Interview Peter Robinson

Toch duurde het bijna vijftien jaar voordat wij in Nederland kennis konden maken met de eigenzinnige inspecteur. In 2002 verscheen Nasleep (Aftermath), eigenlijk het twaalfde deel in de serie. En niet zonder succes want sindsdien volgden nog vier titels, en ook dit jaar kunnen we het nodige verwachten. Wie is deze Peter Robinson die ondanks zijn internationale successen pas zo laat is doorgebroken in ons land?

In de prijzen
Peter Robinson werd geboren in 1950 in Yorkshire, Engeland. Na zijn studie Engelse literatuur in Leeds vertrok hij in de jaren zeventig naar Canada. Hij vervolgde zijn studie en belandde uiteindelijk als leraar creative writing in Toronto. Na zijn succesvolle debuut in 1987, verscheen een jaar later het tweede deel in de Inspecteur Banks-serie. Ook hiermee gooide hij hoge ogen. A Dedicated Man (Nachtlicht, 2005) werd genomineerd voor de Arthur Ellis Award. Na nog een aantal nominaties was het écht raak met nummer vijf, Past Reason Hated, waarvoor Robinson in 1992 de Arthur Ellis Award voor de Beste Misdaadroman kreeg uitgereikt. Hij ontving deze prestigieuze prijs daarna nog twee keer: in 1996 voor Innocent Graves en in 2000 voor Cold is the Grave (Kil als het graf, 2004). Een groot aantal andere mooie prijzen volgden.

Van poëzie naar misdaad
Toch lag het niet heel erg voor de hand dat Robinson zich op het misdaadgenre zou storten. Robinson: ‘Ik ben begonnen met het schrijven van poëzie en ging steeds meer richting de verhalende variant. Het vertellen van rijmende verhalen. De stap naar fictie was dus, wat dat betreft, niet zo groot, maar door mijn studie Engelse literatuur was ik niet meer zo thuis in het misdaadgenre. Ik had er ook helemaal niets van in huis, behalve dan de Sherlock Holmes- en de Saint-boeken uit mijn jeugd.’

De echte overtuiging kwam nadat hij tijdens een regenachtige zomer terug was in het Engelse Yorkshire en de boekenkast van zijn vader ontdekte. Robinson: ‘Mijn vader was een echte lezer en ik ontdekte daar Raymond Chandler, Georges Simenon, Nicolas Freeling, Sjöwall & Wahlöö en vele andere misdaadauteurs. Ik begon me te verdiepen in het misdaadgenre en las alles wat los en vast zat. Uiteindelijk dacht ik dat ik het net zo goed zou kunnen als sommige van deze schrijvers en misschien wel beter dan andere. Ik moest het gewoon proberen!’

Maar ineens stuitte ik op Banks
Volgens Robinson was het niet direct goud wat er uit zijn pen rolde: ‘Ik schreef drie verhalen die waarschijnlijk direct verbrand hadden moeten worden. Ze waren echt slecht ... Maar ineens stuitte ik op Banks. Ik schreef eerst Nachtlicht, een verhaal dat uiteindelijk als tweede in de serie zou worden uitgebracht. Op het moment dat ik een contract kreeg bij mijn uitgever had ik Stille blik net klaar. Dit boek werd mijn debuut.’

Opvallend is dat bijna alle boeken van de auteur zich afspelen in zijn geboorteland. De reden hiervoor is volgens Robinson eenvoudig: ‘Door de afstand kan ik een objectievere en soms nostalgische sfeer creëren. Ik denk niet dat ik dezelfde boeken zou kunnen schrijven als ik nog steeds in Leeds zou wonen.’

Zijn hoofdpersoon, Alan Banks, maakte het plaatje compleet. Robinson: ‘Met Alan Banks wilde ik een echte protagonist creëren, een man die tegen een burn-out aanzat en de grote stad was ontvlucht om een nieuw leven op te bouwen.’

Muziek, drank en vrouwen
Robinson vindt de geloofwaardigheid van zijn karakters en de setting erg belangrijk. ‘Per boek heb je het ongeveer over een jaar uit het leven van Banks. Er worden misschien twee moorden gepleegd en dat is niet ondenkbaar. Ik heb in elk geval nog niet twee keer de hele populatie van Yorkshire vermoord! (lacht). Alles wat Banks meemaakt, heeft een weerslag op zijn persoonlijkheid. Het resultaat daarvan is dat hij door de jaren heen een donkerder beeld krijgt van de wereld. Maar hij blijft vooral mens door zijn voorliefde voor muziek, drank en vrouwen. In de latere boeken is hij meer op zichzelf en bezig met zijn eigen beslommeringen, zeker na zijn scheiding. Hij denkt na over zijn jeugd en zijn verleden. Ik denk dat hij daardoor steeds toegankelijker wordt voor de lezer ... en dat proces gaat gewoon door, ook in de volgende boeken.’

Wat Robinson het meest waardeert aan zijn hoofdpersoon is zijn integriteit en ontembare doorzettingsvermogen. Maar welke punten vindt hij voor verbetering vatbaar? Robinson: ‘Ik weet dat eigenlijk niet. Nou ja, ik zou graag zien dat hij wat gelukkiger zou zijn en een passende relatie vindt ...’

En dan de hamvraag: Hoeveel van de schrijver zelf zit er in Alan Banks?
Robinson: ‘Behoorlijk wat. We delen bijvoorbeeld onze muzieksmaak en een aantal andere interesses. Ik denk wel eens dat we tot ons achttiende of negentiende levensjaar dezelfde persoon zouden kunnen zijn, en dat we daarna allebei een compleet andere richting in zijn geslagen. Nu heeft Banks een beroep waarvan ik denk dat ik dat nooit zou kunnen uitoefenen. Waar hij de confrontatie nooit uit de weg gaat, zou ik weglopen. Ik hou ook helemaal niet van fysiek geweld. Waarschijnlijk val ik al flauw op het moment dat ik bloed zíé ...’

Niet vreemd dus dat zijn boeken niet bol staan van geweld of bloedvergieten. Robinson: ‘Het meeste geweld in mijn boeken speelt zich achter de schermen af. Als lezer betreed je het podium en zie je eigenlijk alleen het resultaat van de daden. De verschrikking van de dood zit hem volgens mij ook niet alleen in de beschrijving van de gruwelijkheid van de daad, maar vaak juist in de details daarna.’

Drijfzand
De inspiratie voor Drijfzand haalde Robinson – als zo vaak – uit een berichtje in de krant. Robinson: ‘Ik hou van nieuwsberichten die niet compleet zijn. Dan kan ik namelijk zelf de gaten invullen. Dit was een bericht dat alle vormen van geloofwaardigheid te boven ging. Ik ging op onderzoek uit en kon het beeld dat ik had opgeroepen niet meer loslaten.
Af en toe kreeg ik kippenvel tijdens mijn research voor Drijfzand. Ik kan er niet al te veel over zeggen zonder dat ik te veel prijsgeef, maar het is schokkend wat mensen allemaal doen om er financieel beter van te worden. Ik kan er gelukkig redelijk afstand van nemen, maar sommige zaken blijven me achtervolgen, bijvoorbeeld misdrijven waar kinderen bij betrokken zijn ...’

In Drijfzand keert Alan Banks terug naar de stad die hij ontvluchtte, Londen, waar hij op zoek gaat naar zijn ‘verdwenen’ broer. Collega Annie Cabbot vindt op hetzelfde moment het levenloze lichaam van een jonge vrouw met in haar zak een briefje met de naam en het adres van Banks. Robinson: ‘Als je Vuurspel hebt gelezen, dan moet je dit boek lezen, simple as that!’

Inmiddels werkt Robinson aan een nieuw verhaal dat zich – net als Onvoltooide zomer – voor een belangrijk deel in de roerige sixties afspeelt. We zijn voorlopig nog niet klaar met deze prachtige serie boeken over Alan Banks. Robinson: ‘Het einde is nog niet in zicht. De lezers hoeven niet bang te zijn dat ik Banks in de nabije toekomst dood laat gaan. Misschien dat hij ooit nog stopt met roken ...’

Dit interview werd eerder gepubliceerd in Drijfzand van Peter Robinson, uitgegeven door A.W. Bruna (2005).