werd mij dat al regelmatig gevraagd. Mijn gebruikelijke antwoord toen was "Hugh Laurie", een fantastische acteur. Nu kan dat niet meer. Nu is hij House en dat doet 'ie zo goed. Maar hij zou de perfecte Joe zijn geweest. Nu denk ik eerder aan iemand als de Britse acteur, Damian Lewis (Band of Brothers, red), maar niet veel mensen kennen hem. Hij speelt in de tv-serie Life. Hij is roodharig en fantastische acteur. Of Ray Winstone.'
Is hij betrokken bij de totstandkoming van de serie?
'Ik ben betrokken als een soort consultant. Ik mag reageren op het script en ideeën roepen. Maar ze laten me geen miljoenenproductie in gevaar brengen, haha!'

Engeland als decor
De boeken van Michael spelen zich allemaal af in Engeland. Ik vraag hem naar de reden hiervoor. Had dit een commerciële reden?
Michael: 'Ik heb er jarenlang gewoond. Ik was een vrij succesvol ghostwriter. Dus ik wist dat het belangrijk was dat als ik een boek zou schrijven dit altijd een mix moet zijn tussen dat wat ik leuk vind om te schrijven en wat lezers willen lezen. Twintig jaar geleden schreef ik mijn eerste roman, dat zich afspeelde in Australië. Het werd bijna uitgegeven door een grote Engelse uitgeverij. That was so close… Ze vertelden me toen dat als ik het verhaal had laten afspelen in Schotland of Wales, het dan zo werd uitgegeven. Nu dus niet. Tegenwoordig is de locatie minder belangrijk. Mensen lezen nu graag verhalen die zich afspelen in andere landen, maar twintig jaar terug was dat niet het geval.'

In Australië wordt hem keer op keer gevraagd wanneer hij nu eindelijk een boek laat afspelen in zijn eigen land.
'Ik voel me wel een beetje schuldig. Ik ben op dit moment de grootste thrillerauteur in Australië en ik laat mijn boeken ergens anders afspelen. Dus ooit zal dat gebeuren. Mijn eerste nooit uitgegeven boek heeft nog wel wat werk nodig. Daar moet een laag bij voordat het echt goed wordt, maar wie weet wordt dat de eerste op Australisch grondgebied.'

Maar helemaal vervreemd van de Australische lezers is hij niet. Het boek Vuurvast (2008) schreef hij speciaal voor een leescampagne in eigen land. 'Ik werd gevraagd als ambassadeur voor de campagne, waarvan het idee eigenlijk gebaseerd is op jullie maand van het spannende boek. Ze vroegen me het geschenkboekje te schrijven, maar ook vooral voor mensen die normaal niet vaak lezen. Mannen dus eigenlijk. Ik schreef een boekje met ingrediënten waar mannen van houden; vol seks, geweld en oneliners. Ach, zeggen dat je niet van boeken houdt, is net zoiets als zeggen dat je niet van seks houdt… Dan doe je gewoon iets niet goed, haha. Het is gewoon kwestie van het juiste boek vinden. De campagne was in iedergeval erg succesvol. Er werden 300.000 boeken weggegeven. En als prettige bijkomstigheid wilden mijn buitenlandse uitgevers het boek ook allemaal uitgeven.'

Nieuwe uitgever in Amerika
Michael Robothams eerste boeken werden uitgegeven bij Doubleday, een van de grootste uitgevers in de Verenigde Staten. Maar sinds kort zit Michael bij een nieuwe thrillerimprint - Mulholland Books - van zijn Engelse uitgever Little Brown. 'Ze willen zo'n vierentwintig boeken per jaar uitgeven. Naast mijzelf zijn ook Lawrence Block en Mark Billingham binnengehaald. Een groot voordeel van één uitgever is dat het probleem van verschillende titels voor mijn boeken in Amerika en Engeland is opgelost. In Amerika heb ik nu een van de beste redacteuren ooit. Een zeer gepassioneerde kerel. Dat vind ik belangrijk. Mijn vorige vertelde mij dat hij mijn redacteur was omdat zijn vrouw mijn grootste fan was. Dat voelt toch anders...'

The Wreckage, Michaels volgende boek, zal dan ook groots gelanceerd worden door zijn nieuwe uitgeverij. Daarna zullen zijn eerdere boeken ook (opnieuw) naar het Amerikaanse publiek worden gebracht.
'Ze willen starten met The Wreckage om dat dat iets heel nieuws is voor mij, een grote financiële thriller. Maar wat nog nieuwer is dat ik het boek volledig in de derde persoon heb geschreven, dus anders dan alle voorgaande boeken. Er zijn twee verhaallijnen, eentje begint in Bagdad en de andere in Londen. De financiële crisis staat centraal, en ook de grootste boeven van dit decennium, de bankiers, spelen een belangrijke rol. Ik houd er niet van om hetzelfde boek twee keer te schrijven, dus ben altijd op zoek naar iets anders. Vincent Ruiz is de enige bekende die terugkomt in dit boek. Het grappige is dat het eigenlijk begon met een ander boek waar ik aan was begonnen. Dat speelde zich af rondom de ramp in Tsjernobyl, maar na zo'n 30.000 woorden besefte ik me dat mijn vertrouwde personages hier niet gingen werken. Ik had een nieuwe hoofdpersoon nodig.'

Michael legde dat verhaal apart en begon aan The Wreckage met een nieuwe personage, Luca Terrassini, een jonge controversiële oorlogsjournalist met een Irakese moeder en een Italiaanse vader. Eind dit jaar hoopt hij het boek af te kunnen ronden. Want eerst staat er nog een flinke promotietour gepland in o.a. Nieuw-Zeeland, Australië, Canada en een tussenstop voor het Bouchercon thrillerfestival in San Francisco. Michael: 'Een boek per jaar is een behoorlijke opgave. Ik doe vrij veel research en dat kost ook tijd. Ik heb nu 80.000 woorden geschreven en daar moeten nog 30.000 bij in de komende maanden. Dat wordt nog flink aanpoten.'

Internet als grootste bedreiging
Ondertussen schrijft hij wel gewoon door. Met de hand. Michael laat me zijn opschrijfboek zien met zijn schrijfsels van de afgelopen paar dagen.
'Ik schrijf met de hand om een aantal redenen. Allereerst om weg te blijven van mijn computer. Internet is de grootste bedreiging voor mijn werk als schrijver. De afleiding. Even snel de spelling checken, of even kijken of dat wat ik schrijf wel kan. En ik lees graag de online kranten. Niet alleen de Australische, maar dan ook de Britse en de Amerikaanse, etcetera, etcetera. Dit kost me uren, en daar heb ik allemaal geen last van als ik rustig in een café zit en met pen en papier bezig ben. Daarnaast schrijf ik alleen dat wat ik echt wil vertellen, met scherpe dialogen,' Michael knipt met zijn vingers. 'Het op papier zetten is de laatste fase van schrijven. Daarvoor heb ik het in mijn hoofd al bedacht. En ik heb niet het probleem van veel andere schrijvers die de helft van wat ze schrijven moeten schrappen of maar blijven herschrijven en herschrijven. Ik schrijf 's morgens en zet alles 's middags in de computer. Het belangrijkste is om nooit de laatste paragraaf te schrijven. Je schrijft iets, maar je maakt het niet af. De volgende dag moet je verder kunnen met het verhaal van de dag ervoor. Dan kun je altijd verder en krijg je geen writers' block. Dat hele idee komt af van Ernest Hemmingway die als jonge schrijver in Parijse cafés zijn verhalen schreef. Hij was omgeven door grote namen uit die tijd als F. Scott Fitzgerald en James Joyce. Hemmingway zei altijd: "Je maakt nooit je verhaal af. Je moet altijd iets overhouden om de volgende dag te kunnen schrijven."
Toen ik als jonge journalist van Hemmingsway's leeftijd in Londen werkte, ben ik naar Parijs gegaan om door de straten te zwerven en de bars te bezoeken waar hij kwam, dromend dat ik Hemmingway was en leefde in die tijd, met al die schrijvers die later legendes zouden worden.'

Ik vraag Michael of hij nooit met de gedachten speelt om te verhuizen naar een stad als Londen of Parijs om daar als schrijver verder te leven.
'All the time, Sander. Ongeveer tweeënhalf jaar geleden ben ik met het hele gezin een aantal maanden door Europa getrokken, naar Florence, Rome, Zuid-Frankrijk. Prachtig allemaal. Maar met kinderen is het allemaal wat lastiger. We hebben nu een prachtig appartement in het centrum van Sydney, maar we denken eraan om ooit een soort van woningruil te doen, bijvoorbeeld met een appartement in Barcelona of Amsterdam. Voor een paar maanden per jaar, dat is het plan. Ik kan overal schrijven en soms voelt Australië een beetje ver weg van de wereld waar ik voor en over schrijf.'

Michael leest veel en is zelf ook een echte thrillerfan. Ter afsluiting van ons interview geeft hij nog een mooie thrillertip mee.
'Ik was erg onder de indruk van Duisternis van Gillian Flynn. Ik zou eigenlijk kwaad op haar moeten zijn, want ze kaapte de Steel Dagger Award voor mijn neus weg. En ze is jong en knap, dus ik háát haar op alle niveaus, haha. Maar ze is erg goed, eerlijk.'