Janneke Schotveld: 26 tekens, oneindig veel levens
Ouders vinden het vaak fijn om te horen dat het het Wetenschappelijk Bewezen is dat kinderen van lezen slimmer worden. De Cito-score gaat omhoog, dat ís ook echt zo. Ik gebruik het argument vaak, omdat het ze over de streep helpt - en kinderen soms ook trouwens. Maar eigenlijk is dat helemaal niet het belangrijkste. Dat de woordenschat vergroot wordt is natuurlijk wel heel fijn, want hoe meer woorden je tot je beschikking hebt als mens, hoe beter je je kunt uitdrukken. En communiceren is al zo moeilijk, dus kun je maar beter goed gereedschap hebben.
Maar het allerfijnst aan lezen is toch dat je wereld zoveel groter wordt, dat je je beter kunt inleven in de ander, dat je er soms tijdelijk en soms voor altijd vrienden bij krijgt, dat je je iedere keer weer kunt verwonderen dat we met maar 26 tekens zóveel verschillende levens kunnen leven, dat je zo heerlijk kunt verdwijnen in een boek om er later gelouterd, of een beetje in de war, maar altijd weer een beetje anders uit tevoorschijn te komen. Dat gun ik iedereen.
En daarom is het de moeite waard te investeren in leesplezier van kinderen.
Maar hóé doe je dat dan? Daar kun je – ik – uren over praten en pagina’s over volschrijven, maar ik mag maar 700 woorden gebruiken. Daarom een paar korte tips:
Voorlezen vanaf dag één kan al en heeft echt zin. Hoe meer woorden er bij een baby ingaan, hoe meer er straks uit komen. (Een vaardigheid die dan ook weer ruimschoots tegen je gebruikt wordt, maar dat duurt nog een jaar of dertien.)
Er verschijnen ieder jaar nieuwe kinderboeken, er is meer dan alleen dat rijtje mooie boeken uit je eigen jeugd. Ja, die óók natuurlijk, maar kijk verder! Online vind je actueel aanbod, maar het loont ook om je te laten adviseren bij een (kinder)boekhandel.
Sommige ouders, juffen en meesters hebben de neiging om heel erg te letten op het AVI-niveau. Maar wat mij betreft is de leeszín belangrijker, verlies die alsjeblieft niet uit het oog. Als een kind een bepaald AVI-niveau heeft, maar heel nieuwsgierig is naar een boek dat eigenlijk ‘te moeilijk’ is: geeft niet! Voor een kind dat moeilijk leest is positieve stimulans en motivatie het allerbelangrijkst. Raak niet te snel in paniek als je kind/leerling een zijpaadje bewandelt.
Zorg voor de vanzelfsprekendheid van boeken in huis en in de klas. Geef zelf het goede voorbeeld: gooi die telefoon aan de kant en lees! Op veel scholen is het leeskwartiertje tegenwoordig heel gangbaar. Lees als juf of meester dan zelf ook, ook al is het zo verleidelijk al die duizend andere klusjes te doen. En als je dan ook nog zorgt dat je iets leest dat past bij de leeftijd van je leerlingen, blijf je meteen bij.
Tot slot, want het woordentellertje onderaan de pagina zegt dat ik moet stoppen: dring niet te veel aan. Lezen moet geen plicht worden, om van een kind dat niet vanzelfsprekend een lezer is een lezer te maken is vooral de motivatie belangrijk. Voorkom dat het gaat tegenstaan!
Ik heb jarenlang in het speciaal onderwijs gewerkt, waar voor sommige kinderen lezen een regelrechte ramp was. Als je je door die rare tekentjes heen moet worstelen, dan is het moeilijk om in het verhaal te komen. Heb je een kind voor wie lezen lastig is, lees dan vaak extra lang voor of haal een luisterboek in huis of in de klas. Zo kan je kind genieten van een verhaal zonder dat het er zelf moeite voor hoeft te doen. En dan ervaart het hoe lekker verdwijnen een verhaal kan zijn, en dat motiveert weer om het zelf lezen ook onder de knie te krijgen.
Janneke Schotveld werkte jarenlang als juf in het basisonderwijs. In 2007 begon ze met het schrijven van kinderboeken en sinds 2012 is ze fulltime schrijfster. Haar eerste boek Villa Fien werd bekroond met de Hotze de Roosprijs en voor Superjuffie! kreeg Schotveld een Pluim van de Kinderjury. Inmiddels zijn er zeven delen verschenen in de 'Superjuffie'-reeks. In 2017 schreef Schotveld het Kinderboekenweekgeschenk Kattensoep. Ze werkt vaak samen met illustrator Annet Schaap.
Meer weten over Janneke Schotveld? Lees dan het dossier 'Janneke Schotveld: van superjuf naar superschrijfster'.
Foto's © Keke Keukelaar
