Janneke Schotveld: Van superjuf naar superschrijfster

op 04 oktober 2017 door Lindy de Jong

Het is Kinderboekenweek! Auteur Janneke Schotveld schreef dit jaar het Kinderboekenweekgeschenk bij het thema ‘Gruwelijk eng’. Haar succesvolle oeuvre breidt zich met ‘Kattensoep’ nog eens uit. Vandaag maken we nader kennis met de schrijfster van de populaire ‘Superjuffie’-serie.

Het is Kinderboekenweek en daar hoort traditiegetrouw een Boekenweekgeschenk bij. Dit jaar was schrijfster Janneke Schotveld (1974) de gelukkige die gevraagd werd het geschenkboekje te schrijven. ‘Ik was heel erg blij en ook een beetje bang,’ bekende Schotveld aan Kidsweek. ‘Het is een hele eer om het Kinderboekenweekgeschenk te mogen schrijven. De druk om het goed te doen is dus groot. Ik wist dat er meer dan 300.000 exemplaren van Kattensoep gedrukt zouden worden.’

Het schrijven van het verhaal was ook anders dan haar ‘reguliere’ boeken. ‘Je krijgt weinig tijd voor een Kinderboekenweekgeschenk en er worden er heel veel van gedrukt, dat maakt het wel anders. Spannender. Ik deed vier maanden niks anders dan alleen maar schrijven, toen was het grotendeels af. Ik schaafde er daarna nog lang aan, tot ik helemaal tevreden was,’ vertelt de auteur in een interview met Leesplein.

Natuurlijk werd Schotveld niet zomaar gevraagd om deze taak op zich te nemen. Het eerste boek in haar populaire kinderboekenreeks ‘Superjuffie!’ was in 2011 al eens kerntitel van de Kinderboekenweek. Onlangs kwam het zevende deel in de reeks uit: Superjuffie op de Zuidpool. Inmiddels heeft Schotveld zo’n 250.000 boeken verkocht. Ook won ze onder andere de Kinderboekwinkel Publieksprijs (2011) en twee keer de Pluim van de Nederlandse Kinderjury (2012 en 2016).

Het succes van Schotveld breidt zich met Kattensoep (geschikt voor lezers van 7+) uit en laat nog meer kinderen kennis maken met haar werk. In het geschenkboekje logeert Boeli (10) samen met zijn kat Obama bij zijn opa. Daar in de buurt verdwijnen steeds meer katten en samen met opa’s buurmeisje Lucy gaat Boeli op onderzoek uit. Wie zit er achter de mysterieuze verdwijningen? Is het de vreemde vrouw Herba, over wie gefluisterd wordt dat zij een heks is en poezen in haar soep gooit?

Ieder kind is ergens goed in

Naast een griezelig thema heeft Kattensoep volgens Trouw ook een psychologisch laagje: Boeli durft niet zo veel, maar ontdekt tijdens zijn onderzoek dat hij toch dapperder is dan gedacht. En Lucy heeft pas een zusje gekregen, waardoor haar ouders voor haar gevoel minder aandacht voor haar over hebben, maar leert dat haar ouders toch heel erg veel om haar geven.

‘Een spannend verhaal waarbij de situatie van de twee hoofdpersonen zich makkelijk laat inleven door de lezers. Zo voelt Lucy zich achteruitgezet door de geboorte van haar zusje, en maakt Boeli zich zorgen over zijn opa, die is op zijn beurt weer eenzaam is en bang voor de toekomst in een tehuis waar hij zijn gang niet meer zou kunnen gaan. Kortom, allemaal zaken uit het echte leven waar bijna elk kind (mens) weleens mee te maken krijgt.’ Hebban-lezersrecensie Jenny Oreel

Die dubbele laag is ook in veel van Schotvelds andere boeken terug te vinden. Dat zij haar lezers ook iets wil leren is niet zo gek: Schotveld werkte jarenlang als juf. ‘Tien jaar lang heb ik op mijn eigen schooltje gewerkt. Een klein klasje op de zorgboerderij waar ik toen ook woonde. Dat was een heerlijke tijd!’ Maar na tien jaar kreeg juf Janneke zin in iets nieuws, vertelt ze op haar website. ‘Daarna heb ik twee jaar op een school voor speciaal onderwijs gewerkt, vooral in klassen voor kinderen met autisme. Het belangrijkste van school vind ik dat kinderen ontdekken waar ze goed in zijn en wat ze leuk vinden. Soms duurt het even om te ontdekken wat dat is, maar het lukt altijd, want ieder kind is ergens goed in!’

Zelf was Schotveld als kind al een echte lezer. ‘Ik kom uit een boekenfamilie. Bij ons thuis lagen vroeger overal boeken. Bij iedere speciale gelegenheid kregen we een boek. Ik speelde heus wel buiten, maar kon ook dagen lezen. Elke zaterdag haalde ik samen met mijn vader een tas vol boeken uit de Bibliotheek. Nog steeds lees ik minstens twee boeken per week, van filosofie tot kinderboeken. In mijn hoofd ben ik altijd met mijn werk bezig. Lezen is voor mij een van de weinige manieren om te ontspannen. Een leven zonder boeken kan ik me echt niet voorstellen,’ vertelt ze in Bieb Magazine.

Een hapje van een krijtje

In 2007 verscheen Schotvelds eerste boek, Villa Fien, en in 2012 besloot ze zich fulltime op het schrijven te richten. Haar grootste succes zijn, naast de verhalen over Botje de robot, de boeken over Superjuffie. Natuurlijk vragen veel kinderen de schrijfster vaak of zij zelf soms 'Superjuffie' is, daarover schreef Schotveld eerder voor Hebban deze column.

Juf Josje lijkt een heel gewone juf, maar niets is minder waar: als er een dier in nood is, verandert ze namelijk in Superjuffie. Door een hap van haar krijtje te nemen krijgt ze superkrachten en schiet ze als een groene tornado door de lucht om het dier te redden. Schotvelds liefde voor dieren (ze wilde ooit dierenarts worden, tot ze erachter kwam dat ze dan in dieren moest snijden) en haar liefde voor lesgeven komen beide tot uiting in de boekenreeks.

‘Weer een tof boek over Superjuffie. Ik houd van die serie. Ik ben eraan verslaafd.’ Hebban-lezersrecensie van de 8-jarige zoon van ‘Bakfanaat’

‘Ik weet niet meer precies hoe ik op het idee kwam, wel wanneer en waar,’ vertelt de schrijfster op haar website. ‘Op een zaterdag in november in de trein van Den-Haag naar Utrecht. Ik was net naar de Kinderboekenmarkt geweest en daar was mij gevraagd of ik een verhaal wilde schrijven voor een nieuwe bundel over school. (Apenkooien en propjes gooien, samengesteld door Jacques Vriens) Ik zat in die trein en dacht: ik kan helemaal geen verhaal schrijven over school, want school is heel serieus en echt en in mijn verhalen is de wereld altijd een beetje anders dan anders. Maar ineens zag ik Superjuffie voor me en kreeg ik de onweerstaanbare drang om een hapje van een krijtje te nemen...’

De rest is geschiedenis. De filmrechten van het eerste boek werden verkocht (‘Die zijn er nog steeds. Ik wacht gewoon af en ik hoop dat het echt gaat gebeuren,’ vertelt Schotveld aan Bol) en dat eerste boek vormde de start voor een reeks. Dat had de schrijfster van tevoren helemaal niet zo bedacht: ‘In eerste instantie was het een verhaaltje in een bundel met schoolverhalen. Ik was gevraagd daar een verhaaltje voor te schrijven wat zich op school afspeelde. Ik was toen juf en schrijver. Toen vond ik het gelijk zo’n leuk personage dat ik wist: daar zit meer in, en er bleek heel veel in te zitten.’

Schaapachtig goed

De boeken over Superjuffie werden een succes. Dat is volgens de schrijfster vooral te danken aan de herkenbaarheid, maar ook door dat ene dingetje dat anders is: de juf is een held. ‘Volgens mij vinden kinderen dat heel leuk. Superjuffie slaat enorm aan bij jongens. Van hen krijg ik ook heel veel mailtjes van jongens.’ Volgens Schotveld zijn boekenseries belangrijk voor kinderen. ‘Zij vinden series heel erg fijn, ja. Dat snap ik ook wel. Ik heb het zelf soms ook, dat ik het jammer vind als ik een boek uit heb. En met een serie kun je weer door, dat is natuurlijk heel fijn. Ik ga door zolang het leuk is. Als ik heel erg moet gaan graven, denk ik dat ik ermee moet stoppen.’

Daarnaast zijn de verhalen ook goed te begrijpen voor jonge lezertjes. ‘Mijn schrijfstijl is vrij toegankelijk. In mijn verhalen mag daarom best af en toe een woord staan dat kinderen nog niet kennen. Daar krijgen ze niks van. De meeste kinderen kunnen na leesniveau M4* prima zelf bepalen welke boeken ze willen lezen. Als het nog te moeilijk is, leggen ze het vanzelf weer weg,’ vertelt Schotveld aan Bieb Magazine.

Ook de samenwerking met illustrator Annet Schaap draagt bij aan de populariteit van Schotvelds boeken. Schaap voorziet vrijwel alle boeken van Schotvelds van tekeningen, hoewel ook Georgien Overwater haar medewerking heeft verleend aan de uitgaven van de schrijfster. ‘De illustraties waar ik met het meeste plezier aan werk,’ vertelde Schaap eerder aan Hebban, ‘zijn illustraties bij situaties waar veel met de mensen gebeurt, waar ze boos, verliefd, beledigd, verlegen, rancuneus, dapper of wat dan ook zijn. Hoe ze dan staan en hoe ze kijken, hoe ik dat kan tekenen, dat interesseert me het meest. Bij de boeken van Janneke Schotveld kan ik daar mijn hart aan ophalen, zij schrijft vreselijk leuk en echt over mensen. (Jammer genoeg zitten er ook altijd veel dieren in die verhalen, daar ben ik dan weer niet zo goed in…)’

Gelukkig blijkt dat reuze mee te vallen, de verkoopcijfers van de boeken in aanmerking genomen. ‘Ja, ik kan nu leven van het schrijven,’ vertrouwt Schotveld Bol toe. ‘Maar wel met alle nevenactiviteiten die erbij komen kijken. Ik ben net terug van een toertje in Zeeland. Ik werk ook als schoolschrijver. Met dat erbij is dat nu te doen.’

Ontmoet Janneke!

Wil je Janneke Schotveld zelf ontmoeten tijdens de Kinderboekwenweek? Dat kan! ‘Ik ga elke dag samen met tekenaar Annet Schaap op pad,' vertelde ze Kidsweek. 'Zij maakte de illustraties bij Kattensoep. We gaan naar bibliotheken, boekwinkels en kinderboekenfeestjes om handtekeningen te zetten, voor te lezen en te vertellen. We worden door een auto met chauffeur rondgereden door heel Nederland. Superfijn en heel erg vip!’

Klik hier voor het hele programma.