Leesclubboek: De geniale vriendin

Over het boek:
De geniale vriendin  vertelt de geschiedenis van twee vrouwen en hun levenslange vriendschap. Ze groeien samen op, maar hun levens verlopen geheel verschillend.
Lila en Elena wonen met hun ouders en broertjes en zusjes in een volkswijk in het Napels van de jaren vijftig, een tijd waarin het ondenkbaar is dat meisjes hun tijd verspillen met leren. De intelligente Lila moet van school om te gaan werken. Ze probeert aan haar milieu te ontsnappen door jong te trouwen. Haar beste vriendin Elena mag wél verder leren, maar beseft maar al te goed hoeveel slimmer Lila is. En mooier.
Elena Ferrante vertelt dit verhaal van een vriendschap die even sterk om liefde als om rivaliteit draait, met groot inlevingsvermogen en in een schitterende stijl. De geniale vriendin, een page-turner met twee kleurrijke hoofdpersonen en vol sprankelende details, speelt zich af tegen de achtergrond van het Italië van de laatste zestig jaar.

Over de auteur:
Elena Ferrante is het pseudoniem van een Italiaanse schrijfster, die ondanks haar mysterieuze identiteit ook wel de belangrijkste schrijfster van haar generatie wordt genoemd. Haar eerste boek kwam uit in 1992 en sindsdien volgden er nog acht romans.

Leesclubvragen

1. Waarom is Don Achille zo’n belangrijk personage? Hij is voortdurend op de achtergrond aanwezig in de roman; waar staat hij symbool voor?

2. Gaandeweg de roman verdient Lila de reputatie van ‘het buitenbeentje’, terwijl Elena bekend komt te staan als ‘het goede meisje’. Wat in hun verschillende karakters maakt hun relatie zo geloofwaardig? Met welk meisje identificeer je je het makkelijkst?

3. Het leven in de buitenwijken van Napels in de jaren ’50 wordt afgeschilderd als conservatief, uitdagend, en soms zelfs gewelddadig. Ferrante gebruikt het vroege ‘kinderspel’ van de meisjes als beeld voor de hartvochtige ondertoon van de stad. Waarom werkt deze analogie zo goed? Wat maakt hun poppen, Tina en Nu, zo belangrijk?

4. Waarom stort Elena zich volledig op haar opleiding? Is het een middel tot een doel, of een doel op zich? Als het een middel tot een doel is: welk doel? En is dat doel realistisch, of houdt ze zichzelf voor de gek?

5. Wat leren we voor nieuws over de karakters van beide meisjes op de dag dat ze besluiten te spijbelen? Hebben deze ontdekkingen je verrast? Wat voor gevolgen heeft dit voor hun relatie (of voor ons idee van hun relatie)? 

6. Ferrante keert, na Dagen van verlating en De verborgen dochter, in De geniale vriendin opnieuw terug naar het thema van de ‘moeder-dochter-relatie’. Wat zijn de overheersende kenmerken van deze relatie? Wie lijdt, denk je, het meest – moeder of dochter? Waarom?

7. We gaan ervanuit dat Elena’s stem doorklinkt in de titel van de roman, en dat zij verwijst naar Lila als haar ‘geniale vriendin’. Echter, tegen het einde van het verhaal is het Lila die Elena prijst en aanmoedigt: ‘jij bent mijn geniale vriendin, jij moet de knapste worden van allemaal, zowel mannen als vrouwen.’ (pp. 315-316). Kun je deze dialoog tussen de twee meisjes als symbolisch beschouwen voor Lila’s overgave? Verrasten Lila’s woorden je?

8. Lila’s onbehouwen persoonlijkheid en botte opmerkingen komen soms over als vals en kwetsend. Daarnaast zijn het, hoewel beide families met armoede worstelen, met name de Cerullo’s die het meest kansarm lijken te zijn. Waarom blijft Elena desondanks een zeer toegewijde vriendin? Wat zegt dit over Elena?

9. Waar staan de schoenen die Lila ontwerpt en maakt symbool voor? Welke ondertoon wordt aan de hand van de schoenen expliciet gemaakt in de tweede helft van de roman?

10. Hoe anders zou het boek zijn als het niet vanuit Elena maar vanuit Lila of een ander karakter verteld zou worden? Is Elena’s standpunt het meest geschikt? Waarom wel of niet? Leg uit.

11. ‘Hou jij van Stefano?’ Ze zei ernstig: ‘Heel erg veel.’ ‘Meer dan van je ouders, meer dan van Rino?’ ‘Meer dan van iedereen, maar niet meer dan van jou.’ (p. 284) Lila’s persoonlijkheid lijkt warmer te zijn geworden tegen het einde van de roman. Waaraan kunnen we deze verandering toeschrijven?