Ken Follett: ‘Ik wil nieuwe James Bond schrijven’

Ken Follett arriveert in een donkerblauw double-breasted maatpak, royale Hermèsdas en een navenant volumineus zilvergrijze coiffure. Twee Lubbersiaanse zware wenkbrauwen begeleiden een doordringende, maar vooralsnog welwillende blik van de man die een miljoenenbedrijf leidt. Correctie: de man die al decennia de ene miljoenenbestseller na de andere produceert en niet rust voordat hij overal ter wereld boven aan de literaire ranglijsten heeft gestaan. Hij heeft hard moeten werken voor dat succes (pas met zijn elfde boek, Code Rebecca, beleefde hij zijn doorbraak), maar Follett geniet nu dagelijks van zijn 200 euro kostende es Krug-bubbels. De Britse pers krijgt er nooit genoeg van Ken als ‘champagnesocialist’ te bestempelen, een feit waar zijn huwelijk met voormalig Labourparlementslid Barbara Hubbard niet vreemd aan is. Inmiddels werkt zij (na een declaratieschandaaltje) als CEO van zijn Londense boekenimperium, waar verder nog 16 mensen de internationale rechten afhandelen en research doen voor zijn nieuwe romans. Want er is altijd een nieuw boek in villa Follett. Zijn reputatie als actiethrillerschrijver vestigde Follett met De man van Sint-Petersburg, Door het oog van de naald en Code Rebecca. Later verschoof hij zijn koers naar de historische roman met Pilaren van de aarde (De Kathedraal), een boek over de middeleeuwse bouwers van een kathedraal waar jaarlijks nog steeds honderdduizenden exemplaren van verkocht worden.

Inmiddels is hij een nieuwe cyclus van epische afmetingen gestart, met niets minder dan de twintigste eeuw als onderwerp. In de Century-trilogie volgt Follett een aantal families in Wales, Engeland, Duitsland, Rusland en de VS, die de opvallende eigenschap delen dat ze altijd bij belangrijke historische gebeurtenissen aanwezig zijn. In het openingsdeel Val der titanen zien we de Russische revolutie door de ogen van de broers Grigori en Lev Pesjkov, lezen we hoe Duitsland zich ondanks de inspanningen van Walter von Ulrich in WOI stort en hoe Walters grote liefde Lady Maud Fitzherbert te Londen strijdt voor de suffragettes en het vrouwenkiesrecht.

Follett is een rasverteller die zijn publiek in duizend pagina’s langs de wereldgeschiedenis sleurt, waarbij zijn talent zich vooral openbaart in het ogenschijnlijke gemak waarmee hij al die mensen en hun emoties aan elkaar vastknoopt en zijn research in details verstopt. In ‘kleine’ scènes - een 16-jarige postbode bezorgt huilend in een mijnwerkersdorp aan moeders de overlijdensberichten van hun soldatenzonen – neemt Follett af en toe gas terug om onze aandacht vast te houden. In deel 2 van Century, Nacht van het kwaad, richt Ken het vizier op WOII, waarbij de kinderen van de personages uit deel 1 de handelingen overnemen. Het slotdeel zal over de Koude Oorlog gaan.

U bent begonnen met thrillers en daarna overgestapt naar historische romans. Wat heeft u van uw suspensejaren geleerd?
‘In thrillers staan mensen centraal die in groot gevaar verkeren. Aan mij de uitdaging om de suspense vast te houden bij de lezers. 180.000 woorden lang: dat lukt alleen als de personages steeds weer nieuwe obstakels ondervinden onderweg naar het einde. Hetzelfde geldt voor een roman. Suspense is de motor van een thriller, in een roman zoek je naar een vergelijkbare drive. Zal onze held overleven, wordt hij maatschappelijk succesvol, komen de geliefden bij elkaar, enzovoorts. Het belangrijkste dat ik van thrillers heb geleerd, is dat het drama altijd moet doordenderen. Geen saaie stukken, geen lange passages waarin niets gebeurt.’

Daarom komen in uw Century-trilogie al die thrillerelementen voor in de plot?
‘Er zitten spionnen in, oorlogen, revoluties, genoeg suspense in Century voor een tiental thrillers. Zo had je in Berlijn tijdens WOII een spionagegroep genaamd “Rood Orkest”, die per radio berichten aan de vijand doorgaf.
De Gestapo wist het, maar slaagde er niet in de uitzendingen te ontcijferen. Dat sprak me aan: stel je voor dat je in nazi-Duitsland leeft en een spion bent, dan moet je stalen zenuwen hebben. Dat is behoorlijk moedig. Die mensen wilde ik in mijn boek hebben. Helden uit het echte leven, die ik als karakters heb gebruikt.’

Veel schrijvers zeggen dat niet de helden maar de bad guys interessant zijn om te beschrijven. U niet?
‘Goede karakters kunnen saai worden als ze te braaf zijn. Sommigen beweren dat slechteriken ook goede kwaliteiten moeten bezitten, maar daar ben ik het niet mee eens. In Pilaren van de aarde heb ik een boosaard, William Hamleigh, die tot op het bot corrupt is. Lezers vinden dat ik hem veel eerder had moeten laten sterven. Dan heb je iets goeds gedaan als schrijver, dan heeft zo’n personage impact. Ik citeer Henry James: de enige misdaad van een schrijver is saai zijn, voor de rest mag je alles doen.’

Dit jaar bestaat James Bond 50 jaar. Skyfall draait met veel succes in de bioscopen. Heeft Ian Fleming invloed gehad
op uw schrijversloopbaan?
‘Toen ik twaalf was, las ik Live and Let Die van Ian Fleming. Ik werd van mijn sokken geblazen. Toen ik tien jaar later begon met het schrijven van romans, was het mijn primaire doel om lezers dezelfde opwinding te geven die ik had gekregen bij het lezen van James Bond.’

Zou u zelf een nieuwe postume Fleming willen schrijven?
‘Dat vind ik een interessante vraag. Ik twijfel. Nee. Jaaa, ik zou het graag doen. Ik ben nog steeds gek op zijn werk. Flemings taalgebruik is erg goed, heeft nooit de erkenning gekregen die het verdient. Hij gebruikte de taal van de reclamewereld en de journalistiek om zijn proza een grotere vaart te geven. Daar werd in die tijd op neergekeken, maar het paste bij het karakter van Bond. Ik weet niet of ik het zou kunnen. Sebastian Faulks heeft de geest van Fleming en Bond goed op papier vastgelegd. Mijn probleem hierbij: ik schrijf in een nogal onopgesmukte stijl. Ik wil makkelijk te begrijpen zijn. Ik heb niet die brille van Fleming, zou dat me lukken? Teenagers op dezelfde manier raken als bij mij gebeurde, dat lijkt me een uitdagend doel voor Follett goes Fleming.’


Lees het volledige interview in Crimezone Magazine 2 (december 2012).