Leesclubboek: Leven tot elke prijs

Over het boek:
Stockholm, 1953. Maj's echtgenoot Tomas trakteert het gezin op een weekend weg. Maj zou gelukkig moeten zijn maar voelt zich verdrietig en duizelig. Komt het door de problemen bij Tomas op de zaak, waardoor hij steeds meer drinkt? Of de teleurstelling die ze voelt naarmate haar puberende kinderen zich verder van haar verwijderen? Hoe harder Maj probeert de schijn van geluk op te houden, hoe meer druk er op haar gezin komt te staan. Ze moet zich aanpassen om te (over)leven.

Leven tot elke prijs  is de bekroonde Zweedse bestseller over de worstelingen binnen Maj's gezin. Een gedetailleerde, bijna hypnotiserende vertelling over sociale klassen, relaties, moederschap en de veranderende rol van de vrouw in de twintigste eeuw. Veel vrouwen zullen hun moeder, grootmoeder of zichzelf hierin herkennen.

Over de auteur:
Kristina Sandberg (1971) groeide op in het noorden van Zweden en woont tegenwoordig in Stockholm. Ze debuteerde in 1997 en won de twee belangrijkste literatuurprijzen van Zweden. 

Leesclubvragen

1. Hoe wordt Maj in de opening van het boek neergezet? Wat zijn de feiten en wat denk je daardoor over haar?

2. Zie je verband met het motto van het boek?

3. Hoe wordt Tomas, de echtgenoot, in het begin van het boek neergezet? Hoe denk je daar door over hem?

4. In de volgende hoofdstukken leer je Maj beter kennen. Hoe zie je haar dan? Veranderde je indruk van haar?

5. De manier waarop Maj het huishouden doet, liefdevol en zorgvuldig, voedt haar creativiteit en geeft haar voldoening en identiteit. Herken je dit soort creativiteit bij jezelf ? En hoe denk je over identiteit?

6. Wat heeft de tijd waarin het verhaal speelt te maken met de houding en het gedrag van Maj? Zijn er ook kanten die nu nog spelen? Wat kenmerkt deze periode voor jou het meest? Welke elementen in het boek verwijzen naar deze periode?

7. Maj beleeft de eerste jaren van haar huwelijk als gelukkige jaren (blz. 81). Waar is dat op gebaseerd? Zie jij dat ook zo?

8. Zijn deze jaren ook voor Tomas gelukkig? Hoe zie je in die tijd zijn rol en zijn leven?

9. Maj werkt niet buitenshuis, en later blijkt dat ze ook geen enkel diploma heeft, ze mag niet eens de fluorinname van de schoolkinderen begeleiden. Hoe beïnvloedt dat haar gedrag? En haar huwelijk?

10. Maj ziet Gurli als haar beste vriendin. Wat betekent dat voor haar? Is dat ook hoe jij je vriendinnen ziet?

11. Hoe zie je Majs verhouding met haar lichaam, met haar seksualiteit? Kun je gebeurtenissen en oorzaken noemen die hier zicht op geven? En wat zijn de gevolgen?

12. Wat bepaalt Majs houding tegenover Anita, haar dochter? Kun je een paar signalen noemen die Anita geeft?

13. Wat bepaalt Majs houding tegenover haar zoon Lasse? Zie je gevolgen hiervan voor Lasse?

14. Wat is de reactie van Tomas op het verlies van de fabriek en later van het zomerhuis? Hoe ervaar je zijn gedragen hoe zie je hem daarna, als hij de winkel gaat drijven in Sundsvall en hij een verhouding krijgt met Helena? En wat is de reactie van Maj op dit alles? Kun je het verklaren?

15. Er worden regelmatig gebeurtenissen genoemd die de tijd en daarmee het tijdsverloop benoemen. De Korea-oorlog, de opstand in Hongarije, de dood van Hammerskjold, de vrouwenemancipatie. Zo te zien hebben deze gebeurtenissen weinig zichtbare invloed op Maj. Hoe komt dat? Is er verband met ‘de drie G’s’ (blz. 171)?

16. Hoe ervaar je Maj als schoonmoeder? En als oma? Wat zijn haar verwachtingen bij deze rollen? Hoe ligt dat bij jou? Is daarin veel veranderd sinds die tijd?

17. Kun je de titel verklaren?

Verdieping

1. Hoe typeer je de verhouding tussen Maj en de vrouwen om haar heen? Is dat veranderd in de loop van haar leven? Is dat voor jou, in deze tijd, anders?

2. Als Tomas instort (blz. 244) wil hij dat Maj hem verlaat. Maar het lijkt eerder een stimulans voor hun huwelijk. Hoe verklaar je dat?

3. Welke rol spelen de verwachtingen die Maj heeft, en de normen die daarbij horen, in haar leven? Wat zijn die normen precies? Herken je ze? Gelden ze ook hier en nu nog?

4. Hoe sta jij tegenover het besluit van Maj en Tomas om de kinderen kostgeld te laten betalen? Hoe doe jij dat in deze tijd?

5. Maj trekt tegen het einde van het boek de conclusie dat ‘hechten’ het gevaarlijkste is dat er bestaat. Hoe verklaar je dat ze dit kan denken? Wat denk jij hier zelf over? Zijn er voorwaarden verbonden aan ‘durven hechten’?

6. Is Anita uiteindelijk kansrijker dan Maj? Hoe denk jij over kansen voor vrouwen in die tijd? En nu, in deze tijd?

7. Hoe ligt dat voor Lasse? Heeft hij, eenmaal volwassen, meer kansen dan Anita?

8. Hoe ligt dat in deze tijd? Heeft het in deze tijd nog met achtergrond te maken? Of is het puur een kwestie van karakter en talent? Is er in deze tijd nog veel verschil tussen het leven van mannen en vrouwen?

9. Wat voegt de stijlkeuze van de schrijver toe aan dit verhaal? Wat is er typerend aan? Hoe waardeer je deze keuze?

10. Waar gaat dit boek uiteindelijk over? Wat zegt het verhaal van Maj jou? En wat geeft het je?

Bron: Nieuw Amsterdam