Koop die shit!

Verdoemd is iets te dramatisch. Op Hebban gaan de speculatieve genres als een speer, de interesse is er zeker wel. Maar als je dan hoort dat er weer een reeks halverwege is stopgezet, doet dat heel begrijpelijk een fikse portie frustratie opborrelen. Natuurlijk ga je dan Engels lezen. Het is een allemachtige patstelling en niemand wil de eerste stap zetten om die te doorbreken. Maar als ik nu een klein stapje voorstel?

Series
Fantasy en sciencefiction zijn maar zelden standalones. Lezers die enthousiast beginnen aan een reeks die na een paar delen wordt gecanceld, leren om series pas te kopen als ze compleet zijn. Een stadium dat ze nooit bereiken, omdat niemand nog een serie wil kopen die niet compleet is en de uitgeverij dankzij die tegenvallende verkoopcijfers hoofdschuddend op de stopknop drukt. Dat akelige cirkeltje. Er zijn lezers die het liefst vlot door willen lezen en de bankpas pas trekken als er tot het einde doorgelezen kan worden. Die lezers, die wel willen, maar pas straks, zijn niet zichtbaar in die vermaledijde cijfers van een boekhandel en een uitgeverij. Niemand koopt deel één, deel twee krijgt al een lagere oplage, de boekhandels bestellen dat deel alleen nog maar op aanvraag, de uitgeverij gaat dat hoofd weer schudden. En je bent alwéér op het nulpunt aanbeland.

Leest lekker
Een ander argument om Engels te kopen is dat het ‘lekkerder leest’. Nu ben ik niet al te dom en begrijp ik de Engelse taal uitstekend, toch vind ik het heerlijk om in mijn moedertaal te lezen. Een complex sciencefictionboek of een fantasyboek met een dikke laag filosofie en maatschappijkritiek over de plot gesmeerd, neem je wellicht toch beter tot je in de taal die je al sprak toen je nog maar een kleutertje was. Ooit las ik Consider Phlebas van Iain M. Banks en Eon van Greg Bear in de oorspronkelijke, Engelse versies. Beide ervaringen bezorgden me flitsen van begrip en tussendoor heb ik genoten van de verhalen, maar ik vermoed dat ik de werkelijke diepte en kracht van deze titels heb gemist.

Bi of niet?
Engels is onze televisietaal en we doorspekken onze chats met Engelse woorden. Al dat hips dat uit de wijde wereld onze kant opkomt, is Engelstalig. Door die saturatie van onze belevingswereld met de Engelse taal, zijn we er hartstikke goed in. Maar niet zo goed als het taaltje dat dat eerder genoemde kleutertje zo vroeg leerde. Door die omarming van het Engels, lezen, schrijven en spreken we minder graag en goed Nederlands. En hallo, daar is een ander cirkeltje: nu zijn we in de beide talen die we spreken niet heel erg goed. Een Nederlandstalige roman lezen zal voor een Engelstalige lezer toch stiekem een stukje thuiskomen zijn.

Naast deze twee grote argumenten zijn Engelstalige titels vaak eerder beschikbaar dan de Nederlandse vertalingen en zijn met name de Engelstalige pockets een heel stuk goedkoper dan de twintig euro die je voor een gemiddeld Nederlands boek neertelt.

Een klein stapje voor de lezer, een grote stap voor het genre
Ik snap het. Ik snap waarom we Engels kopen en lezen. Ik snap waarom de boekhandels niet herbevoorraden wat koppig op de planken blijft staan. Ik snap waarom uitgevers niet uitbrengen wat niet verkoopt. Hier is geen schuldige aan te wijzen, er zit geen hoek in een cirkel. Ik stel het volgende plan voor om met zijn allen uit die cirkel te ontsnappen.

#Koopdieshit
Wat nu als we allemaal één keer (eenmalig als je wilt, of eens per maand als het je bevalt) een Nederlandstalig sciencefiction- of fantasyboek aanschaffen, vertaald of oorspronkelijk Nederlandstalig. Als je een eerste deel van een nieuwe serie koopt en het bevalt laat het dan horen, zodat de uitgeverij weet dat kopers zitten te wachten op het tweede deel. Is er een prachtige reeks uit druk, laat dan weten dat je die zo graag terug ziet komen. Gebruik hashtag #Koopdieshit.

Ps: ik ontdekte net in mijn boekenkast dat Eon gewoon in de Nederlandse Meulenhoff-editie in de kast staat. Wellicht ben ik nog minder beta dan ik denk.

Debbie van der Zande en Martijn Lindeboom vormen samen de fantasy- en sciencefictionredactie op Hebban. Ze schreven, alweer samen, het boek Hoe schrijf je fantasy en sciencefiction?. Als bestuursleden van de Stichting ter bevordering van het fantastische genre zetten zij zich onder andere in voor de Harland Awards, de Harland Workshops en het Gala van het fantastische boek. Hun doel is meer ruimte en aandacht te kweken voor sciencefiction, fantasy, horror en magisch realisme, voor zowel lezers als schrijvers.