Leesclubboek: Vertrokken

Over het boek:
De twaalfjarige Johanna is met haar vriendinnetje naar het circus. Het valt tegen, ze hadden er meer van verwacht. Dan horen ze het gebrom van vijandige vliegtuigen die over komen. Wat niemand verwacht gebeurt die nacht: Dresden wordt gebombardeerd. De grote kunststad wordt in één nacht totaal vernietigd. En door die brandende stad zoekt Johanna de weg terug naar huis. De rivier over, door het station en het stadspark. Maar thuis treft ze een verdwaasde moeder. Johanna heeft maar één keus: weg uit deze stad. In filmische beelden en met grote helderheid beschrijft Coulonges hoe een jong meisje in een paar maanden moet leren het heft in eigen hand te nemen, liefde te missen en te krijgen, en belangrijke keuzes te maken.

Over de auteur:
Henri Coulonges (1936) is het pseudoniem van journalist Marc-Antoine de Dampierre. Zijn schrijversdebuut uit 1975 was meteen een succes en zijn tweede roman werd een klassieker in Frankrijk en Engeland. Als rasverteller wilde hij het controversiële thema van de collectieve schuld van de nazi’s laten zien én hoe de onschuldige Duitsers slachtoffer werden van het naziregime.

Leesclubvragen

1. Mensen kunnen vaak niet geloven dat hen iets ergs kan overkomen. Zij hebben daar altijd allerlei redenen voor. Zie je daar in dit verhaal voorbeelden van?

2. De blonde Grete is het geliefde kind van haar moeder, de donkere Johanna ziet zij eerst amper en na Gretes dood helemaal niet meer. Is daar een verklaring voor?

3. Zie je een suggestie van meer dan herkenning tussen Leni en Grete, of Johanna’s aarden naar de vader? Heb je een vermoeden van achterliggen de overtuigingen of oorzaken? Wat zou de schrijver ermee willen aangeven?

4. Wat is het effect van de beschieting door het nagekomen vliegtuig met de witte ster? Hoe verklaar je Johanna’s eerste reactie, het aan de slag gaan. En haar tweede, het op de vlucht slaan?

5. Hoe zien je de prille liefde tussen Franz en Johanna? Wat doet dit met beide kinderen?

6. Johanna wordt met schokken en sprongen van kind tot jonge vrouw. Kun je aangeven waar je haar als volwassen ervaart en waardoor dit wordt veroorzaakt? En waar is ze ineens weer kind, en hoe komt dat dan?

7. Franz is ervan overtuigd dat het bombardement van Dresden een wraakactie is. Later, in Praag, krijgt Johanna dit bevestigd. Hoe ervaar je haar reactie en die van de inwoners van Praag?

8. Johanna’s liefde voor haar moeder verandert geleidelijk. Hoe komt dat? Kun je die verandering in een paar woorden samenvatten?

9. De eindstrijd van de oorlog vindt in vier fasen plaats. In elke fase worden Leni en Johanna op een of andere manier het slachtoffer. Kun je dit benoemen en welke conclusie trek je daaruit?

10. In elke fase is er iemand die Johanna helpt, te beginnen met de jongeman die haar en Hella meeneemt uit de schuilkelder bij het circus. Via Kerbratt en Hutka leidt dit naar Milena. Waarom doen deze mensen dit, met welk effect en vanuit welk belang? Is er altijd een soort van eigen belang bij helpers? Hoe sta je daar tegenover?

11. Waar raakt het verhaal je? En wat doet de schrijver om dit mogelijk te maken of te versterken?

12. Waar gaat het boek uiteindelijk over? Wat is voor jou het belangrijkste thema? Vind je dit een belangrijk boek? Waarom?

(Bron: Uitgeverij Nieuw Amsterdam)