Interview Sophia McDougal

De graatmagere Engelse is een echte spraakwaterval. Haar landgenoten komen nogal eens gesloten en stuurs over, zij niet. Integendeel. Op elke vraag antwoordt zij in een zeer hoog tempo. Zij spreekt duidelijk graag over haar werk, over zichzelf, over haar manier van leven en schrijven.

In haar debuutroman Romanitas heeft zij er voor gekozen om het Romeinse Rijk tot de dag van vandaag voort te laten bestaan. Dat rijk uit de oudheid fascineert haar. “Het Rome uit die tijd lijkt heel modern met naast een dictatoriaal systeem en wrede straffen zoals kruisiging toch ook aandacht voor de burgers, voor mensenrechten. Sommige dingen lijken ook nu nog gewoon en andere zijn heel erg vreemd voor ons. Het lijkt een gevaarlijke tijd en plaats om in te leven en dat is voor een schrijver altijd een mooie plek voor een verhaal.”
“Het Romeinse Rijk is wel van heel lang geleden, maar onze huidige samenleving heeft zo veel van ze geërfd wat betreft cultuur en wetenschap. De maatschappij heeft altijd achterom gekeken naar de Romeinen. Kijk eens naar het Britse rijk in de negentiende eeuw, naar Mussolini in Italië die het Romeinse Rijk wilde herstellen en Hitler die ook een keizerrijk wilde. Allemaal navolgingen van het Romeinse Rijk. Dan is het toch interessant om te bekijken hoe de Romeinen het in de huidige tijd zouden doen?”
Het is niet alleen Europa dat zij onder het juk van een Romeinse keizer laat zuchten. Noord- en Zuid-Amerika, Afrika en Azië tot en met India zijn Romeins. Het Zuidelijke deel van Afrika zijn de Romeinen kwijt geraakt en Alaska hebben ze nooit kunnen bezetten. De rest van de wereld is verdeeld over twee concurrerende rijken. De drie staan elkaar voortdurend naar het leven.

“Het is geen Utopia dat ik schets. Er is nog steeds slavernij en mensen worden gekruisigd. Een afschuwelijke, moderne versie van het oude houten kruis. Aan de ene kant is het heel modern met auto’s, treinen en televisie. Maar er is geen computer. De mensen thuis hebben geen pc staan. Er is misschien wel zoiets als een computer, maar dan alleen voor de overheid, voor de publieke diensten. Het is een dictatoriaal systeem en dat is minder op het individu gericht en meer op het algemeen belang.”
Sophia McDougall heeft geprobeerd een mix te maken van het oorspronkelijke rijk en de moderne tijd. Een wereld waar je goed kan leven als je geluk hebt, maar waar het niet tegen moet zitten want dan ben je de sigaar. “Het Romeinse Rijk was niet star. Je kon je lot verbeteren. Als slaaf kon je worden vrijgelaten. Met de handel kon je rijk worden. Het is als de nieuwe rijken in de Victoriaanse tijd van de negentiende eeuw. Het lijkt vastgeroest, maar mensen hadden de kans om vooruit te komen.”

De Engelse weet al bijna zo lang als ze kan lopen, dat ze wil schrijven. Als kind van elf was haar lievelingsboek een woordenboek over namen en waar die vandaan komen. “Dat las ik in bad tot het was stukgelezen en uit elkaar viel. Ik weet niet waarom ik dat las. Gideon betekent hij die een stomp heeft in plaats van een hand. En Leah betekent koe. Waarom ik dat nog weet? Ik verzon er vroeger verhalen omheen. Zo lang als ik me kan herinneren heb ik verhalen verzonnen. Ik schreef ze ook op. Voordat ik dertien was had ik al drie boeken geschreven. Vreselijk slecht natuurlijk. Ze werden wel steeds beter, maar toch. Ik dacht: dat gaat niet goed. Toen ben ik met schrijven gestopt.”
Ze was toen veertien en het duurde tot haar zeventiende voordat zij weer iets schreef. Ze kon het uiteindelijk toch niet laten. Het werden gedichten, want dat kostte haar minder tijd dan een boek. “Ik zat nog op school en had niet veel tijd. Maar een gedichtenbundel heeft maar iets van vijftig pagina’s.”
Nadat ze op de universiteit van Oxford literatuurwetenschappen was gaan studeren, schreef zij een toneelstuk. “Nee, ik weet nog steeds niet waarom ik dat heb gedaan. Het leek gewoon ‘the thing te do’. Op school en op de universiteit heb ik altijd toneel gespeeld. Ik houd van het theater. Ik dacht in de zaal: dat kan ik beter. Nou, dat lukte.”

Door haar mislukkingen als tiener was ze langzaam bang geworden om zich nog eens aan het schrijven van een boek te zetten. Maar het kwam er toch van. Haar liefde voor schrijven liet zich niet lang onderdrukken. Vooral toen haar toneelstuk af was, wilde zij meer. “Ik ben gewoon verslaafd aan woorden tellen. Dat kan je in Word aanzetten. Dan is het zo’n venster in je balk bovenaan je computerscherm. Ik druk dan telkens op de knop. Weer 500 woorden. Aan het eind van de dag druk je nog een laatste keer op die knop. Ja, ik heb weer 1500 woorden geschreven. Een toneelstuk heeft maar 20.000 woorden. Romanitas ongeveer 200.000 woorden.”

Waar het idee voor het boek vandaan is gekomen, weet ze niet precies. Wel dat idee en karakters van hoofdpersonen ongeveer samenvielen in haar geest. “Het gaat er eigenlijk om dat mensen niet kunnen ontsnappen aan hun omstandigheden. Ze komen ergens vandaan en dat laat je nooit meer los. Er is geen plek waar alles goed en veilig is. Dat bestaat niet. Je kan hard wegrennen voor de samenleving, maar er is geen ontsnappen mogelijk. En als je al in zo’n schuilplaats komt en je blijft er plakken, dan zit je eigenlijk in een soort gevangenis. Je moet het noodlot tegemoet treden, want vluchten kan niet.”