Le Tour in boeken #1

De rondrit van drie weken door Frankrijk is een ideaal startpunt voor een mooie leeslijst. Beleef je de etappes graag met extra achtergrond over de streek waar gefietst wordt? Wil je duiken in de wielerhistorie die sommige van deze plekken herbergen? Of zoek je gewoon naar een goed boek om te multitasken tijdens zo’n oersaaie vlakke etappe die toch op een massasprint uitdraait?

4 juli: 1e etappe, Utrecht - Utrecht, individuele tijdrit (14 km)
Leestip: Jeroen Wielaert – De Tour van Utrecht
Dertien jaar geleden werd het idee voor een Tourstart in Utrecht geboren, toen wielerjournalist Jeroen Wielaert met vriend Jan Fokkens na aankondiging van de start van de Giro in Groningen concludeerden dat hun Domstad dan wel de Grand Départ kon organiseren: ‘Le Tour sous le Dom’. Dertien jaar lang lobbyen, teleurstellingen verbijten – de Tourstart van 2010 ging niet naar Utrecht maar naar concurrent Rotterdam – en vooral het geloof houden resulteerde erin dat zaterdag 4 juli de eerste renners bij het Jaarbeursplein van het startblok gaan voor een tijdrit van 14 kilometer. Wielaert die deze dagen met recht als een trotse pauw door ‘zijn’ stad mag paraderen, schreef het allemaal nog eens op in De Tour van Utrecht. Eerst een deel historische en praktische informatie over de stad, dan het verhaal van die lange adem die ze in Utrecht hadden.

5 juli: 2e etappe, Utrecht - Neeltje Jans (166 km)
Leestip: Mart Smeets - Thuis in de Tour
Geen enkel land, buiten Frankrijk natuurlijk, heeft zoveel Tourstarts mogen organiseren als Nederland. En Mart Smeets, voor velen in Nederland synoniem met de Tour, al krijgen zij het zwaar deze zomer – was bij alle zes aanwezig. In zijn boek Thuis in de Tour blikt Smeets terug op de Tourstarts van Amsterdam (1954), Scheveningen (1973), Leiden (1976), Den Bosch (1996) en Rotterdam (2010). Ook schrijft hij hoofdstukken over de aankomsten in Zuid-Limburg, in Maastricht in 1969 en twee keer in Valkenburg (1992 en 2006). Smeets licht een tipje van de sluier over de bonte en broeierige nacht in 1969 in Maastricht aan de hand van de summiere details die zijn vroegere leermeester Jean Nelissen (lees ook Jean van Bart Jungmann) daarover los wilde laten en vertelt een fraai verhaal over zijn toen nog ‘goede vriend’ Lance Armstrong die zich in Rotterdam liet inspireren door kleine kankerpatiënten.

6 juli: 3e etappe, Antwerpen - Muur van Hoei (154 km)
Leestip: Jacob Bergsma, Joop Holthausen en Peter Ouwerkerk - Joop Zoetemelk. Een open boek
Geen enkele Nederlander won ooit bovenop de Muur van Huy. De steile klim is al sinds begin jaren tachtig het sluitstuk van de Waalse Pijl en is dat nu voor het eerst ook in de Tour. Op de erelijst van de Waalse Pijl is het lang zoeken naar Nederlanders. Eén staat erop, in 1976: Joop. Zoetemelk kwam solo aan de streep, toen in Verviers, en redt als enige Nederlander de eer op de zegelijst van de Waalse Ardennenklassieker. Joop is natuurlijk ook de laatste Nederlander die het geel naar Parijs bracht, alweer 35 jaar geleden. Het salontafelboek Joop Zoetemelk. Een open boek vertelt over Joops zege in de Waalse Pijl en brengt de anekdote dat een gendarme hem in de slotkilometers nog even verkeerd liet rijden, al dan niet met opzet. Het mocht niet baten. Zelfs met 600 meter extra was Joop die dag Eddy Merckx de baas.

7 juli: 4e etappe, Seraing - Cambrai (221 km)
Leestip 1: Koen Koch - Een kleine geschiedenis van de Grote Oorlog
Leestip 2: Pierre Lemaitre - Tot ziens daarboven
Een vlakke etappe met het venijn in de staart, als er in het laatste deel nog zes kasseistroken à la Parijs-Roubaix volgen. Finishplaats Cambrai nodigt niet uit om over wielerhistorie te mijmeren, maar wel over de daar nog tastbare herinnering aan de Eerste Wereldoorlog. Koen Koch beschrijft hoe de Slag bij Cambrai in 1917, hoewel zonder duidelijke winnaar, toch een ijkpunt was in militaire geschiedenis. Het was de eerste succesvolle militaire operatie met tanks. Daar is vooral in Britse boeken veel over te lezen, zoals in How The War Was Won van Tim Travers. Maar het einde en de nasleep van de Eerste Wereldoorlog brengt Pierre Lemaitre in zijn roman Tot ziens daarboven uit 2013 nog dichterbij.

8 juli: 5e etappe, Arras - Amiens (189 km)
Leestip: Jules Verne -  Reis rond de wereld in 80 dagen
Ook de etappe van Arras naar Amiens voert langs slagvelden en begraafplaatsen, maar ze eindigt in de stad waar de meest visionaire Franse schrijver woonde: Jules Verne. De titels alleen al vertellen het verhaal: Naar het middelpunt van de aarde, en Twintigduizend mijlen onder de zee. In de Tour houden ze het bij Frankrijk en enige omringende landen en stopt de klok na 23 dagen. Toch is De reis om de wereld in tachtig dagen uit 1872 vast en zeker een inspiratiebron, al wordt er in die lange reis geen enkel traject per fiets afgelegd.

Woensdag 8 juli verschijnt de volgende 'etappe' van Luc Wierts' Tour-boekenlijst.