Jet (her)leest klassiekers: The Great Gatsby

Een jongeman verlaat zijn geboortegrond, komt terecht in de wereld van de superrijken, maakt kennis met een multimiljardair en krijgt van hem (indirect) de opdracht een ontmoeting te regelen tussen hem en de grote liefde waar hij al jaren op wacht — die inmiddels getrouwd is.

Het is het uitgangspunt van Gorski, de deze zomer verschenen debuutroman van de uit Servië afkomstige maar in Londen wonende (en in het Engels schrijvende) Vesna Goldsworthy. Maar het is ook de verhaallijn van The Great Gatsby, F. Scott Fitzgeralds great American novel uit 1925. ‘Wie dit punt bereikt heeft zal inmiddels doorhebben hoezeer ik schatplichtig ben aan F. Scott Fitzgeralds The Great Gatsby,’ schrijft Goldsworthy in haar nawoord. Dat is ze zeker: haar verhaal is niet alleen een hommage aan, maar ook een knappe hervertelling van de negentig jaar oude klassieker; met het verschil dat Gorski zich afspeelt in het hedendaagse Londen van de rijke Russen.

Verder zijn alle elementen uit The Great Gatsby moeiteloos terug te vinden in Gorski: de vooral observerende, en de gebeurtenissen van een zekere afstand bekijkende verteller; het echtpaar waar hij bij toeval een soort van bevriend mee raakt; de geheimzinnige rijkaard met zijn gigantische huis, dat hij heeft laten bouwen om zo dicht mogelijk bij het object van zijn begeerte te zijn; de thrillerachtige plot waarbij de minnares van de jaloerse echtgenoot, en vervolgens ook Gorski/Gatsby zelf, de dood vinden; de uiteindelijke terugkeer van de verteller naar waar hij vandaan komt. Het dochtertje van Natalja en Tom Summerscale uit Gorski heet Daisy — niet toevallig ook de voornaam van Mrs. Tom Buchanan, de door Gatsby beminde vrouw. En wanneer Tom Summerscale Gorski zwart maakt door te suggereren dat hij bij illegale wapenhandel betrokken is, is dat 90 jaar nadat Tom Buchanan Gatsby beticht van het smokkelen van alcohol ten tijde van de drooglegging.

Ik heb The Great Gatsby altijd een fascinerend verhaal gevonden. Omdat ik het heerlijk vind me onder te dompelen in de luxe waarin de hoofdpersonages leven, om te lezen over de decadente feesten en de uitstapjes naar New York. Maar ook vanwege de devotie van Gatsby voor Daisy Buchanan, die daardoor iets heel liefs krijgt (Gatsby, dus) — en de spanning die door het hele boek heen voelbaar is, het onheilspellende gevoel dat deze liefdesgeschiedenis niet goed kan aflopen. Het verhaal is bijna té spectaculair — wat dan ook de reden was dat ik de verfilming die een paar jaar geleden uitkwam, met Leonardo DiCaprio en Tobey Maguire, te bombastisch vond. Maar het boek komt ermee weg.

Goldsworthy laat de lezer, net als Fitzgerald dat deed, even deelnemen aan het leven van the rich and famous, met kaviaarparty’s, privéjets en een Grieks eiland waar alleen genodigden mogen komen. Gorski bevat dezelfde simpele romance en de constant aanwezige dreiging — en het werkt. Maar wat het boek daarmee vooral duidelijk maakt is dat The Great Gatsby, bijna een eeuw na verschijning, nog steeds imponeert.

Lees hier Hebbans interview met Vesna Goldsworthy.