Laat de thigmofiel in je naar buiten

Toonbeeld van behaaglijkheid

Sorry, thigmofiel? Het woord is in geen enkel Nederlands woordenboek te vinden. ‘Ik heb het zelfbedacht. Dat leek me wel leuk. Het willen wegduiken, de veiligheid in, het verlangen naar verborgenheid is een wijdverbreid verschijnsel dat nog helemaal geen naam had. Fiel is voor iedereen wel herkenbaar; necrofiel, pedofiel, homofiel, anglofiel. Filie betekent liefhebben. Het is iets lekkers wat eigenlijk helemaal niet mag, maar waardoor het nog lekkerder is.’ Het werd thigmofiel. ‘Thigmos is tast. Een thigmofiel heeft een voorliefde voor tast, aanraking. Een thigmofiel vindt het heerlijk om iets tegen zich aan te voelen. Dan voelt hij zich geborgen. Er zijn heel veel dieren die dat doen. Katten bijvoorbeeld. Je kunt een kat geen groter plezier doen dan hem een doos te geven, liefst een die iets kleiner is dan de kat zelf. Aan alle kanten is de kat omringd door de doos. Een toonbeeld van behaaglijkheid. Of een konijn die zijn hol inschiet, de kakkerlak die een spleet induikt, een pad die zijn schild induikt.’

Dan is toch ieder mens een thigmofiel. ‘Ze weten het zelf niet. Mensen denken dat zien ons belangrijkste zintuig is. Via onze ogen krijg je informatie binnen, maar je ogen zijn in de evolutie pas laat belangrijk geworden. Eerst was er de neus, geur. Maar toen wij mensen apen werden, ging het kijken met je neus niet zo goed meer. Dan zat je daar in een boom en lig je na 2 of 3 springen wel beneden als je je ogen niet gebruikt. De tast is ons oudste zintuig. De tast is rechtstreeks verbonden met het oudste gedeelte in onze hersenen, daar waar je genot ook zit. Iedereen wil zich lekker voelen. Dan heb je niets aan je ogen, oren of neus. Daar heb je tast voor nodig. Kijk maar naar pasgeboren baby’s. Die klampen zich vast aan hun moeder, aan de dekens. Het geeft een gevoel van geborgenheid. Vanuit dat vertrouwen, vanuit die geborgenheid stap je steeds verder weg van je moeder om dapper te kunnen zijn. Om de wereld in te gaan op zoek naar nieuwe avonturen en uitdagingen aan te gaan.’

Twee zielen in een borst

In ieder van ons zit een thigmofiel, net zoals er in ieder van ons een claustrofoob zit. Dekkers is in ieder geval allebei. ‘Twee zielen in een borst. Thigmofilie is ergens in willen vluchten. Claustrofobie is ergens uit willen vluchten. Je zult daarin een evenwicht moeten vinden.’ Te veel van het een, kan gemakkelijk de ander worden? ‘Als je ergens geborgen zit, maar dat wordt te beklemmend, dan wordt dat vanzelf claustrofobisch. Een arm om je heen kan een ultiem gevoel van troost zijn, maar het ligt er wel aan van wie die arm is. Als soldaat zet je een helm op, graaf je een schuttersputje, ga je in een bunker zitten om je veilig te voelen (tigmofilie), maar als de vijand ook in datzelfde schuttersputje of bunker komt, dan wordt het al snel te veel en verlies je je veilige gevoel (claustrofobisch). Iedereen heeft een ingebouwde angst in zich, maar iedereen heeft ook een ingebouwd plezier en pret in zich.’

Alleen zijn we dat verleerd? ‘Je zou je iedere dag even moeten afvragen hoe je je vandaag je thigmofiel in je kan behagen. Ieder mens is op zoek naar een gevoel van veiligheid.’ De naderende herfst en winter zijn de beste seizoenen om de thigmofiel naar boven te laten komen. Korte, koude, donkere dagen, waarin iedereen naar huis snelt, de gordijnen dichttrekt en onder een dekentje op de bank wegkruipt. Maar voor een ieder die het verleerd is - hoe halen we de thigmofiel in ons zelf naar boven? ‘Lekker in je bed onder een dik dekbed liggen, tegen elkaar aankroelen voor de tv, de kat aaien, in bed een boek lezen of lekker in je autootje zitten. De auto is niet om van a naar b te komen, maar het is een knus huisje waar je jouw muziek draait, waar de verlichting op het dashbord verzacht is en jij je even kunt terugtrekken uit de wereld.’

Schemer en schaduwen

En je de thigmofiel uit kunt hangen. De wc, de douche kleedhokjes en het bed zijn de vier thigmofielentabernakels. ‘Het zijn de enige plekken waar je je nog zonder vragen kunt terugtrekken. Als ik ’s avonds aan tafel zit, dan kan ik het niet maken om aan de andere kant van de kamer even alleen aan andere tafel te gaan zitten. Dat is sociaal onacceptabel. Maar als ik mezelf van diezelfde tafel terugtrek om even op de wc te gaan zitten, dan kan dat wel. Niemand stelt daar vragen over. Ik begrijp eenzaamheid heel goed, dat dat heel erg kan zijn, maar daar tegenover staat teveelzaamheid. Je kunt bijna nergens meer een stap zetten zonder dat mensen zich met je bemoeien, vragen aan te stellen, iets van je vinden. Soms heb je de behoefte om je uit al die teveelzaamheid terug te trekken. En gun elkaar dat ook. Als iemand op het werk 20 minuten op de wc zit, laar dan niet je eerste gedachte zijn of het wel goed gaat met zijn darmen. Maar of hij wel goed in zijn vel zit.’

Nog een boek in de planning? ‘Mocht ik nog een boek gaan schrijven dan ga ik schrijven over de schemer en schaduwen. Licht wordt overgewaardeerd. Er is licht om er schaduwen te laten zijn. Dat zal iedere schilder met me eens zijn. Een schilderij begint pas te leven als er schaduwen zijn aangebracht.’