Leesclubboek: De laatste rituelen

Noord-IJsland, 1829. Agnes Magnúsdóttir wordt schuldig bevonden aan de moord op twee mannen. Ze wordt in afwachting van haar executie ondergebracht op de boerderij van Jón Jónsson en zijn gezin. De familie is geschokt dat zij een moordenaar in hun midden moet dulden en vermijdt elk contact. De enige die met haar praat is Tóti, een jonge priester die aangewezen is om Agnes te bekeren voor haar dood. Naarmate het jaar vordert en het harde leven hen dwingt samen te werken,went de familie langzaam aan haar aanwezigheid, en op een koude winternacht begint Agnes fluisterend haar verhaal. De laatste rituelen is gebaseerd op een ware gebeurtenis. Hannah Kent beschrijft in kristalhelder proza het harde leven in IJsland, waarbij een hoofdrol is weggelegd voor het overweldigende landschap.

De pers over De laatste rituelen

‘Hannah Kent schrijft mooi en vrouwelijk. Het is een traag verhaal dat meebeweegt met de seizoenen. De korte, hevige warmte in de zomer als er gehooid wordt. Het lange seizoen van de winter waarin de mensen binnen zitten. Mist en stilte over de vallei. De woede van de sneeuwstorm. Je hoort en proeft het harde, mooie land. Fraai. Ik geef een 9.’ – Marleen Janssen in Libelle en marleensboekvandeweek.nl

‘Een schitterend boek dat ook een prachtig beeld geeft van IJslandse gewoontes en gebruiken. De beschrijving van de natuur doet denken aan Arnaldur Indridason en die van de personen aan Nelleke Noordervliet. Een aanrader!’ – NBD Biblion

‘Een magische oefening in kunstzinnige literaire fictie, met zinnen sprankelend als het noorderlicht.’ – Kirkus Reviews

‘Kent geeft op indrukwekkende wijze vorm aan haar historische onderzoek, diepgang aan haar personages en spanning aan het verhaal.’ – Publishers Weekly

Hannah kent spreekt hier over De laatste rituelen.

Leesclubvragen en discussieonderwerpen

1. 'Slecht was ik vooral voor wie ik liefhad.' Het motto uit de Laxdæla Saga gaat over de spijt die we voelen als we onze geliefden voor lief nemen, als we niet voorzichtig genoeg omgaan met degenen van wie we het meest houden. Op welke manier geldt dit voor Agnes, voor wie niemand aardig is geweest? 
   
   
2. Herlees het fragment 'Ik blijf stil. .... Ik zal er niet zijn' (p. 40-41). Wat zegt dit over Agnes en het beeld dat zij van de wereld heeft?
   
   
3. Natan voelt zich superieur ten opzichte van vrouwen en is een typische man van zijn tijd. ‘Zoals Natan altijd zei: zodra je haar [de zee] toelaat, laat ze je nooit meer met rust. Als een vrouw, zei hij. De zee is een zeurkous’ (p. 49). Toch zijn er verschillende voorbeelden van mannen die een andere houding aannemen in die tijd. Jón en Tóti zijn bijvoorbeeld heel zorgzaam naar vrouwen. Zijn zij uitzonderingen op de regel?
   
   
4. ‘Natan geloofde niet in de zonde. Hij zei dat het de zwakke plek in zijn karakter is die de mens kenmerkt’ (p. 117). Wat bedoelt hij hiermee?
   
   
5. ‘De meeste goede mensen gaan te vroeg onder de grond’ (p. 154). Goede daden staan niet garant voor een lang leven. Waarom niet?
   
   
6. Geloof en het lot zijn grote thema's in dit boek. Agnes denkt dat zij is voorbestemd om haar lot te ondergaan. Had zij enige mogelijkheid om te ontsnappen aan haar lot? Wanneer was er een mogelijk keerpunt in haar leven dat zij heeft genegeerd? 
   
   
7. De dood is ook een groot thema, maar het verhaal gaat ook over leven en overleven. Wanneer Agnes dichter bij haar executie komt, is alles wat zij wil leven, ondanks de schokkende en aangrijpende gebeurtenissen die ze meegemaakt heeft. Waarom?
   
   
8. Lees hier een kort artikel over de geschiedenis van de doodstraf in IJsland. Hoe staat u hiertegenover?
   
   
9. Egill Edvardsson heeft in 1995 een film gemaakt over deze geschiedenis: Agnes. Bekijk de film en vergelijk deze met de roman. Waarin verschillen zij van elkaar? Of waar vullen zij elkaar aan?
   
   
10. Blöndal is een echte schurk in het boek. Hij praat op zeer denigrerende wijze met en over zijn werknemers. Wat vindt u van zijn beslissing om Agnes in het gezin van Jón onder te brengen? Waarom deed hij dat?
    
    
11. Zijn Steina, Lauga en Margrét veranderd door de tijd die zij met Agnes hebben moeten doorbrengen? Is hun levenslot erdoor beïnvloed?
    
    
12. Tóti’s interesse in Agnes’ zaak is in eerste instantie die van een jongeling die zich wil bewijzen aan de ouderen, maar dit verandert in de loop van de tijd in de drang een veroordeelde vrouw te verdedigen. Zijn groeiende compassie en zijn bereidheid om in te gaan tegen de instructies van zijn meerderen zijn belangrijke thema's in dit boek. Hoe en waarom? 
    
    
13. Roddel, achterklap en vooroordelen achtervolgen Agnes tot in haar laatste dagen. Ze is afhankelijk van haar reputatie, die wisselt en geassocieerd wordt met haar armoede. Waarom? 
    
    
14. Hannah Kent noemt haar debuutroman in de verantwoording een 'donkergetinte liefdesbrief aan IJsland' (p. 365). Wat bedoelt ze hiermee? Heeft u deze roman ook zo gelezen? 
    
    
15. Agnes houdt Tóti's hand vast tijdens de uitvoering van haar doodvonnis. Is dit een verhaal over de eenzaamheid van mensen aan het einde van hun leven? Of gaat het meer over de troost die mensen elkaar kunnen geven aan het eind van het leven?