Roxane van Iperen: 'De mens is nou eenmaal een egoïst'
In de klas
Tijdens de Literatour gaan jongeren in gesprek met auteurs en bespreken ze literatuur in de klas. Het bijbehorende lesmateriaal van deze video én alle andere video's van Het Voorwoord Live vind je hier.
In deze aflevering
In deze laatste aflevering schuwen Jan Terlouw en Roxane van Iperen – de schrijfster van het Boekenweekessay 2021 – de grote thema’s niet. Ze spreken over de veranderende moraliteit, over de samenleving, over de oorlog, over de toekomst en over de veerkracht van de mens. Maar ook over het schrijven. Want, vraagt Van Iperen, waar zou Terlouw niet of moeilijk over kunnen schrijven? 'Ik vind dat er tegenwoordig ontzettend veel geschreven wordt over persoonlijk leed, over eigen buikgevoelens. Dat interesseert me eerlijk gezegd behoorlijk weinig,' vertelt hij. Terlouw heeft bij zo’n verhaal geen zin om te lezen.
'Ik zeg: schrijvers, schrijf alsjeblieft over universele thema's, schrijf over de samenwerking waarin je leeft. Dan kom ik iets te weten wat me aanzienlijk meer interesseert dan jouw persoonlijke verlies.'
Van Iperen is het met hem eens. 'Ik heb ook dit standpunt,' vertelt ze. 'Maar, ik las laatst die mooie bundel van Renate Rubenstein, die Ronit Palache heeft samengesteld. Sowieso was ik weer ontzettend onder de indruk van haar werk. Dat ik dacht: "Oh, deze vrouw, zo messcherp." Zij schrijft ergens "het universele kan ook verwateren". Zij maakt dingen persoonlijk, want ze zegt dat het dan vanzelf universeel wordt, als je het stilistisch heel goed doet.' Volgens Terlouw heeft ze daar ook weer een punt. 'Ja, je kunt het universele concentreren op een persoon die iets meemaakt. Maar het universele moet er wel in zitten,' claimt hij.
Moeilijke vraag
'Roxane,' vraagt Terlouw, 'bij veel lezingen die ik heb gegeven komt altijd die moeilijke vraag: waarom is de wereld zoals die is? Waarom is die zo ongelijk? Waarom zijn er miljoenen kinderen die honger lijden? Dat is zo moeilijk om antwoord op te geven.' Hij vraagt haar naar haar antwoord, aangezien ze zich daar in haar debuutroman Schuim der aarde bijvoorbeeld in heeft verdiept. 'Dat is inderdaad een heel grote vraag,' zegt Van Iperen.
'Waar ik mij veel op richt is niet zozeer het individu, alhoewel het individu in romans en boeken opgevoerd wordt om te vertellen. Maar wat ik het meest interessant vind is systemen in kaart brengen. Hoe zitten die in elkaar?'
Volgens Van Iperen is de mens nu eenmaal zoals die is, dat is nu hetzelfde als een eeuw geleden. 'De mens is nu eenmaal een egoïst; survival of the fittest,' claimt ze. 'Wat ik probeer te doen is in kaart brengen waarom dat toch steeds verandert. Bijvoorbeeld door een ander economisch systeem, nu door de opkomst van grote techbedrijven. En andere dingen zijn toch onveranderlijk, dat is wat we bij oorlogen en conflicten zien: dat is toch de behoefte van de mens om ergens bij te horen. Als we ergens bij horen hebben we ook de behoefte om de ander te creëren.'
Kijk alle uitgezonden afleveringen van Het voorwoord Live hier terug.
Beluister alle eerder uitgezonden podcastafleveringen hier terug op Spotify.
Getipte boeken
De auteurs
Jan Terlouw
Jan Terlouw is fysicus, schrijver en politicus. Hij schreef inmiddels klassiek geworden jeugdboeken als Pjotr, Koning van Katoren en Oorlogswinter, was lijsttrekker van D66 en minister van Economische Zaken en vicepremier in de kabinetten Van Agt II en III. Voor de Boekenweek van 2018 schreef Terlouw het essay Natuurlijk.
Roxane van Iperen
Roxane van Iperen is schrijver en jurist. Ze debuteerde in 2016 met de roman Schuim der aarde en in 2018 volgde het succesvolle ’t Hooge Nest. In mei 2021 verzorgde ze de 4 mei-lezing en met De genocidefax schreef ze het Boekenweekessay van 2021.
Het voorwoord van de Boekenweek
De Boekenweek vindt plaats van 29 mei tot en met 6 juni 2021. Omdat je het boek nooit genoeg kunt vieren en jouw favoriete boekhandel ook de komende tijd alle steun kan gebruiken, inspireren we je en laten we je genieten van auteurs en boeken(tips) in de aanloop naar de Boekenweek. Hoofdsponsor NS is in 2021 twintig jaar verbonden aan de Boekenweek. Kijk voor meer leesinspiratie op www.ns.nl/treinlezer.
