Interview Minette Walters

In de aanloop naar de oorlog in Irak liep de beroemde Engelse schrijfster mee met een enorme demonstratie tegen Engelse deelname aan de aanval van Amerika op Irak. “Mijn twee zoons kwamen er voor van de universiteit, hun vrienden, mijn uitgever liep mee. Ik zei tegen ze: als er maar genoeg mensen meelopen, dan luistert de regering wel. Maar dat gebeurde niet. Ze gingen gewoon door. Wat is voldoende deelnemers aan een demonstratie? Maar het heeft premier Blairs carrière verknald. En waarvoor? Een land wordt in drieën gescheurd.”
In haar nieuwe boek speelt oorlog juist vanwege haar ideeën over sadisme en barbarisme een belangrijke rol. Een seriemoordenaar ziet zijn kans schoon in de bloedige en wrede burgeroorlog in Sierra Leone om ongestraft zijn gang te gaan. Alleen een Engelse vrouw, een oorlogscorrespondent, zet vraagtekens bij de gevonden slachtoffers. Nadat in het trieste Afrikaanse land vrede is gesloten, gaat de psychopaat naar Irak om zijn lusten bot te vieren. De oorlogscorrespondente wordt ook naar dit theater gestuurd. Waarna de psychopaat zich op de journaliste richt.
“Ik schrijf graag over de wereld van vandaag. Dan moeten mensen ook weten wanneer de misdaden in mijn boek worden begaan. Als je nu een boek schrijft over moord en doodslag kan je niet om die Afrikaanse landen of om Irak heen. Agatha Christie heeft een hele serie boeken gedurende de Tweede Wereldoorlog geschreven, maar er is geen enkele verwijzing in haar boeken naar de oorlog. Terwijl ze toch over moord en dood schreef. Voor Daphne DuMaurier geldt dat ook. Interessant, toch? Misschien schreef de etiquette van die tijd voor dat je de oorlog niet noemde. Dat weet ik niet, maar ik kan dat niet zo.”
Hoe komt een Engelse schrijfster (56 jaar, getrouwd, twee volwassen zoons) er bij om een boek te schrijven over Sierra Leone? Minette Walters is op en top Engels. Deftig accent van de kostschool, modieus gekapt en gekleed, wat trekt haar in dat trieste land? “Ik heb de Golden Dagger Award gewonnen, de hoogste prijs voor thrillers in Engeland. Het is altijd leuk om een geldprijs te winnen, maar het is niet zo dat ik daar stil van kan gaan leven. Ik heb het weggegeven aan Artsen zonder grenzen. Na een poosje vroeg de organisatie me of ik niet in een land wilde komen kijken, waar zij in actie zijn. Dat werd Sierra Leone. Een collega schrijfster is naar de Congo gegaan. Ik ben daar twee weken geweest. Het meest opwindende was dat ik in een ziekenhuis als operatiezuster heb moeten helpen bij een keizersnede bij een 17-jarig meisje. Die had een complicatie die in Europa veel eerder wordt ontdekt en verholpen. Maar zij kwam uit de bush en was bijna dood. Ze moest meteen op de operatietafel. En aangezien er te weinig assistentie was, heb ik geholpen. Ik. Nog nooit in het ziekenhuis, nog nooit bij een operatie geweest. Dat zal ik niet gauw vergeten.”
Na de twee weken daar heeeft Minette Walters een artikel voor de krant geschreven. Ook de andere Bekende Engelsen die op uitnodiging vergelijkbare avonturen hebben beleefd, schreven artikelen. Dat heeft Artsen zonder Grenzen in Engeland geholpen. Daar is Walters van overtuigd. “De Engelsen hebben iets tegen Fransen, dat weet iedereen. Dat geldt ook voor Artsen zonder Grenzen, dat van oorsprong een Franse organisatie is. Maar nu zijn veertien – echt, veertien – schrijvers, regisseurs, artiesten naar landen gegaan waar de Artsen actief zijn. Ze hebben er allemaal over geschreven. Dat heeft Artsen zonder Grenzen populair gemaakt in Engeland.”
Minette Walters kwam in Sierra Leone vlak na de burgeroorlog. De schellen vielen van haar ogen. De ellende, geweld, chaos, corruptie. Het is iets dat Europeanen zich maar met moeite voor kunnen stellen. “Wat er met zo’n land gebeurt. Onvoorstelbaar. De overheid stort in elkaar. Chaos heerst overal. Corruptie. En na zo’n burgeroorlog duurt het nog jaren voordat de samenleving zich herstelt. Niemand weet wie aan welke kant heeft gevochten. En nu zien we dat opnieuw in Irak gebeuren.”
Tegelijk viel het haar op hoeveel buitenlanders zich in Sierra Leone bevonden nadat de vrede was getekend. “Handelaren in diamanten – die oorlog ging vooral over natuurschatten als diamanten – mensen van de Verenigde Naties, Engelse soldaten die de vrede moesten handhaven, mensen van de hulporganisaties, enorme aantallen missionarissen en dan vooral Amerikanen. Ik zat in Paddy’s Bar te drinken toen ik bedacht wat er zou gebeuren als een buitenlander hier vrouwen vermoordt. Een sadist die gebruik maakt van de oorlogsomstandigheden. Er is weinig politie en die heeft wel wat anders te doen. Er is zoveel geweld, vrouwen worden verkracht, vermoord. Eén meer valt niet op. Wie kan het wat schelen?”
“Tijdens de voorbereiding van een boek heb ik altijd veel tijd nodig om na te denken over de hoofdpersonen. Dat was nu ook het geval. De enige die een seriemoordenaar van Sierra Leone naar Irak kan volgen, is iemand van een hulporganisatie of een oorlogscorrespondent. Nu weet ik van Artsen zonder Grenzen dat ze het te druk hebben om vragen te stellen of onderzoek uit te voeren. En dat is nu precies wat een journalist moet doen. Die wordt betaald om vragen te stellen.”
Als Minette Walters eenmaal het idee en de hoofdpersonen heeft dan ‘schrijft het verhaal zich vanzelf’, zegt zij. Bijna elk jaar na haar debuut zo’n tien jaar geleden heeft zij een boek geschreven. Allemaal thrillers rond een thema. “Waarom zou ik iets anders schrijven dan een thriller? Kan ik wel iets anders schrijven?”, vraagt zij lachend. “In Engeland is er een lange traditie van auteurs die spannende boeken schreven. Charles Dickens is de eerste die over moord schreef. Al die mensen worden nu als de grote klassieke schrijvers gezien. Waarom zou een hedendaagse thrillerauteur niet de klassieke schrijver van morgen zijn? Een goede schrijver is gewoon een goede schrijver.”