Interview /
Interview Yrsa Sigurdardottir
IJSLAND
We praten eerst over IJsland. Het is een dunbevolkt eiland. Er wonen slechts 300.000 mensen, de helft hiervan in en rond Reikyavik en de anderen langs de kust. De meeste mensen wonen dicht bij hun familie en bij vrienden die ze al vanaf hun jeugd kennen, zo vertelt Yrsa Sigurdardottir.
‘IJsland kent hierdoor een sociale samenleving. De misdaadcijfers zijn laag. Als er al een moord gepleegd wordt, dan is het een dronken man die zijn vrouw doodslaat.’
In haar boeken schrijft ze over het zware bestaan van de boeren, die vooral leven van de veeteelt. Vanwege de korte zomers kan er op IJsland geen graan worden verbouwd, maar wel aardappelen en kool. Een groot deel van het voedsel wordt om die reden geïmporteerd.
Speciaal voor alle lezers meer van IJsland willen zien, heeft Yrsa Sigurdardottir een filmpje op YouTube geplaatst waarin zij de lezers rondleidt over het eiland en ondertussen vertelt over haar tweede boek Neem mijn ziel.
HULDUFÓLK
Veel mensen in IJsland geloven dat er naast mensen ook wezens van het Huldufólk in IJsland wonen. Volgens Yrsa zijn het vooral de ouderen die er nog in geloven.
Toen zij opgroeide bestond volgens haar grootouders het Huldufólk echt. Yrsa vertelt dat het Huldufólk haar oorsprong vindt in een oud verhaal over Eva en God. Op een dag zou God langskomen bij Eva en zij wilde daarom dat al haar kinderen er netjes uit zouden zien. Zij slaagde hier niet in en verstopte er een paar in een mand. God kwam langs, zag de kinderen van Eva en vroeg of het al haar kinderen waren. Eva, toen al een slechte vrouw, loog en zei ja. God antwoordde hierop dat alle kinderen die verstopt waren, verstopt zouden blijven en zij zouden het verborgen volk worden. Soms kan je ze zien en soms niet.
Nog steeds vinden er geregeld onverklaarbare gebeurtenissen plaats. Yrsa werkte als ingenieur aan een pijpleiding project. Op een dag kwam de uitvoerder naar haar toe en vertelde dat er problemen waren met de pijpleding. Nadat de pijpleiding door een bepaalde rots was aangelegd, ging er van alles stuk. Yrsa liet de pijpleiding verleggen en alle problemen verdwenen als sneeuw voor de zon.
Persoonlijk gelooft de ingenieur niet in het bestaan van een Huldufólk. Ze gebruikt het verborgen volk en andere bovennatuurlijke zaken wel als elementen in haar boeken. In Neem mijn ziel houdt de eigenaar van het welnesscentrum zich bezig met astrologie en is een auralezer uitgenodigd om activiteiten te organiseren.
'Vandaag de dag zijn veel mensen in IJsland geïnteresseerd in spirituele zaken zoals handlezen, koffiedik kijken en het houden van seances,' verklaart Yrsa.
KONINGIN VAN HET MISDAADVERHAAL
De lange donkere winteravonden zorgen ervoor dat in IJsland veel wordt gelezen, vooral veel thrillers. Naar eigen zeggen worden Indridasson en Sigurdardottir in IJsland de koning en de koningin van het misdaadverhaal genoemd.
Toen Yrsa Sigurdardottir in 2004 begon met het schrijven van thrillers waren er geen thrillerschrijfsters. Nu zijn het er een paar. Ook werd er onlangs een man ontmaskerd die onder een vrouwelijk pseudoniem schreef. De meeste thrillers in IJsland verschijnen in de maand voor kerst. Vorig jaar rond kerst voerde Yrsa de bestsellerlijst aan in IJsland met haar zesde thriller Ég man þig (I remember you).
INGENIEUR OF AUTEUR
Yrsa ziet zichzelf als een ingenieur die schrijft. Ondanks de grote verschillen is er volgens haar toch een duidelijke overeenkomst. 'Als directeur los ik overdag de problemen van anderen op. ’s Avonds als ik schrijf ook, maar dat zijn de problemen die ik zelf verzonnen heb.'
Haar ervaring als ingenieur past ze ook toe in haar plots. 'Ik weet bijvoorbeeld altijd al snel waar ik mijn informatie vandaan moet halen. Onderzoek is belangrijk, maar gedoseerd. Je krijgt al snel de behoefte om alles wat je hebt ontdekt in een boek te stoppen, maar dan wordt het al snel een saai geschiedenisboek.'
SCHRIJFPROCES
Yrsa Sigurdardottir werkt ongeveer een jaar aan een boek. Ze bekent dat ze daarvan twee maanden in een soort paniekaanval schrijft om op tijd de deadline te halen.
Meestal begint ze rond Pasen met het daadwerkelijke schrijven van een nieuw boek. Na een langzame start gaat het steeds sneller tot het hectisch wordt. Het nadenken over een boek en het onderzoek duurt ongeveer een half jaar en het schrijven vervolgens ook.
'Ik ontdekte dat het hele schrijfproces mij een jaar en een week kost. Dit is eigenlijk te lang. In IJsland verschijnen de meeste thrillers namelijk in de maand voor Kerst. Mijn deadline ligt in de herfst en is nu zo ver opgeschoven dat ik in de gevarenzone kom, namelijk dat het boek niet op tijd klaar is. Elk jaar neem ik mijzelf voor sneller te zijn.'
THRILLERS
Na vijf kinderboeken te hebben geschreven was Yrsa toe aan iets anders. Ze besloot boeken te gaan schrijven die ze zelf ook graag leest: misdaadboeken met een snufje geschiedenis erin.
'Ik lees niet als ik schrijf. Ik ben bang dat ik er anders te veel door wordt beïnvloed.'
Yrsa is zelf dol op de boeken van John Connolly, Ruth Rendell, Jonathan Kellerman en het vroege werk van Patricia Cornwell. Ze vindt de boeken van Indridasson goed, net als die van Camilla Läckberg. Tijdens de volgende pauze in het schrijven gaat ze beginnen in de boeken van Nesbø.
VERGELIJKINGEN
'Ik denk dat mijn boeken een beetje anders zijn dan die gewoonlijk uit Scandinavië komen, omdat ik geen politieromans schrijf over een depressieve rechercheur van middelbare leeftijd. Mijn romans zijn een combinatie van Scandinavisch realisme en, omdat ik wat bovennatuurlijke elementen toevoeg, wellicht John Connolly. Ik weet het niet precies.
Mijn werk is zeker niet de vergelijken met dat van Stieg Larsson, ondanks de quote uit de Daily Telegraph op het omslag (IJslands antwoord op Stieg Larsson). Ik maak mij ongerust over de lezers die op basis van de quote mijn boek kopen, lezen en vervolgens teleurgesteld zijn.'
NEEM MIJN ZIEL
Voordat Yrsa begon met het schrijven van Neem mijn ziel, wist ze al dat het zich op het schiereiland Snaefellsness moest afspelen. 'Ik wilde een historisch gegeven koppelen aan die plek. Er is daar een echt leuk hotel. Nu staat er een nieuw gebouw maar vroeger stond er een mooi oud gebouw. Ik wilde dat oude gebouw gebruiken in combinatie met iets spiritueels dat daar zijn oorsprong vindt.'
De twee boerderijen die een belangrijke rol spelen in het boek heeft ze verzonnen, vlak bij het hotel staan wel andere boerderijen, niet deze met een losstaande kolenkelder die met een tunnel met het huis is verbonden.
SMEULEND VUUR
Smeulend vuur bestaat uit verschillende verhaallijnen. Een speelt zich af in het verleden tijdens een grote vulkaanuitbarsting op een klein eiland bij IJsland. Yrsa vertelt het verhaal vanuit het perspectief van iemand die ’s nachts wakker wordt en ontdekt dat het eiland in feite in brand staat. In een andere verhaallijn vindt er jaren later een opgraving plaats op de plek van de uitbarsting en worden lichamen gevonden van mensen die niet als gevolg van de vulkaanuitbarsting om het leven zijn gekomen. Er is een kleine actuele zijlijn over anorexia en de druk om er altijd geweldig uit te moeten zien.
Volgens Yrsa is het niet nodig alle voorgaande delen eerst te lezen voordat de lezer aan Smeulend vuur kan beginnen. Bij het schrijven houdt ze hier rekening mee. Ook hebben haar boeken dezelfde hoofdpersoon, ze zijn te lezen als standalones. 'Het moeilijkste deel van het schrijven van een serie is het schrijven van de stukken die de lezers die de eerdere delen al gelezen hebben, maar die er in moeten voor de lezers die nog niets eerder hebben gelezen. De ‘oude’ lezers mogen niet verveeld raken, maar de informatie moet er wel op de een of andere manier in.'
THORA
Een van haar vaste hoofdpersonen is Thora, een gewone jonge IJslandse vrouw.
Yrsa legt uit: 'Ik houd niet van supermensen en niet van iemand die superslim is of geweldig goed is met computers. Zulke personages zijn niet geloofwaardig. Ze moest zo normaal zijn als mogelijk. Ik denk dat het op deze manier gemakkelijker is om een band met haar te voelen. Ik schrijf over de gewone, alledaagse problemen van een (jonge) moeder. Geen drugsverslaafde kinderen, maar problemen die iedereen zou kunnen overkomen. In het eerste boek zorgde haar tienerzoon voor problemen, het was niet duidelijk wat er met hem aan de hand was. Uiteindelijk bleek zijn vriendin zwanger te zijn.'
Een klein zijsprongetje volgt want Yrsa vertelt dat na het verschijnen van haar eerste boek haar zoon naar haar toe kwam en graag met haar wilde praten. Het bleek dat zijn vriendin ongepland zwanger was. Haar zoon werd op zijn 19e vader.
'Veel mensen denken dat ik over hem schreef in mijn eerste boek, maar "mijn" verhaal was er al veel eerder.'
MATTHIAS
Het was oorspronkelijk de bedoeling van Yrsa dat Matthias, een ander terugkerend personage, alleen in het eerste deel een rol zou spelen. Tot het boek ook goed verkocht in het buitenland en Matthias heel geschikt bleek om typisch IJslandse dingen te verklaren aan buitenlandse lezers.
'Als ik daar een IJslands personage voor zou gebruiken, zouden mijn IJslandse lezers denken dat ik nu alleen nog zou schrijven voor een buitenlands publiek. Matthias ziet dingen op een andere manier, hij kan daarom vragen stellen of commentaar geven als er iets vreemds gebeurt. Daarom mocht hij blijven. Tijdens het schrijven van Neem mijn ziel kreeg ik genoeg van hem, omdat hij geen IJslands spreekt en het moeilijk was hem te handhaven in het boek.
In Smeulend vuur heeft hij geen rol. Voordat ik begon aan het vierde deel, The day is dark, heb ik mijn lezers gevraagd of ze hem terug wilden. Dat bleek zo te zijn. Ik heb hem een beetje IJslands laten leren en hij begon bij een IJslandse bank net voor de bankencrisis uitbrak. Hij had dus niet veel geluk. Ik gebruik hem nog steeds als gereedschap om informatie te geven.'
VERFILMINGEN
De filmrechten van al haar thrillers zijn verkocht. Een Duits bedrijf, TeamWorks, heeft de rechten voor de verfilming van de Thora boeken en het personage Thora gekocht. De bedoeling is dat het televisiefilms worden. Yrsa dacht dat ze wilde beginnen met Neem mijn ziel en dat de rest later zou volgen. Momenteel probeert het bedrijf de financiering rond te krijgen. Waarschijnlijk wordt dit jaar duidelijk of de verfilming door gaat of niet.
De verfilming van I remember you, haar zesde thriller, is al een fase verder. Het script "ondergaat een behandeling". Yrsa heeft geen idee wat dat precies betekent, maar de opnames zouden nog dit jaar moeten beginnen. 'Ik houd me er niet te veel mee bezig. Ik zie het wel.'
