Lees eens wat anders in april: 'Ik ga leven' van Lale Gül
Ik ga leven
Lale Gül
'Mijn telefoon geeft 16.30 uur aan. Ik doe mijn make-up op, mijn Heinekenpolo en jeans aan en loop naar buiten. Wel knoop ik nog goed mijn jas dicht, zodat mijn werkkleding niet zichtbaar is voor als ik iemand tegenkom of mijn ouders me de deur uit zien gaan.'
Opgroeien in een streng soennitisch gezin betekent voor Lale Gül vooral dingen stiekem doen. Stiekem make-up en sieraden dragen, laat thuis komen, met jongens afspreken en alcohol serveren in een restaurant. Maar het betekent nog meer: voortdurend vragen stellen.
In een ongekend eerlijk relaas onderzoekt Gül met veel humor de grenzen van haar geloof en de gemeenschap waar ze in opgroeit. Als er iemand geen blad voor de mond neemt, is het Lale Gül wel.
Over de auteur
Lale Gül (1997) is geboren en getogen in Amsterdam, waar ze Nederlands studeert aan de VU. Tot haar zeventiende ging ze in het weekend naar een Koranschool van Stichting Milli Görus. Als kind geloofde Gül en voegde ze zich naar de regels van haar ouders en de islam, die ze niet als bijzonder streng ervoer. In een interview met het AD laat ze weten:
'Ik was geen uitzondering, alle meisjes die ik kende hadden dezelfde regels. Sterker nog: ik vond het gezellig thuis.'
Dat veranderde echter op de middelbare school. Door veel te lezen in de bibliotheek ontwikkelde ze niet alleen haar liefde voor de Nederlandse taal, maar ontdekte ze ook een andere wereld. Daarnaast deed ze op school nieuwe contacten op en kreeg ze een relatie met een Nederlandse jongen. Die moest geheim gehouden worden, net zoals activiteiten als uitgaan, make-up, alcohol schenken tijdens haar werk en meer. Het verbreken van de relatie zette Gül aan tot het schrijven van Ik ga leven.
Sindsdien heeft het boek bijzonder veel media-aandacht gehad. Gül had niet aan zien komen hoe erg haar familieleden, Nederlandse moslims én moslims in Turkije over haar boek zouden vallen. Zo vertelt ze aan het NRC:
'Romans floppen toch ook best vaak? Ik heb gefingeerde namen gebruikt zodat mijn ouders en andere mensen die in het boek voorkomen, altijd zouden kunnen zeggen: "het is allemaal verzonnen". Ik dacht dat ik daarmee weg zou komen. Achteraf was dat naïef.'
Hoewel Gül in eerste instantie thuis bleef wonen, zijn de bedreigingen inmiddels zo verergerd dat ze op een onbekende locatie in Amsterdam verblijft. Ze is bijna klaar met haar bachelor Nederlands, maar wat er daarna komt, ligt nog open. 'Ik krijg nu allerlei aanbiedingen. Ik kan columnist worden. Opiniemaker. VVD'ers Bente Becker en Dilan Yesilgöz vroegen of ik niet politiek actief wil worden. Geen idee. Ik vind politiek wel heel interessant,' vervolgt ze in haar interview in het NRC.
Achtergrond van het boek
De ambitie om auteur te worden was er in eerste instantie niet. Wel schreef ze gedichten en droeg die voor tijdens een Spoken Word-evenement, en volgde ze een vak creatief schrijven met gastdocenten Kees 't Hart en Arnon Grunberg. 'Ik leverde bij hen de kladversie in van wat nu het eerste hoofdstuk is van mijn boek. Ze vonden het geweldig. Zo is het idee geboren. Het schrijven ging me makkelijk af. Omdat het over mezelf gaat, denk ik.'
Ik ga leven vertelt het verhaal van Büsra en werd uitgegeven als literaire roman, maar al direct na publicatie werd duidelijk dat Gül zelf het hoofdpersonage is. 'Een hele roman verzinnen zou ik niet kunnen. Tot vlak voor publicatie had ik nog mijn eigen naam in het manuscript staan in plaats van Büsra. Vrijwel alles klopt, al heb ik het hier en daar wat grappiger gemaakt,' vertelt ze aan het NRC.
Hoewel Gül door alle bedreigingen in eerste instantie wilde stoppen met schrijven, is ze daar toch op teruggekomen. Ze ontvangt namelijk ook vanuit alle kanten steunbetuigingen. Van meisjes in dezelfde positie als waar zij in zat, Jehovagetuigen, strenge christenen en homoseksuelen. Ze heeft een tweede boek al voor de helft af, dat opnieuw over haar eigen leven gaat.
'Maar dat is nóg heftiger. Veel erotiek ook. Ik aarzel.'
In de media
Gül bij De Vooravond op 1 maart 2021 over de heftige reacties na publicatie van haar boek.
Gül bij Buitenhof op 28 maart 2021 over haar boek, de bedreigingen en wonen op een geheime locatie.
Waarom LEWA
Een veelbesproken, nieuwsgierigmakend boek, en dan toch 'Lees eens wat anders'? Team Captain Anouk koos het boek niet voor niets: 'Ik heb al moeite met het nieuws volgen. Actualiteit interesseert me niet zo en maakt vaak dat ik me maar ellendig voel over de staat van de wereld.' Daar kan Karen zich in vinden: 'Ik lees juist niet graag non-fictie. Want ik vind lezen zo'n fijne escape in deze tijd, waarin je via zoveel kanalen alle ellende in de wereld al tot je kan nemen.'
Marja is wat bezorgd dat ze veel negatieve verhalen gaat lezen over islamitische Nederlanders. Zij heeft enkele weken in Amsterdam-West gewoont, de buurt van Lale Gül en vroeg zich toendertijd af hoe haar Turkse en Marokkaanse buren leefden. Voor Lieke is dat negatieve ook een reden om juist dit boek als LEWA-uitdaging op te pakken. 'Het zit nogal in het "autobiografie over een trauma"-hoekje en daar houd ik niet zo van.'
Voor Ellis ligt non-fictie als genre behoorlijk buiten haar comfortzone, en al zeker dit onderwerp. 'Ik heb er wel iets over gelezen in het nieuws, maar er verder geen aandacht aan geschonken. Daarom lijkt het me juist leerzaam om dit boek te lezen.' Ook Margo ziet het boek als een verrijking van haar ervaring: 'Een keer wat anders dan romans, feelgood of Young Adult. Als docent heb ik regelmatig te maken met "streng" islamitische leerlingen, dus het lijkt me een heel interessant boek.'
Ook Ik ga leven oppakken als LEWA? Doe mee!
Uitgelichte boeken van de auteur
Lees eens wat anders in april!
Elke Hebban-redacteur kiest dit jaar een boek buiten zijn of haar comfortzone en nodigt lezers uit om met hem of haar hetzelfde boek te lezen. Zij zijn Team Captain en moedigen hun team de gehele maand aan.
Hoofdredacteur Sander leest KliFi van Adriaan van Dis. Debbie koos Droomvakantie van Sarah Morgenthaler, Lindy gaat Stephen King ontdekken aan de hand van zijn nieuwste thriller Later, Martijn tackelt de klassieker Oeroeg van Hella S. Haasse en Anouk verliest zich in een van de meest besproken boeken van dit moment: Ik ga leven van Lale Gül.
