Klassiekers: A Christmas Carol - Charles Dickens

Het succes van A Christmas Carol (volledige titel:  A Christmas Carol in Prose, Being a Ghast Sotry of Christmas)  heeft zich de afgelopen jaren alleen maar vergroot. Films, toneelstukken, stripboeken, in elke mogelijke vorm is dit beroemde kerstverhaal uitgevoerd. 

Het verhaal is van oorsprong een novelle en het kwam uit in een periode waarin Kerstmis steeds verder af kwam te staan van de oude tradities. Er deden op dat moment nieuwe kerstgewoontes hun intrede, zoals het versturen van kerstkaarten, en mede daardoor sloeg A Christmas Carol aan bij het grote publiek. 

De thema's in het boek zijn thema's die auteur Dickens in vele van zijn boeken naar voren haalt. Armoede, sociaal onrecht,de rellltie tussen deze twee en de oorzaken en gevolgen ervan, het zijn thema's die de beroemde auteur keer op keer laat terugkeren in zijn beroeken. 

Ook de illustrator van de eerste versie, John Leech, was een politiek radicale kunstenaar.

Het verhaal
In A Christmas Carol speelt Ebenezer Scrooge de hoofdrol. Hij is een enorme vrek en leeft als financier. Hij leent mensen geld tegen rente. Zijn enige motivatie in het leven is zoveel mogelijk geld verdienen, ten koste van alles. Op het moment dat het verhaal begint is Scrooge een oude en verbitterde gierigaard die vriendschap, liefde, verbondenheid en vooral kerstmis haat. 

Dickens heeft A Christmas Carol in vijf hoofdstukken verdeeld. Te beginnen op kerstavond, precies zeven jaar na de dood van Jacob Marley, Scrooges zakenpartner waarmee hij ooit hun bedrijf 'Scrooge & Marley' begon. Scrooge is samen met zijn boekhouder Bob Cratchit aan het werk op een ijskoud kantoor. Want de gierigaard wil absoluut geen geld verspillen aan kooltjes. Fred, de enige zoon van Scrooges zus, komt langs om zijn oom een gelukkig kerstfeest e wensen en hem uit te nodigen voor het kerstdiner op eerste kerstdag. Scrooge maakt meteen duidelijk dat hij niets met kerst heeft en stuurt zijn neef weg met 'Bah! Onzin!'. Ook collectanten voor de armen worden door Scrooge weg gezonden met de opmerking dat er werkhuizen zijn voor armen en dat dit genoeg is. En dat als ze liever sterven dat ze dat dan maar moeten doen en zo de overbevolking verminderen. 

Als Scrooge laat in de avond naar huis gaat komt hij aan bij een donker en koud pand. Als hij de voordeur wil openen krijgt de deurklopper de vorm van het gezicht van zijn oude partner en vanaf dat moment beginnen er allerlei spookachtige en vreemde gebeurtenissen, tot hij op een gegeven moment wordt bezocht door Marley die Scrooge komt waarschuwen dat als hij zo doorgaat dat hij dan net als Marley wordt veroordeeld om over de aarde zwerven als boetedoening voor het gebrek aan naastenliefde tijdens zijn leven. Een zware ketting zal hem dan vergezellen, één die nog langer en zwaarder zal zijn dan die van Marley. Om zijn oude partner te helpen vertelt hij Scrooge dat hij bezoek krijgt van drie geesten. Scrooge is wel geschrokken, maar gaat naar bed in de overtuiging dat een goede nachtrust alles oplost.

Om 02.00 uur 's nachts komt geest nummer twee. De Geest van Huidig Kerstmis. Deze laat hem het kerstfeest van de arme familie Cratchit zien en zijn kreupele zoon Tiny Tim met zijn goude hart en de mogelijke vroege dood van dit lieve jongetje. Scrooge krijgt medelijden, maar de geest wijst hem op zijn eigen woorden dat de dood van Tiny Tim de overbevolking zal verminderen. Ook gaan ze langs zijn neef Fred en zien het kerstfeest bij hem thuis. 

Als laatste krijgt Scrooge bezoek van de Geest van Toekomstig Kerstmis. Deze laat Scrooge zijn eigen dood zien en hoe zijn omgeving daarop reageert. Het kan niemand iets schelen. Scrooge heeft echter nog niet echt in de gaten dat het om hem gaat. Hij ziet ook de familie Cratchit weer. Zij vieren Kerstmis zonder Tiny Tim die inderdaad is overleden. Scrooge smeekt de geest om hem te laten zien wie de man was die was overleden en de geest toont Scrooge een grafsteen met zijn naam erop.

In het laatste hoofdstuk zien we Scrooge die wakker wordt op kerstochtend. Hij is door de bezoeken van de geesten veranderd in een vrijgevige, liefdevolle man. Dat deel van zijn karakter dat hij al die jaren heeft weggestopt is weer naar boven gekomen. Hij laat een enorme kalkoen bezorgen bij Bob Cratchit en doet een royale donatie ten behoeve van de armen. Ook gaat hij kerst vieren bij zijn neef Fred.

Film, televisie, theater
Het beroemde verhaal van Dickens is in de afgelopen 171 jaren al talloze malen verfilmd en bewerkt. De eerste verfilming dateert al uit 1901! En in 1844 waren er al acht verschillende theateruitvoeringen. Maar naast de verfilmingen van het klassieke verhaal zijn er enorm veel moderne versies van A Chrismas Carol gemaakt. Hieronder een aantal bekende versies:

• Bug Bunny's Christmas Carol - Televisietekenfilm (1992)
• Mister Magoo's Christmas Carol - Televisietekenfilm (1962)
• The Gospel according to Scrooge - Theatermusical die religieuze aspecten benadrukt en nog steeds in Amerikaanse kerken wordt opgevoerd (1986)
• Blackadder's Christmas Carol - Parodie met Rowan Atkinson (1988)
• Scrooged - Hedendaagse bewerking met Bill Murray als vervelende televisieproducent (1992)
• The Muppets Christmas Carol - Film met de Muppets en Michael Cain als Ebenezer Scrooge, (1992)
• Ebenezer - Canadeze televisieproductie in Western style (1997)
• The Family Man - Film met Nicolas Cage, geïnspireerd op A Christmas Carol (2000)

Over de auteur
Charles John Huffam Dickens werd geboren op 7 februari 1812 en overleed op 9 juni 1870. Hij is één van de belangrijkste Engelse schrijvers tijdens hte Victoriaanse tijdperk en liet op nietsontziende wijze zien hoe de gewone bevolking leefde. Hij bleef Engelands populairste schrijver tot na de Eerste Wereldoorlog. Zijn bekendheid begon met The Pickwick Papers. Deze verschenen maandelijks vanaf 1836. Daarna werd het beroemde Oliver Twist gpubliceerd, waarna Nicolas Nickleby, David Copperfield, Great Expectations en A tale of two cities volgden. De laatste staat met 200 miljoen exemplaren op nummer zeven van 's werelds meest verkochte boeken. Zoals eerder vermeld schreef Dickens over sociale miststanden. Zijn manier van schrijven, de uitgesproken karakters, maar ook de donkere humor zijn kenmerkend voor zijn schrijfstijl.