Interview Monaldi & Sorti

Rita Monaldi: ,,Welke naam konden we anders kiezen? Maar ik heb het er wel moeilijk mee gehad. Aan het begin van Veritas beschrijven we de begrafenis van de oude abt. Ik schreef dat eerste hoofdstuk vijftien dagen na de geboorte van Atto. Dat was een heel vreemde gewaarwording. Francesco en ik hadden de ene Atto net tot het leven geroepen en ik gaf hem de borst, terwijl wij tegelijk schreven over de begrafenis van de 88-jarige Atto Melani in 1714. Ik zeg je, ik heb zitten huilen toen we dat hoofdstuk schreven. Dat komt echt uit mijn hart.’’

Woensdag 4 oktober, Frankfurt am Main. De beroemde Buchmesse is in volle gang. Acht zalen vol mensen en boeken. Boeken in alle soorten en maten. Literatuur, lectuur, romans, thrillers, plaatjesboeken, natuurboeken, atlassen, reisgidsen. Verzin het en het ligt er. De mensen zijn allemaal in gesprek. Geen minuut gaat verloren. Welk boek breng jij uit? Is dat iets voor ons? Kunnen we eens een afspraak maken? Wil je koffie? Hoe gaat het met jou, zeg. Lang niet gezien. Ja, wij brengen dit jaar het nieuwe boek van die schrijver. Dat moet je lezen. Echt ge-wel-dig. Of het nu de kleine stalletjes van de Nederlandse uitgevers zijn of de naar megalomanie neigende Amerikaanse uitstallingen, het maakt niet uit. Overal worden zaken gedaan en manuscripten gewogen.
Rita Monaldi en Francesco Sorti zijn niet voor die drukte naar Frankfurt gekomen. Die zijn er om hun nieuwe boek te presenteren. Veritas, de derde over leven en werken van Atto Melani. Het boek begint met het einde van Melani. Op de zeker voor die tijd hoogbejaarde leeftijd van 88 gaf hij eindelijk de geest. De castraatzanger, intrigant, spion en altijd trouwe dienaar van Lodewijk XIV, de Zonnekoning van Frankrijk, verwisselt het tijdelijke voor het eeuwige.
In hun meest toegankelijke boek tot nu toe, schrijven Monaldi en Sorti de laatste kunsten van de oude abt. In hun vorige boek lieten zij zien dat de Spaanse successieoorlog berustte op een vervalst testament. Habsburgers en Bourbons, het Duitse keizerrijk en Frankrijk, vochten een vreselijke oorlog uit.
,,Het was eigenlijk een soort eerste wereldoorlog. De gehele bekende wereld in Europa vocht mee,’’ vertelt Francesco Sorti. ,,Er was strijd in Spanje, Frankrijk, Vlaanderen, Duitsland, Italië. Het bracht Frankrijk aan de rand van de afgrond, Spanjes macht brak en het gaf Engeland de kans om de Franse kolonies te pakken. Het was het einde van een tijdperk. Tot die oorlog, die in 1702 begon, was alles nog mogelijk. Maar daarna niet meer. Engeland legde de basis voor zijn supermacht. De armoede, de wanhoop was in Frankrijk de basis voor de Franse revolutie. Het was het begin van de moderne tijd.’’

Net als hun eerdere boeken, is ook Veritas weer gebaseerd op diepgravend onderzoek in archieven. Monaldi en Sorti zuigen geen detail uit hun duim. In Imprimatur, hun eerste, vonden zij in de archieven in Rome dat de toenmalige paus voor eigen gewin de protestantse Willem III van Oranje financieel steunde in zijn strijd tegen de katholieke Zonnekoning. In hun tweede boek, Secretum, ontdekten zij dat het testament van de kinderloze Spaanse koning was vervalst. De hele Spaanse successieoorlog was daarmee gebaseerd op een leugen. Ook in Veritas trekken zij op basis van hun onderzoek een conclusie waarmee zij het einde van die afschuwelijke oorlog in een ander licht stellen. Bestaande feiten, conclusies, analyses van gerenommeerde historici kunnen zo de prullenbak in.

Het gesprek verloopt gemoedelijk, met horten en stoten. Dan is de jonge Atto weer weg, pakt hij de suikerpot op, wil hij de koekjes van tafel pakken. Rita Monaldi heeft er de handen vol aan. Bovendien is het schrijversduo moe. Doodop. "We hebben de laatste week maar drie uur per nacht geslapen. Er moest nog zo veel gebeuren,’’ legt Rita uit. Ze kondigt vast aan dat ze zo even naar haar hotelkamer gaat. Even een uurtje liggen voordat de receptie begint. Even zonder kinderen. Daar mag Francesco een oogje op houden.

In het boek vliegen de hoofdpersonen in een soort vliegend schip over Wenen. Hoe kan dat? Alles is toch onderzocht en gebaseerd op archiefonderzoek? ,,Het is echt zo,’’ verdedigt Francesco Sorti zich. ,,We hebben een beschrijving gevonden in het luchtvaartmuseum. Sommige historici zeggen dat de beschrijving te gedetailleerd is om vals te zijn. Anderen stellen dat er geen bewijs is dat zoiets ooit heeft gevlogen. Er zijn geen echte bewijzen. Maar we hebben wel gevonden dat een Portugees omstreeks die tijd een ballon heeft uitgevonden, die kon vliegen met warme lucht. En we hebben echte beschrijvingen gevonden in de Weense kranten van die tijd.’’
Maar waarom is er dan nergens anders melding van gemaakt? ,,We denken dat het met de Oostenrijkse mentaliteit verband houdt. Keizer Franz Josef wilde in de negentiende eeuw elektriciteit en liften tegenhouden. De Habsburgse keizers waren tegen al die moderniteit. Dat is misschien met de ballon in het begin van de achttiende eeuw ook gebeurd. Er mocht niet over worden gesproken.’’
Uit Veritas blijkt hoe dictatoriaal dat keizerrijk was. Alles was in regels vast gelegd. Hoe laat het werk begon (drie uur ’s nachts!), hoe laat de meesters begonnen, de adel, wanneer moest worden gebeden, wanneer kon worden geluncht. Wat de verschillende standen mochten bezitten, eten, drinken. En wee degene die zich er niet aan hield. ,,We hebben heel veel gevonden over die tijd. Alles lag vast in verordeningen,’’ zegt Francesco.

De serie over Atto Melani gaat zeven boeken bevatten. Maar in dit derde deel is de dood van de oude man al beschreven. ,,We gaan nu terug in de tijd. Het vierde boek gaat over de jonge jaren van Atto, zijn tijd als jonge volwassene die zijn carrière als zanger begint,’’ vertelt Sorti, die ooit zijn proefschrift schreef over de zanger en abt Atto Melani. Daarnaast gaat het echtpaar een serie schrijven over de gebeurtenissen van de zestiende eeuw. ,,Dat worden minder dikke boeken. Het is de tijd van de renaissance en niet van de barok. De tijd van de barok is een tijd van overdaad, versieringen, welbespraaktheid. Het was een tijd dat te veel beter was dan voldoende. Dat laten we ook in onze boeken zien. De tijd die we nu gaan beschrijven is simpeler, rechtlijniger.’’

Vanaf het moment van hun eerste boek, Imprimatuur met de opzienbarende vondsten over de paus, worden Monaldi en Sorti geboycot door de Italiaanse uitgevers. Hun boeken verschijnen overal, behalve in Italië. Imprimatuur wordt nu door hun Nederlandse uitgever, De Bezige Bij, via internet ook in het Italiaans verkocht. ,,Dat kan niet met de volgende twee,’’ vertelt Francesco Sorti. ,,Die zijn niet in het Italiaans uitgekomen en als dat via De Bezige Bij toch wordt gedaan, vertrouwen wij de Italiaanse uitgevers niet. Het is dan te gemakkelijk voor ze om plagiaat te plegen. De vertalers zijn daarom onze enige middelen van bestaan.’’
Dat verkopen van hun boek via Internet stuitte onlangs op problemen. Francesco Sorti gaat nog eens op het puntje van zijn stoel zitten. Opgewonden vertelt hij over de hacker die de website blokkeerde waarop Imprimatuur te koop werd aangeboden. ,,Op een persbericht over de verschijning van ons derde boek in Italië kwam geen enkele reactie van de pers. Maar een paar dagen later werd de site gehackt. De verkoop werd geblokt via een site in China. De Zwitserse politie gaat de zaak onderzoeken.’’