Interview Monaldi & Sorti

Eindelijk (h)erkenning voor Monaldi & Sorti in Italië

Deze maand zijn er in twee toonaangevende Italiaanse tijdschriften artikelen geschreven over het Italiaanse schrijversechtpaar. In het ene artikel wordt de verbazing uitgesproken hoe het kan dat twee Italiaanse schrijvers in het buitenland zo bekend kunnen zijn en zo veel boeken verkopen en in Italië zelf helemaal onbekend zijn. Het andere artikel in Micro Maga kwam tot stand nadat de hoofdredacteur, een bekende intellectueel, ervan in Nederland aanwezig was bij een privédiner bij prinses Maxima. De bekende Spaanse, Peruaanse schrijver Mario Vargas Llosa was hierbij overigens ook aanwezig. Er werd lovend gesproken over Monaldi & Sorti. Toen de hoofdredacteur naar zijn mening werd gevraagd moest hij tot zijn schande bekennen dat hij nog nooit van ze had gehoord. Na afloop van het diner heeft hij contact opgenomen met Monaldi & Sorti en een leesexemplaar gevraagd van Imprimatur. Het resulteerde in een themanummer van het tijdschrift over ‘misdaden van het etablishement’. Diverse auteurs schreven een kort verhaal over dit onderwerp. Van Monaldi & Sorti werden de eerste twintig pagina’s van Secretum gepubliceerd. Gevolgd door een artikel over Monaldi & Sorti en de boycot van hun boeken in Italië. Iets waar in de Nederlandse media nog aan getwijfeld wordt. Het artikel toont het onomstotelijk aan.


Het verhaal van de boycot
Imprimatur stond al snel na verschijnen in maart 2002 in de top van de Italiaanse bestsellerlijsten. Binnen een paar weken waren alle exemplaren van de ene op de andere dag verdwenen uit de winkels. Monaldi & Sorti kregen alle rechten terug van het boek van hun uitgeverij Monaldi. Toen jaren later er vertalingen zouden verschijnen in landen als Rusland en Portugal, werd die op het laatste moment afgeblazen. Monaldi & Sorti mochten de voorschotten houden en de vertalers werden gewoon betaald, iets wat zeer vreemd en ongebruikelijk is. Later dat jaar verschenen bij die uitgeverijen andere vertaalde goede titels van uitgeverij Monaldi.
Monaldi & Sorti stuurde mij een verslag van de Duitse afdeling van PEN (schrijversorganisatie NS) gedateerd 17-10-2008. Volgens het verslag brengen Monaldi & Sorti in Imprimatur paus Innocentius XI in diskrediet. Zij tonen aan dat hij er voor heeft gezorgd dat Willem van Oranje koning van Engeland kon worden. Willem van Oranje zou hierdoor in staat zijn om zijn enorme schulden aan paus Innocentius XI en zijn familie te voldoen. Hiermee ging Engeland definitief verloren voor het katholicisme. 
Het Vaticaan was rond verschijning van Imprimatur toevalligerwijs een procedure begonnen die moest leiden tot de heiligverklaring van paus Innocentius XI. In 1683 had hij met veel geld de strijd van de Christenen tegen de Turken gesteund. Waarschijnlijk is er een verband tussen deze heiligverklaring en het actuele conflict met de Islam. Het boek, waarvan het goed onderbouwde fundament niet in twijfel kon worden getrokken, verijdelde dit voornemen. Kortom het verhaal rond de publicatie van Imprimatur is een thriller waardig.

‘Het is moeilijk om de atmosfeer van een historische roman in zo weinig woorden te beschrijven. Het wordt al gauw een avontuurlijke thriller met beschrijvingen van mooie kleren. We hebben drie keer moeten schrappen. We hebben een computervirus gehad waardoor het woordental ongemerkt verdubbelde’. In plaats van een verhaal met maximaal 26.000 woorden was er opeens een verhaal met ruim 50.000 woorden. Na aanvankelijke hoop op een béétje inkorten, kwam een week voor de deadline bericht van het CPNB dat het verhaal toch teruggebracht moest worden tot 26.000 woorden en geen woord meer. Monaldi & Sorti hebben vervolgens een hele week dag en nacht doorgewerkt. ‘We leken wel vampieren.’

Het complete verhaal Versluiering met bijbehorend notenapparaat zal waarschijnlijk volgend jaar worden uitgebracht door De Bezige Bij.


Historische thrillers of romans?
‘Wij zijn geen schrijvers van thrillers maar van historische romans met spannende elementen. Wij zijn geen Stephen King, Dean Koontz of Nicci French. Als je zo iets verwacht, dan zal je teleurgesteld zijn en ons saai vinden. Wij willen laten zien hoe spannend het kan zijn de waargebeurde geschiedenis te laten zien, wat er echt gebeurde in het verleden. Uitgevers noemen onze boeken historische thrillers, het is geen leugen maar ook niet waar. 
We schrijven geen pageturners en zijn al helemaal niet de ‘betere Dan Brown’.

Onderzoek speelt een belangrijke rol in het werk van Monaldi & Sorti. Niet om de lezer te onderwijzen, maar voor het vermaak. De boeken zelf zijn niet wetenschappelijk maar het onderzoek wordt wel op wetenschappelijke wijze gedaan. Bij het schrijven van een verhaal laten ze zich leiden door wat ze vinden in de bronnen. De historische werkelijkheid gaat duidelijk boven het verhaal. Mocht het niet geheel duidelijk zijn wat er zich precies heeft afgespeeld dan proberen ze het zo historisch verantwoord mogelijk te reconstrueren. Vervolgens proberen ze voor de lezer te verduidelijken wat de historische feiten betekenen of zouden kunnen betekenen.

Twee hoofden en vier handen
Ieder schrijversechtpaar heeft een eigen manier van samenwerken. Monaldi & Sorti doen alles samen. ‘We praten oneindig over een nieuw idee, onderzoek of boek: vanaf dat we ’s ochtends opstaan tot dat we naar bed gaan. Ook tijdens het kinderen van de school halen of tijdens het koken praten we door. We schrijven met twee hoofden en vier handen. Er is geen taakverdeling, iedere pagina is door beiden vele malen herschreven zodat niet meer duidelijk is wat door wie is geschreven. We hebben overigens wel twee computers en twee bureau’s.’

Sorti vertelt dat er een ontwikkeling is het gemeenschappelijk schrijven is geweest. In het begin waren hun stijlen te veel uiteenlopend. Hij heeft lang voor een financieel tijdschrift geschreven en kreeg daardoor een zakelijke schrijfstijl. ‘Het was moeilijk aansluiting te vinden bij Rita’s stijl. Rita wist een goede oplossing. Als medicijn ter genezing van mijn saaie schrijfstijl heb ik alle zeven boeken van Proust gelezen. Dat hielp. Ik was niet meer bang om vloeiend en uitbundig te schrijven. Proust is als een rivier die niet meer stopt. We kennen nu onze sterke en zwakke punten door en door.’

Reacties van academici en lezers
Helaas hebben ze vanuit de academische wereld niet zo veel reacties ontvangen als ze wel gehoopt hadden. Het is een behoudende wereld waar velen bang zijn voor hun reputatie en het is natuurlijk pijnlijk als het onderwerp van jarenlange studie een vervalsing blijkt te zijn. Studenten durven niet een afwijkende mening te verkondigen omdat ze voor hun studieresultaten afhankelijk zijn van de hoogleraren. Hetzelfde geldt voor het wetenschappelijk personeel bang is ze te irriteren omdat van hun meerderen afhankelijk zijn voor hun contracten. Monaldi & Sorti zijn blij dat ze in financieel opzicht niet afhankelijk zijn van universiteiten. Ze gebruiken nu wat ze nodig hebben, schrijven er over en publiceren het. Het liefst zouden ze zien dat hun boeken een aanzet vormen tot verdere wetenschappelijke studie naar de onderwerpen die zij aan de orde brengen.

‘We zijn geen historici en dat pretenderen we ook niet. We kunnen wel lezen en hebben een wetenschappelijke achtergrond. We zijn veel in archieven en hebben soms het geluk iets te ontdekken wat nog onontdekt was. Voor Imprimatur bijvoorbeeld vonden we documenten die nog onbekend waren bij geleerden.’

Er is een Nederlandse historicus die iets van hun onderzoek gebruikt heeft voor een boek over Spinoza. Voor het hoofdstuk over de historische achtergrond van Spinoza, Nederland in de 17e eeuw citeerde hij uit Imprimatur. Voor Monaldi & Sorti was dit een hele eer.
De lezersreacties zijn voornamelijk van vertalers afkomstig. Die wijzen hen op onduidelijkheden en vergissingen. Hier zijn ze erg blij mee en ze verwerken deze opmerkingen in hun boeken.


Toekomstplannen
Na Mysterium, dat in het najaar verschijnt, gaan ze verder met het derde deel in de serie rond Salaì. Gevolgd door een vijfde deel over Atto Melani. Voor zowel de Atto Melanie serie als die rond Salaì zijn de verhaallijnen in grote lijnen al klaar. Er zijn geen plannen voor een derde serie. Het is al veel werk om deze twee series te schrijven. 
Mysterium en Versluiering zijn nauw met elkaar verbonden, niet alleen omdat ze tegelijkertijd zijn geschreven maar ook omdat ze ieder een kant van één verhaal zijn. Mysterium begint waar Versluiering eindigt. ‘Je kan het ene verhaal alleen maar begrijpen als je ook de andere leest.’
Atto Melani is overigens ‘ontdekt’ door Sorti. Tijdens zijn studie Muziekgeschiedenis ontdekte hij hem bij toeval tijdens een seminar over de opera Don Giovanni. Atto Melani was de eerste die een opera over Don Giavanni schreef. Sorti zag in deze boeiende man een roman. Dankzij Monaldi gebeurde dit ook.

Grenzen aan creativiteit
Monaldi & Sorti zullen nooit het verhaal aanpassen als het niet in overeenstemming is met de historische werkelijkheid om het verhaal beter te maken. ‘We hebben grenzen waarbinnen wij werken. Het is een kwestie van smaak. We offeren liever onze barokke stijl op en kiezen een eenvoudigere stijl om het eenvoudiger voor de lezer te maken en beter te begrijpen. Het is dan ook beter te vertalen, aangezien onze boeken in vele talen zullen verschijnen. De inhoud echter zullen we nooit hiervoor aanpassen. We voelen ons beter als er grenzen zijn voor onze creativiteit. De creativiteit wordt geuit binnen een vast frame.’

Sorti citeert Igor Strawinsky: ‘Als mij gevraagd wordt om zomaar iets te schrijven ben ik wanhopig en weet ik niet wat ik moet doen. Als ze mij bijvoorbeeld vragen, schrijf een octet voor een bepaald dan heb ik een grens en voel ik mij uitgedaagd en ga ik ervoor.’

Mythen en vervalsingen

Een van de schokkende onthullingen in de boeken van Monaldi & Sorti is dat Germania, een bekende klassieke tekst over de geschiedenis van de Germaanse volkeren, van Tacitus een vervalsing is. Monaldi & Sorti voegen er direct aan toe dat het niet hun ontdekking is maar dat taalkundigen en andere experts in het vakgebied al veel eerder hun twijfels hadden. Helaas was deze kennis slechts bekend bij een kleine groep geleerden. Dit werd bewust in stand gehouden, want er is bij vele universiteiten veel onderzoek gedaan naar Germania. Het is niet goed voor de reputatie van de professoren en universiteiten als algemeen bekend zou worden dat Germania een vervalsing is. Jarenlang is Germania gebruikt en misbruikt voor diverse politieke doeleinden.

‘We zijn niet de eerste die hier over schrijven. Wij zijn geen iconoclasten die doelbewust mythen doorprikken en reputaties vernietigen. Wij zijn geen leraren of profeten. Ons doel is om de lezer bij de hand te nemen en op zoek te gaan naar de historische werkelijkheid. Hierbij vallen sommige mythen door de mand, want ze blijken gestoeld op leugens en mogelijkheden in plaats van op de waarheid. 
Over Leonardo da Vinci is bij onderzoekers al jaren bekend dat hij zijn uitvindingen kocht van Griekse auteurs. Daarom is er altijd iets aan zijn ontwerpen dat niet werkt, want ze zijn niet goed gekopieerd. Bij het grote publiek is deze kennis niet bekend. Hetzelfde geldt voor zijn schilderijen. We ontdekten tot onze verrassing dat er geen schilderij van Leonardo da Vinci is dat 100% zeker van hem is. Over alle schilderijen zijn twijfels. Alle geleerden zeggen het, maar niemand van het grote publiek weet het.’

Mensen vinden het moeilijk te geloven en denken dat het een interpretatie van M&S is. Zij ontkennen dit, de bronnen bewijzen het. Kijk maar in het notenapparaat van hun boeken.