Interview Ton Theunis

Het derde boek van de Almeerse schrijver – Onder N.A.P. - ligt al weer even in de boekhandels, maar afgelopen week presenteerde Theunis in de Almeerse boekhandel De Ark officieel een exemplaar aan directeur Arnold Schilder van de Nederlandse Bank. Pikant detail: het boek beschrijft in detail hoe deze bank wordt gekraakt. Dat Schilder het boek in ontvangst nam, was dus geen toeval. “Iedereen heeft het over de onneembaarheid van de Nederlandse Bank. Nou, dan ga ik een manier bedenken dat het wel kan. En dan niet met hulp van een mooie spionne die via het kussen de geheimen leert kennen of laserkanonnen of zo.”
“Terwijl ik met het idee rondliep, werd ik geholpen door het toeval. Voor een artikel in een tijdschrift ben ik naar een lezing van Arnold Schilder gegaan. Ik heb geen verstand van economie of zo, maar ik was wel getroffen door zijn persoonlijkheid. Ik dacht dat het allemaal grijze muizen zouden zijn bij de bank, maar hij is een vriendelijke, open man. Na afloop ben ik op hem afgestapt. We hebben afgesproken. Ik vertelde mijn idee. Daar moest hij om lachen. Ik heb op de bank rond gekeken en mijn boek geschreven. De ongecorrigeerde versie heb ik naar hem gestuurd. De Nederlandse Bank zal natuurlijk nooit zeggen dat het kan, maar ik kreeg wel het signaal dat het wel zo zou kunnen gaan. Ik weet zeker dat ze nu maatregelen hebben genomen om te voorkomen dat het echt zal gebeuren. Ik schrijf geen handleiding voor criminelen.”
Ton Theunis gaf niet alleen zijn boek weg, hij kreeg er ook wat voor terug. “Ik kreeg een steen van een kilo van Schilder. Die hebben we per opbod verkocht. Hij leverde zestig cent op. Maar stel dat het een kilo goud waas geweest, zei Schilder. Dan was zo’n kilo veertienduizend euro waard geweest. Natuurlijk kan hij niet een kilo goud meenemen van de bank. Het was een symbolisch geschenk en daar was ik heel blij mee.”
Het toeval hielp Theunis om zijn plot voor Onder N.A.P. rond te krijgen. Maar hetzelfde toeval laat in het boek de misdadigers struikelen. Volgens Theunis sneuvelen de beste plannen omdat de uitvoerders toch een detail zijn vergeten, of door toeval. En Theunis kan dat weten na zijn jaren bij Justitie. Eerst bij de Amsterdamse rechtbank en daarna bij het gevangeniswezen. “Toeval speelt een grote rol bij het plannen en het oplossen van misdaad. Neem de ontvoering van Gert Jan Heijn. De dader is gepakt omdat bij een supermarkt iemand het briefje van vijftig opmerkte. Een plan kan heel doordacht zijn, maar ergens komt dan toch een draadje los. Mensen denken misschien: zo simpel kan het toch niet zijn? Kijk naar de diefstal van een schilderij van Karel Appel. De dieven gooien een ruit in. Dat is alles. En een diamanten tennisracket wordt uit iemands hand gegrist.”
In Onder N.A.P. wordt de hele technische beveiliging omzeild doordat het gezin van de directeur wordt gegijzeld. De menselijke factor doorbreekt de techniek. “De beveiliging is geoptimaliseerd met camera’s en andere snufjes. De enige manier om nog een overval te plegen is bij een geldautomaat iemand dwingen voor je te pinnen. Een auto is tegenwoordig niet meer zo makkelijk te stelen. Dan sta je voor het stoplicht en stapt er iemand naast je in met een wapen en die zegt: rijden. De deuren in de gevangenissen worden dikker, er komt meer prikkeldraad, camerabewaking. Dan worden de bewakers met een zelfgemaakt mes gegijzeld om er toch uit te kunnen komen. Er wordt op de mens gespeeld. De criminaliteit wordt zo steeds harder. We moeten niet het romantische beeld hebben dat dienders en gangsters zo’n gezellige verhouding hebben als in de jaren zestig. Dat bestaat echt niet meer.”
Ook op een ander terrein verliest Nederland zijn onschuld, denkt Ton Theunis. Zijn volgende boek zal zich in de sfeer van terrorisme afspelen. “In Nederland denken we nog steeds: bij ons gebeurt niets. Wij denken dat we de absolute middelmaat zijn. Maar ondertussen zit ons leger in Irak en Afghanistan. Zit het Internationale Gerechthof in Den Haag. We hebben echt niet alleen maar medestanders in de wereld. Een vliegtuig op een flat in Nederland? Dat kan echt. We hebben gezien hoe weinig er voor nodig is. Jongetjes uit Waddinxveen die worden gegrepen door de Jihad kunnen ook hier een bloedbad aanrichten. De mensen denken waarschijnlijk: wat een fantast. Dat kan hier niet. Nou, er kunnen hier dingen gebeuren waar we totaal niet op zijn voorbereid. Het kán hier. We hebben een heel open samenleving. Nederland, wordt wakker. Dat signaal heb ik ook voor de bank gegeven in Onder N.A.P. Let nu eens op. Het is een film in mijn hoofd, maar ook een signaal. Ja, een wake up call.”