Interview Paul Goeken

Elsbeth Pijls

Carrièrewisseling
Voordat Goeken als schrijver debuteerde was hij hooggekwalificeerd duiker.
“In 1979 haalde ik mijn eerste duikbrevet. Begin jaren negentig heb ik mijn Padi Divemaster papieren gehaald en ben ik doorgegaan tot ik het op een na hoogste diploma had, Master Instructor. Daarboven kun je alleen nog Course Director worden, maar dat betekent dat je echt vierentwintig uur per dag bezig bent met duiken. Daar stak Mieke een stokje voor. Mieke is echt een familiemens en zij zorgt er voor dat ik dat nooit uit het oog verlies. Dat is wat echt belangrijk is. Toen wij in Gran Canaria onze duikschool zijn begonnen ben ik zelf ook niet meer als instructeur het water in gegaan. Ik was toen al te druk bezig met schrijven en wilde daar al mijn tijd aan geven. Master Instructor is een titel die je krijgt voor het leven, ik ben nu Master Instructor in ruste. Wat met het duiken ook vooral mijn doel was, was het hoogst haalbare bereiken. Het behalen van de diploma’s was bijna leuker dan het hebben ervan. Zo ben ik ook wel. Als ik iets start wil ik er het hoogst haalbare in bereiken en dan is het klaar. Het leuke van schrijven is dat er zich elke keer weer nieuwe uitdagingen ontwikkelen.”
Ik ben verhuisd naar Gran Canaria voor het weer. Het is de mooiste en meest gezonde plek ter wereld. Het was een heel bewuste keuze om weg te gaan uit Nederland en wij hebben daar ook nog nooit spijt van gehad. Ik denk ook niet dat we ooit nog terug gaan naar Nederland. Mijn jongste zoon Jack heeft astma en mede daarom zijn we weg gegaan.
Samen met een ander Nederlands echtpaar, beiden ook duikinstructeur, zijn we vol goede moed begonnen met een duikschool, maar helaas liep dit al snel fout omdat wij andere ideeën hadden over de zaken. De oplossing was toen dat wij de boel financieel runden en zij de dagelijkse dingen regelden. Uiteindelijk hebben we de zaak verkocht en zijn we een souvenirwinkel begonnen.”

Op dat moment was Paul al begonnen met het verwezenlijken van zijn droom: thrillerschrijver worden. Zijn eerste boeken verschenen bij het inmiddels failliete Van Buuren. “Mieke regelt de zakelijke kant van de souvenirwinkel en verzorgt de inkoop. Ik zit in de winkel, schrijf en de klanten kunnen bij mij afrekenen. Elke dag voor ik ga werken loop ik over de boulevard en bedank ik iets hogers dat ik hier mag wonen. Niet dat ik nu direct geloof in iemand als God, Allah of voor mijn part Karel, maar ik geloof wel in iets. Een jaar geleden maakte Jack een vreselijke smak door een ruit heen en was er bijna niet meer geweest. Dat heeft diepe indruk op mij gemaakt en sindsdien is mijn geloof in dat iets alleen maar sterker geworden.”

De duiker
Wie de boeken van Paul Goeken heeft gelezen weet dat de liefde voor het duiken diep zit. In elk verhaal neemt hij je mee tot diep onder water en laat je letterlijk naar adem happen.
“Het beschrijven van de avonturen onder water is echt iets waar ik in uitblink. Daar wil ik ook in de toekomst gebruik van maken. Misschien niet meer in mijn thrillers maar op een andere manier. Er zal wel altijd in mijn thrillers ruimte zijn voor een onderwaterscène maar het is niet meer het allerbelangrijkste.”

De schrijver
“Mijn eerste boek Hammerhead is ontstaan in 1998 aan het strand in Portugal. Ik lag daar en zag het zo voor me. Ik zei tegen Mieke: ik ga een boek schrijven. Mieke zei 'goed plan' en draaide zich weer om. Zo is Mieke, eerst zien dan geloven. Heerlijk. Ik woonde toen nog in Nederland en had een zwem- en duikschool daar. Schrijven had ik nog nooit gedaan. Zelfs geen opstel. Toen ik aan Hammerhead begon deed ik dat gewoon met pen en papier. Mieke typte dat ’s avonds uit op de computer. Je kunt mij bestempelen als een analfabetische straatvechter. Ik moet er echt hard voor werken. Je hoeft geen neerlandicus te zijn om een boek te schrijven. Ik heb iets met taal en kan een mooi verhaal vertellen.

Het artistieke heeft Goeken niet van een vreemde. Zijn opa was concertmeester, violist bij het Promenadeorkest, zijn moeder operazangeres en zijn tante danseres. Paul is een creatieve, maar zeker geen snelle schrijver. “Ik heb wel eens gehoord dat David Baldacci 30 pagina’s per dag schrijft. Dat is voor mij echt onwaarschijnlijk. Daar doe ik een week over als ik een heel goede week heb. Ik lees alles altijd 87 keer na en ben de hele dag aan het herschrijven. Ik ben echt aan het werk voor ieder woord, voor elke letter. Zes dagen per de week. Waar doe je het voor kun je je afvragen. Lezen dat mensen fan van je zijn, je een van de beste thrillerschrijvers ooit vinden. Dat geeft een waanzinnig gevoel. Daarvoor dus, eer van je werk en waardering. Als ik dat niet zou krijgen was ik al lang gestopt.”

Niet alleen de passie voor duiken vind je terug in zijn boeken. Ook zijn liefde voor het eiland Gran Canaria, want bijna alle boeken spelen zich af op het Spaanse eiland.
“Ik heb veel geschreven over Gran Canaria omdat ik daar woon en omdat het me raakt. Ik vind niet dat je ergens moet zijn geweest om erover te kunnen schrijven. De sfeer van een plaats of land is wel belangrijk. Ik vind zelf vaak dat schrijvers zich kunnen verliezen in het beschrijven van kloppende details, daarmee drijf je weg van de essentie. Thrillerschrijvers zijn leugenaars. Wij verzinnen gebeurtenissen die echt gebeurd zouden kunnen zijn. De kracht zit hem dan ook in het beschrijven van die gebeurtenissen en niet in de waarheidsgetrouwe omschrijving van de omgeving. Dat is mijn mening hoor. Dat vloekt met wat je aan het doen bent, daar moet je als schrijver de balans in vinden.”

“Ik heb mij als schrijver in de afgelopen jaren erg ontwikkeld. Ervaring helpt heel veel.
Ik maak aan de start van elk boek een soort thrillersheet. Een A4 velletje met daarop een korte beschrijving van alle hoofdstukken. Dit velletje draag ik elke dag bij me. Aan het einde als het boek klaar is, is het velletje een onleesbaar en smerig vodje geworden. Toen ik De Orde af had stond ik in de keuken. Mieke was aan het koken en ik stond met dat velletje in mijn hand. Ik zei tegen Mieke, kijk nou lieve schat, hier is het allemaal mee begonnen. Zal ik het bewaren? Mieke wierp een korte blik op mijn vodje en zei: 'Ga nou toch gauw weg met dat vieze vod. Ik ben aan het eten bezig.' De rest van een verhaal zit eigenlijk in mijn hoofd. ’s Avonds als ik klaar ben in de winkel ga ik zitten. Pak een rummetje en ga zitten. Kijk naar de sterren en denk na over het verhaal. Dan moet ik ook geen afleiding hebben. Dan is het denktijd.”

Eredivisie schrijven
“Ik ben de eerste jaren uitgegeven door Van Buuren. Op een gegeven moment was ik daar klaar, ik kon niet meer verder. Na jaren voetbal bij een gewone club werd het tijd voor een eredivisieclub. Ik ben niet weggegaan bij Van Buuren omdat zij failliet gingen, ik was al bezig met andere partijen. Ik zit nu bij Bruna en dat bevalt uitstekend. Steven Maat is mijn redacteur én uitgever. De man waar ik zo'n beetje op blindvaar! Bruna is voor mij wat uitgeverij betreft het hoogst haalbare. Het was heel grappig en ook vleiend om te merken dat ik in Nederland niet ongezien ben gebleven. Dat heeft me als schrijver veel goed gedaan. Bruna spreekt naar mij vertrouwen uit nu en in de toekomst en dat is me veel waard. Ik ben heel principieel. Als we zeggen dat we er voor gaan dan volg ik je als een trouwe hond. Waardering is veel belangrijker dan geld en mooie aanbiedingen. Ik ben de Dirk Kuijt onder de schrijvers. Trouw aan mijn club. Ha, ha nu moet Dirk wel blijven bij Feijenoord.”

“Het grote verschil van schrijven bij Van Buuren en Bruna is dat ik me in het schrijven heel erg gesteund voel. Ik heb nu een redacteur met wie ik samen werk aan mijn boek en die met me meedenkt. Alle suggesties zijn welkom en inspireren me. Ik ben jaren lang zo blij geweest dat er überhaupt iemand me wilde uitgeven dat ik nooit hoge eisen heb gesteld. Bruna is een mooi bedrijf en ik ben blij dat ik daar mijn ding mag doen.”

“Ambities heb ik natuurlijk nog wel. Ik zou graag vertaald willen worden. Niet voor het geld maar voor de waardering. Het is een enorme kick als mensen ook in andere landen je boek willen lezen. Daar gaat het toch allemaal om. Verder ben ik ideeën aan het uitwerken om het duiken in mijn schrijven een plek te geven.”

Dit gesprek vond begin 2006 plaats. Inmiddels zijn de rechten van Camouflage aangekocht voor Spanje en het Spaanstalige gedeelte van Zuid - Amerika en de States.

Favoriete personages
“De personages in mijn boeken zijn verzonnen mensen. Ik heb geen speciale band met ze. Toch zijn figuren als Ulm, de dikke Duitser uit Camouflage, en Carmello leuke types. Het nadeel is dat je een verhaal bedenkt en dat daar niet altijd alle figuren in passen. Ik wil tijdens het ontwikkelen van een nieuw boek ook niet gehinderd worden door mijn personages. Het verhaal is leading en de personages moeten zich daaraan aanpassen. In mijn volgende boek bijvoorbeeld krijgt Carmen uit De Orde een grotere rol. Ook Del Pino komt terug in het volgende boek. Misschien dat ik ooit een idee krijg om Ulm en Carmello terug te laten komen. Ik zal eens een biertje gaan drinken met de heren en eens kijken of we iets kunnen bedenken voor ze.”

Hoewel Paul het enorm naar zijn zin heeft op Gran Canaria heeft hij er soms toch spijt van dat hij zo ver weg woont. “Je zit toch overal ver vandaan en het is veel lastiger om met mensen contact te houden. Via sites als Ezzulia en Crimezone blijf ik wel op de hoogte van wat er speelt. Dat is wel belangrijk. Het is niet zo dat ik de hele dag achter de computer zit om bij te blijven. Een site als Ezzulia is vooral voor de diversiteit voor mij heel leuk. Ik hou van voetbal en op Ezzulia kan ik zowel over boeken als over allerlei andere onderwerpen chatten met mensen. Crimezone gaat echt over het genre thrillers en is voor mij de specialist op dit gebied.”

Pauls persoonlijke commentaar op zijn titels:

Hammerhead
“Door Van Buuren is de epiloog herschreven. Dat was eigenlijk jammer want in de oorspronkelijke epiloog werd een uitleg gegeven voor het gedrag van de haaien. Er is namelijk een reden waarom de haaien doen wat ze hebben gedaan. Dit boek wordt door Bruna opnieuw uitgegeven en dit keer wel met de oorspronkelijke epiloog. Een reden dus voor de liefhebbers om ook de nieuwe versie aan te schaffen.”

Dodelijke stijging
“Dit is het enige boek wat is uitgegeven bij Van Buuren waarbij ik de steun heb gekregen van een redacteur. Jet Matla heet ze en dit is echt een fantastische vrouw. Ik had behoefte om een boek te schrijven over Padi en alle conflicten die er wereldwijd spelen.”

Camouflage
“Vanaf het moment dat ik het idee had voor Camouflage en zeker toen ik halverwege was wist ik dat ik een topper in handen had. De opening hard en vol actie, pagina na pagina. Ook hier is in de eerste druk een stuk uitgehaald maar in de recent verschenen herdruk is dit hoofdstuk weer terug geplaatst.”

De orde
“Dit boek is geschreven in de verleden tijd. Alle andere boeken zijn in de tegenwoordige tijd. Ik heb dat gedaan als symbolische afsluiting voor een periode in mijn leven. Helaas is het niemand opgevallen. Het idee voor dit boek is al twee jaar geleden ontstaan nog voor ik had gehoord van de Da Vinci Code. Je begrijpt dat ik toen ik op ongeveer de helft van De Orde de Da Vinci Code kreeg van een vriend drie dagen doodziek ben geweest. Gelukkig is het goed uitgepakt. Ik heb overleg gehad met de uitgever en samen hebben we besloten dat we het niet zouden brengen als de nieuwe code. Ik ben geen imitator en heb daar echt een hekel aan. Zelfs voor grote verkoopcijfers en een gegarandeerde kaskraker wil ik niet zwichten. Als ik een bestseller schrijf doe ik dat op mijn manier en niet door iemand anders na te apen!”