Interview Mo Hayder

En zo zitten Mo Hayder en ik in de prachtige bibliotheek van het schrijvershotel Ambassade in Amsterdam. En wat doe je als je tegenover één van je favoriete auteurs zit en je net haar nieuwste boek hebt ‘beloond’ met vijf sterren? Ik complimenteer Mo dus met haar fantastische derde thriller, een compleet ander boek dan de voorgangers. In Tokio staat geen wrede seriemoordenaar centraal, hoewel de wreedheid in het boek eigenlijk niet veel minder is, gezien de gewetenloze massamoorden in Nanking tijdens de tweede wereldoorlog.

Ik vroeg haar waarom ze zo iets heel anders heeft geschreven en hoe haar uitgever daar aanvankelijk op reageerde. Mo: “Ik wil boeken schrijven die ik zelf ook zou willen lezen, dat vind ik enorm belangrijk. Dat was bij mijn eerste boek het geval, maar ook bij nummer twee en dat is nu niet anders geweest. Ik wilde nu graag een verhaal vertellen over de gruwelijkheden van Nanking en het nachtleven in Tokio. Mijn uitgever steunde mij direct, hoewel er in de marketinghoek wel werd aangedrongen om een vervolg te schrijven op De behandeling.”

Ook al is Tokio anders dan haar eerdere boeken, toch bevat het een aantal overeenkomstige elementen, vertelt Mo. “In al mijn boeken zit iets mysterieus, iets wat je niet direct kunt bevatten en wat inwerkt op de nieuwsgierigheid van de lezer.”

Tokio
Mo Hayder werkte ruim 2 jaar aan Tokio. Veel tijd ging zitten in gedegen onderzoek en haar bezoek aan de Japanse hoofdstad en het Chinese Nanking. Tokio neemt een aparte plaats in in het leven van Mo Hayder, want op haar zestiende vertrok ze naar de Janapnse hoofdstad en werkte er een aantal jaren als gastvrouw in een nachtclub. “Dat was nog echt in de goede tijd,” vertelde ze, “want ik verdiende er bakken met geld. Tweeënhalf jaar geleden ben ik terug gegaan om research te doen voor Tokio en nu is het een heel ander verhaal voor die meisjes die er werken. De economie heeft ook in Japan een enorme klap gehad.”
Mo ging tijdens haar verblijf in Tokio weer even aan de slag in de nachtclub waar vier jaar geleden een Engelse gastvrouw was vermoord door een Japanse klant. Deze Japanner drogeerde en vermoorde achttien jonge vrouwen in Tokio alvorens hij werd gearresteerd. “Het kostte me vrij veel tijd om deze club te vinden. Vier dagen heb ik gezocht, want ze moesten hun naam veranderen.”

Ze sprak daar met een groot aantal mensen die zowel de dader als het slachtoffer gekend hadden. “Het meisje was ineens verdwenen en niemand wist met wie of waar ze een afspraakje had. Velen vinden dat ongelooflijk, maar ik niet. In de tijd dat ik daar leefde, woonde ik in een huis met met dertig of veertig andere meisjes en het was een komen en gaan. Als er een meisje niet meer terugkwam wist je het vaak niet eens.”

Nanking
Toen Mo Hayder vijftien was, zag ze voor het eerst een foto van de gruwelijkheden in het Nanking van 1937. “Ik wis nog niet dat het om Nanking ging, daar kwam ik pas jaren later achter. Toen ik in Japan was en probeerde wat meer over de achtergronden te weten komen, kwam ik geen steek verder. De mensen hebben dit deel van hun verleden verdrongen...”

Tijdens haar bezoek aan de Japanse hoofdstad, bezocht Mo ook de massagraven in het Chinese Nanking. “Dat was zo indrukwekkend. Je kunt je daar geen voorstelling van maken als je er nooit bent geweest.”
Alleen de reis er naar toe maakte al heel wat los bij de Engelse schrijfster, die op dat moment hoogzwanger was van haar eerste (en enige) kind. “Ik zat in een coupe met zes mensen in de trein van Shanghai naar Nanking. Ik kon niet slapen, het was warm en oncomfortabel, en hoorde een oude man huilen. Ik raakte met hem aan de praat en hij bleek een van de Japanse soldaten te zijn geweest tijdens de bezetting van Nanking. De man had een koffer bij zich, gevuld met allerlei offers om de doden te eren.”

In Nanking sprak Mo Hayder met een overlevende, een oude vrouw van in de zeventig. Mo: “Zij was acht jaar toen het allemaal gebeurde en had zich verstopt in een van de gaten in de oostelijke muur. Eigenlijk precies de plaats waar de Japanners de Chinese stad binnenvielen. Net zoals de hoofdrolspeler in mijn boek, verstopte ze zich juist daar waar je niet zou verwachten veilig te zijn. Ze overleefde het...”

Het meest indrukwekkende van haar bezoek aan Nanking was het monument waar een klein deel van het massagraf was blootgelegd. “Je ziet alleen de buitenste laag slachtoffers, misschien twintig, terwijl je weet dat daarachter duizenden slachtoffers begraven zijn. Uit verslagen van ooggetuigen blijkt dat de stapels lijken zo hoog waren dat je erover naar de andere kant van de rivier kon lopen...”

Het einde van Jack Caffery
Voordat Mo Hayder besloot haar leven te vullen met het schrijven van thrillers had ze er – bij wijze van spreken – er al een heel leven opzitten. Zo werkte ze ondermeer als gastvrouw in een nachtclub, als barkeeper, als secretaresse en als beveiligingsmedewerker.
Mo: “Het duurde lang voordat ik erachter kwam dat ik iets heel anders wilde met mijn leven. Ik denk dat ik altijd al heb willen schrijven, maar dat het goed is dat ik zoveel verschillende dingen heb gedaan, om daaruit weer inspiratie te halen.”

Ook De vogelman schreef ze in twee jaar. “In één klap veranderde mijn hele leven. Ik had ook niet verwacht dat ik een uitgever zou vinden die mijn verhaal zou willen publiceren. In de magazines die ik altijd las met ‘adviezen voor jonge schrijvers’ stond altijd: ‘als je een boek wilt gaan schrijven, ga naar huis, zoek een leuke donkere kamer, neem een paar aspirines, ga liggen en hoop dat als je de volgende ochtend wakker wordt dat je dit idee kwijt bent.’ Het was voor mij een schok dat ik wel zo snel een uitgever vond...” De vogelman werd een internationale bestseller.

Twee jaar later verscheen De behandeling, waarin inspecteur Jack Caffery weer zijn opwachting maakte. Met dit boek won ze in 2002 de WH Smith Thumping Good Read Award, maar daarmee was voor Mo ook direct het einde gekomen voor Caffery.

“Het moet goed voelen als je iets schrijft, want de lezers hebben direct door als dat niet het geval is. Met Jack Caffery was ik klaar, en eigenlijk ook wel een beetje met het genre van politiethriller.”

Not my notebook!
Het worden weer drukke maanden voor Mo Hayder. Na de interviews en het feestje ter gelegenheid van de wereldpremiere van Tokio in Nederland, zal ze de komende periode nog veel moeten reizen. Ik vroeg haar of er tijdens haar promotietoer wel tijd overblijft om te schrijven. Mo: “Ik neem altijd mijn notebook mee op reis, hoewel ik eigen nooit tijd heb om te schrijven. Maar net als Karin (Slaughter, red.) neem ik mij altijd voor om nog te gaan werken aan een manuscript...”

Tijdens haar reis naar Amsterdam ging het toch bijna helemaal mis met haar computer. “Ik was zo stom om mijn notebook in te laten checken, en niet in mijn handbagage op te nemen. Ik zag mijn tas over de lopende band stuiteren – bang, bang, bang – en het gaat dan zo het vrachtruim in... Ik heb de hele vlucht erg onrustig gezeten. Not my notebook!” Mo en haar notebook overleefden het avontuur.

Op 6 mei verschijnt Tokio in Engeland en moet Mo in eigen land interviews en boekpresentaties bijwonen. Mo Hayder zal evenals vorig jaar ook dit jaar aanwezig zijn tijdens het Harrogate Crime Writing Festival.

Ik neem nog een paar foto’s, Mo één van mij (“I love your camera!”) en we nemen afscheid na aandringen van de uitgever, omdat het uur nu echt voor was.

Later die avond spraken we elkaar nog even kort tijdens de Mo Hayder party in de prachtige Amsterdamse Hortus Botanicus en spraken af elkaar later dit jaar in Harrogate te ontmoeten voor een high tea met Karin Slaughter.

De foto's zijn met toestemming van de betreffende fotografen overgenomen. Copyright (Black & White Photos): Jim Wileman and André Heeger.