Jonathan Stroud: 'Het wordt behoorlijk eng'

Tien jaar geleden las ik de Bartimaeus-boeken. Ik was weg van de humor in de verhalen. Vaak zat ik hardop te lachen tijdens het lezen. Kunnen we datzelfde ook in Lockwood & Co verwachten?

Ja! Ik wil altijd graag dat mijn boeken een goede mix bevatten van verschillende elementen: avontuur, spanning, fantasy – en zeker humor. Humor is extra belangrijk in Lockwood & Co omdat het een tegengif is voor duistere, enge spooktoestanden. Op dezelfde manier als Bartimaeus de Djinn sarcasme gebruikte om de hooghartigheid van de magiërs die hij ontmoette te ondermijnen, gebruiken Lockwood en zijn vrienden grappen om de spanning te verminderen die ze voelen als ze een spookhuis moeten betreden. 

Lockwood & Co zit boordevol echte Britse humor. Heb je er over nagedacht hoe dit type humor ontvangen zou kunnen worden in alle andere landen waar Lockwood & Co gepubliceerd wordt?

Dat is een goede vraag… Om eerlijk te zijn, ik kan niet meer doen dan scènes en verhaallijnen creëren waarvan ikzelf moet lachen. Als het voor mij werkt, dan genieten andere mensen – dichtbij en ver weg – er hopelijk ook van. Ik vermoed dat humor vaak vrij universeel is, maar dat weet ik niet voor de volle 100%. Het mag overduidelijk zijn dat ik in dit geval reken op mijn briljante Nederlandse vertalers om de malle Britse grapjes ook in de nieuwe editie goed uit te laten komen. 

Je hebt Nederland al eens bezocht toen Lockwood in het Engels verscheen. Wat vond je van ons land en je Nederlandse fans?

Het was een groot plezier om Amsterdam en Den Haag te bezoeken afgelopen jaar. Ik heb meerdere geweldige scholen bezocht en ik was overweldigd door het enthousiasme en de charme van de kinderen die ik ontmoette. Sommigen waren al fan van Bartimaeus, maar de meesten hoorden voor het eerst van mijn boeken en ze stonden er erg voor open (keken er erg naar uit). Er is duidelijk een grote liefde voor fantasyliteratuur in Nederland en ik kijk ernaar uit om te zien hoe de prachtige nieuwe vertalingen van Lockwood & Co het zullen gaan doen.

Welke type lezers had je in gedachten tijdens het schrijven van Lockwood & Co? Fantasylezers bijvoorbeeld of juist de young adult of een nog jongere doelgroep.

Toen ik een hele tijd geleden Bartimaeus aan het creëren was, had ik een tweezijdige aanpak. Ik wilde iets schrijven dat ik geweldig had gevonden op mijn twaalfde, en dat ik nog steeds vermakelijk zou vinden als dertigjarige volwassene. Die twee kanten van mij zijn niet zo heel erg verschillend: het is wellicht alleen een kwestie van het opnemen van allerlei type grappen in het verhaal. Mijn plan is geslaagd, want mensen van 8 tot 80 genieten van mijn boeken. Ik hoop dat Lockwood hetzelfde publiek zal krijgen!

Hoe moeten we Lockwood & Co bekijken: is het serieuzer dan de Bartimaeusboeken, grimmiger zelfs misschien? En zouden we Lockwood als een onderhoudend, lekker eng verhaal moeten lezen of probeer je ons nog ergens voor te waarschuwen?

Ik geloof niet dat ze zozeer serieuzer zijn, de Bartimaeus-boeken hadden ook wel een serieuze onderlaag, zoals hoe macht corrumpeert, slavernij en dat soort zaken. Maar het is waar dat spookverhalen in feite allemaal uiteindelijk over de dood gaan en dat is een behoorlijk heftig onderwerp. Dus ik ben vastbesloten om dat tegen te gaan door mijn helden ertegen te wapenen. De meeste personages in spookverhalen hebben geen wapens om te vechten tegen geestverschijningen. Met hun humor, hun gehakketak en hun alledaagse problemen, zijn ze net als wij in onze strijd tegen duisternis en het kwaad.

Zit er een moraal in het verhaal van Lockwood & Co? Wil je graag dat de lezers iets leren uit de boeken of zijn ze gewoon bedoeld om heel erg van te genieten?

Ik hoop zeker dat iedereen enorm van de boeken gaat genieten! Maar Lockwood, Lucy en George leven in een wereld waarin kinderen tegen gevaarlijke spoken moeten vechten en de volwassenen (die de macht hebben) laten dat toe. Lockwood & Co is het enige bureau voor de opsporing van bovennatuurlijke fenomenen, dat door kinderen wordt gerund. Ze zijn onafhankelijk en moeten ook opstaan tegen de vijandelijk gezinde volwassenen. Op een bepaald niveau is dit zeker een verhaal over de empowerment van alle jonge mensen.

Hoe eng wordt het in Lockwood & Co?

Oooh, het wordt behoorlijk eng. Ik probeer beelden op te roepen waar ik zelf ook kippenvel van krijg. Ik volg een lange traditie van Britse schrijvers van spookverhalen, zoals de geweldige M.R. James, die niets leuker vond dan zijn publiek zich een hoedje te laten schrikken. Ik denk dat de Rode Schuur in De schreeuwende wenteltrap dat ook best voor elkaar gaat krijgen!

Wat heb je aan research gedaan voor Lockwood & Co?

Door de jaren heen heb ik ontzettend veel spookverhalen gelezen natuurlijk en ik heb ook volksverhalen en sprookjes bestudeerd. Ik heb hier veel traditionele elementen uit gebruikt – bijvoorbeeld het idee dat zilver en ijzer krachtig werkt tegen boosaardige geesten – maar ik heb er een frisse draai aan gegeven, bijvoorbeeld door mijn helden een speciale high-tech gereedschapriem te geven met al hun apparatuur die ze nodig hebben om tegen hun vijanden te gebruiken.

Waar komt je liefde voor fantasy vandaan? En we zijn natuurlijk heel erg nieuwsgierig of je nu zelf iets geweldigs leest, dat wij ook absoluut moeten lezen.

Als jongen was ik vaak ziek en ik heb behoorlijk veel tijd in ziekenhuizen doorgebracht of gewoon ziek in bed. Tijdens deze periodes was mijn enige ontsnapping het lezen en mijn favoriete boeken waren geweldige fantasyverhalen, zoals die van J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis, die me naar andere werelden brachten. Mijn favoriete recente jeugdfantasy is Five Children on the Western Front van Kate Saunders, die de Costa Children’s Award heeft gewonnen, hier in Groot Brittannië. Het combineert op een briljante manier een klassieke jeugdfantasy met een confronterende, revisionistische kijk op de Eerste Wereldoorlog.

Het derde boek in de Lockwood & Co.-serie verschijnt in september in het Engels, begreep ik. Wat kunnen we daarna nog meer verwachten?

Dat klopt – Lockwood #3: The Hollow Boy zal later dit jaar verschijnen. Ik ben net aan het vierde boek begonnen. Met een beetje mazzel zal dat uitkomen in het najaar van 2016. Het huidige plan voor de serie is om in totaal vijf boeken te schrijven, maar ik hou mijn opties open. Ik hou altijd een open einde aan mijn verhalen tijdens het schrijven, zodat ik kan reageren op nieuwe ideeën en inspiratie.

Kunnen we ooit een fantasyserie voor volwassen lezers verwachten? Of misschien nog iets heel anders?

Ik zou het geweldig vinden om in andere genres te schrijven en ik sluit zeker niet uit dat ik ooit iets ga schrijven dat meer op volwassenen is gericht. Ik denk dat elk verhaal zijn eigen route uitstippelt en dat ik vroeg of laat wel een verhaal begin dat me naar nieuwe horizonten brengt. Dat gezegd hebbende, ik geniet erg van het creëren van boeken die met plezier gelezen kunnen worden door een zo breed mogelijk publiek, en ik hoop dat ik dat nooit volledig de rug zal toekeren.

Lees hier een fragment uit De schreeuwende wenteltrap