Kira Wuck: 'Ik schrijf graag over mislukte verhoudingen tussen mensen'

Wie de naam Kira Wuck nogal on-Nederlands vindt klinken, heeft het bij het rechte eind. Weliswaar groeide ze op in Amsterdam, maar ze is de dochter van een Finse moeder en een Indonesische vader. Haar hart gaat ook vooral uit naar het absurdisme en de melancholie uit de noordelijke landen.

Kira Wuck (1978), die studeerde aan de Hogeschool Utrecht en aan de Schrijversvakschool in Amsterdam, debuteerde in 2012 met de dichtbundel Finse Meisjes. Hiermee wist ze meerdere jury’s van literaire prijzen te overtuigen. Ze sleepte er dan ook de C.W. van der Hoogtprijs mee in de wacht. Wuck is bovendien iemand die haar gedichten met veel bezieling voordraagt op tal van podia. Zo won ze onder meer de NK Poetry Slam en de jaarfinale van Festina Lente.

Met het onlangs verschenen Noodlanding  is ze een heel andere weg ingeslagen, namelijk die van het korte verhaal. Geen slechte keuze, het gemak waarmee ze verhalen boetseert, verraadt dat ze hier evengoed voor in de wieg is gelegd.

Je debuteerde in 2012 met de dichtbundel Finse meisjes. Het tweede werk van jouw hand is de verhalenbundel Noodlanding. Biedt proza voor jouw gevoel meer mogelijkheden dan poëzie?

'Niet per se meer mogelijkheden, maar ik kan wel wat uitbundiger in mijn verhalen zijn dan in een gedicht. Dat vind ik wel bevrijdend, maar ik doe beide graag. Ik vind het schrijven van gedichten een soort monnikenwerk. Ik kan soms dagen bezig zijn met alleen maar het verschuiven van alinea's. Het vergt een heel andere energie dan proza.'

Noodlanding  bestaat uit twaalf korte verhalen. Zijn het de beste verhalen die je tot op heden schreef of staat er wat anders aan de basis van deze selectie?

'Eerlijk gezegd zijn het de twaalf verhalen die ik de afgelopen jaren geschreven heb. Ik had nog wat meer materiaal liggen dat de bundel niet gehaald heeft, maar het is niet zo dat ik uit heel veel teksten een selectie heb hoeven te maken. Ik vind mijn verhalen best wel consistent.'

De titel Noodlanding verwijst niet alleen naar het gelijknamige verhaal uit de bundel, we komen het ook tegen in het verhaal Schoner kan ik niet worden, waarin de ik-persoon terugblikt op een avondje ‘Noodlanding’ in het Amsterdamse poppodium Paradiso. Welke dieper liggende betekenis gaat eigenlijk het meest schuil achter deze titel?

'Eigenlijk is het leven van alle personages in mijn verhalen in een soort noodlanding terecht gekomen. Hun leven staat even helemaal op de kop, en ze doen een laatste poging om er nog iets van te maken.'

De bundel opent met “Het recht om vergeten te worden is fundamenteel”, een uitspraak van het Europees Hof van Justitie dat stelt dat iedereen het recht heeft om privacygevoelige informatie te laten verwijderen uit de internetzoekmachine. In het verhaal ‘Opgehokt’ aanschouwt het hoofdpersonage de Groningse akkers en zegt: “Het mooiste landschap dat er is want je kunt je er niet in verstoppen.” Een mooi contrast maar wie heeft er gelijk? Zie je liever een samenleving waarin men binnen de eigen veilige muren leeft, of hoort men zo veel mogelijk uit de schulp te kruipen en zijn mening over de daken te schreeuwen?

'Het motto heeft voor mijn verhalenbundel niet te maken met het recht om privacygevoelige informatie te laten verwijderen van internet. Maar het gaat om mensen die zich vergeten en alleen gelaten voelen. Ze zijn naar de achtergrond verschoven en sommigen vinden het ook niet zo erg om te verdwijnen want ze hebben toch niet zoveel om voor te gaan.'

De personages zijn in de meeste gevallen verslaafd aan vet eten, sigaretten, alcohol en drugs, maar het zijn ook vaak eenzame mensen zoals wezen, adoptiekinderen en (eeuwige) vrijgezellen. Zijn verslaving en eenzaamheid thema’s waar je het liefst over schrijft?

'Ik schrijf wel graag over mensen die niet helemaal maatschappelijk geslaagd zijn. Het eten van te veel of juist te weinig geeft ze nog een beetje houvast. Iets waar ze zelf controle over hebben. Ook zijn mijn personages vaak over het punt heen dat ze zich nog schamen. Ze zijn soms ook destructief.'

“Misschien geeft hij dan wel niet om mensen, maar dieren kunnen hem ontroeren”, lezen we in ‘Ik dacht dat je dood was’. In verhalen als ‘Opgehokt’ en ‘Delicatesse’ is er zelfs sprake van een vergaande liefde tussen mens en dier, met extreme gevolgen van dien. Heb jijzelf ook een sterkere band met dieren dan met mensen?

'Dierenleed kan mij erg aangrijpen en ik hou ook veel van dieren, maar ik voel me nog altijd meer aangetrokken tot mensen.'

Een nogal humoristisch verhaal is ‘Welcome’ over een echtpaar dat abusievelijk een dertigjarige Ghanees adopteert in plaats van een heel jong knulletje. Kun je uitleggen wat zoal jouw voorkeur heeft: het schrijven van luchtige verhalen of confronterende?

'Allebei, ik hoop dat bijna al mijn verhalen zowel komisch als tragisch zijn. Ook vind ik komische situaties juist komisch omdat ze tragisch zijn en andersom. De wisselwerking is wat het spannend maakt. Wat dat betreft kijk ik ook graag naar films van Roy Andersson, die dit erg goed toepast in zijn trilogie over wat het betekent om mens te zijn.'

In sommige verhalen is er sprake van een slechte verstandhouding tussen de vader en zijn zoon of dochter. Het lijkt wel of deze jongeren niet langer openstaan voor ouderlijk gezag en volledig in hun eigen wereld opgaan. Als je je eigen jeugdtijd als voorbeeld neemt, herken je je dan in deze jongeren?

'Het is meer in algemeen dat mensen elkaar niet echt begrijpen in mijn verhalen, relaties tussen geliefden en kinderen. Ze zijn allemaal wel eigengereid en doen allemaal niet per se wat er van ze verwacht wordt. Ik schrijf graag over mislukte verhoudingen tussen mensen, ze stellen elkaar uiteindelijk toch steeds terleur.'

Je schrijft ook een paar keer over een Europese man die een relatie is aangegaan met een Aziatische vrouw. Heeft het feit dat je zelf een Finse moeder en een Indonesische vader hebt een rol hierin gespeeld en heb je misschien zelfs autobiografische elementen in je verhalen verpakt?

'Het heeft gelukkig niets met mijn ouders te maken. Ik had dat verhaal geschreven na aanleiding van een documentaire die ik zag over boeren die hun vrouw uit Azië haalden en daar zeer denigrerend over spraken. Het leek mij leuk om het eens andersom te doen, geen volgzame vrouw maar een vrouw die langzaam het leven van haar boer tot een hel maakt.'

Arnon Grunberg heeft de nodige inspiratie opgedaan uit jouw dichtbundel Finse meisjes en leest er graag uit voor het slapengaan. Is hij op zijn beurt ook een inspirator voor jou, of zijn er andere auteurs die jouw grote voorbeeld zijn?

'Dat is Grunberg zeker voor mij, ik heb hem vanaf het begin gevolgd en vind zijn dialogen erg natuurlijk terwijl de situaties vaak erg absurdistisch zijn. Ter inspiratie voor mijn verhalenbundel heb ik heel veel korte verhalen gelezen het afgelopen jaar. De verhalenbundels van Karen Köhler (Vuurpijlen vangen) en Johan Harstad (Ambulance) hebben de meeste indruk op mij gemaakt.'

Je maakt er geen geheim van dyslectisch te zijn. Vormde het een obstakel voor je toen je studeerde aan de Schrijversvakschool in Amsterdam? En staat het jouw schrijven op dit moment nog in de weg of put je er op de een of andere manier voordeel uit?

'Nee, het zit mij niet in de weg en ik heb ook het idee dat het steeds minder is geworden. Soms moet ik iets langer nadenken over hoe je een woord schrijft, maar ik heb mij er nooit door geremd gevoeld.'

We zetten nog even een deel van je triomfen op een rijtje. In 2012 kende het Hollands Maandblad je een schrijversbeurs toe, je won de C.W. van der Hoogtprijs, je maakte je opwachting in het Avro-programma ‘De 80 seconden van…’, de dichtbundel Finse Meisjes werd genomineerd voor de C. Buddingh-prijs, Arnon Grünberg vindt je gedichten geweldig en je won zowel de NK Poetry Slam als de jaarfinale van Festina Lente. Wat beschouw je zelf als je grootste schrijverssucces tot op heden en welk succes hoop je nog te bewerkstelligen?

'Ik weet niet welke ik de belangrijkste vond, wel vond ik het winnen van het NK poetryslam het spannendste om te doen. Je staat kwetsbaar op het podium en probeert elkaar met woorden te overtreffen.'

Een dichtbundel, verhalenbundel, of misschien wel een roman… Wat is het eerstvolgende dat we van Kira Wuck kunnen verwachten?

'Een roman en een tweede dichtbundel.'