Jet (her)leest klassiekers: een coming of age-sprookje

In de zomer dat ze vijftien was ontdekte Melanie dat ze uit vlees en bloed bestond. […] In vervoering ging ze op reis: als een fysiologische Cortez, da Gama of Mungo Park verkende ze zichzelf van top tot teen; ze beklom haar eigen bergketens en drong door tot de vochtige weelde van haar geheime valleien.

De eerste zinnen van Angela Carters Het nichtje van de poppenspeler doen vermoeden dat er een gewone coming of age-roman van een puberend meisje volgt, een boek over eerste liefdes en (seksueel) volwassen worden. Dat is het, maar het is óók een magisch-realistisch griezelverhaal over drie kinderen die na de dood van hun ouders worden ondergebracht bij hun oom: een engerd, een tiran, een moderne Blauwbaard.

Oom Philip maakt en bespeelt poppen (vandaar de Nederlandse titel) en is eigenaar van een speelgoedwinkel (die uit de Engelse titel, die The Magic Toyshop luidt). Net als de bloeddorstige Blauwbaard terroriseert hij zijn vrouw Margaret, die sinds haar huwelijk niet meer kan praten, Margarets twee broers Finn en Francie en, sinds de komst van Melanie en haar broertje Jonathon en zusje Victoria, ook hen.

Carter schreef haar sprookje al in 1967, maar het is geenszins verouderd. Nog steeds is het verhaal vanaf de eerste bladzijde spannend en raadselachtig; en ook Melanies transformatie van meisje naar vrouw is van alle tijden. Gek dat het boek pas nu, bijna vijftig jaar na verschijnen, in het Nederlands is vertaald, en wel door Marijke Versluys. De paar titels van Angela Carter die in de jaren zeventig en tachtig in het Nederlands verschenen, zijn niet meer verkrijgbaar — en dat terwijl de Engelse krant The Times haar in 2008 nog op de tiende plek plaatste in zijn lijst met de 50 beste Britse schrijvers sinds 1945.

Er zijn natuurlijk een heleboel geweldige boeken en schrijvers die om de een of andere reden nooit vertaald zijn. Schwob, een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, bekommert zich om deze vergeten of onontdekte boeken, en probeert die boeken een tweede leven te geven. In samenwerking met vertalers, uitgevers en redacteuren geeft Schwob deze literatuur gestalte, onder meer door het onder de aandacht brengen van de boeken middels een website vol essays en boekbesprekingen, en het stimuleren van vertalingen.

Aanstaande zondag viert Schwob weer een succes — namelijk dat er opnieuw negen uitgevers zijn geweest die het hebben aangedurfd een Schwob-klassieker uit te brengen — en wel in de vorm van het evenement ‘Schwob. De leesclub!’. Op verschillende plekken in Utrecht zullen leesclubs georganiseerd worden rondom de negen klassiekers, en elke leesclub wordt geleid door een ambassadeur, die gedurende twee uur samen met een kleine groep mensen een van de boeken zal bespreken.

Ik zal aan het hoofd staan van de leesclub over Het nichtje van de poppenspeler. En ik kijk er naar uit om samen met anderen van gedachten te wisselen over het boek. Over de zintuiglijke beschrijvingen die me soms deden walgen, de zich ontwikkelende relatie tussen Melanie en Finn, het vreemde gedrag van Jonathon, en de afgehakte hand in het keukenlaatje.