Lezers over 2014 - Ellen: 'Beauman is voor mij dé ontdekking van 2014'

Hebban is een site voor én door lezers. We vroegen actieve Hebban-lezers om hun top 5 van 2014 met ons te delen. Vandaag Ellen IJzerman een echte 'bijna alleslezer'.

Even voorstellen...

Of ik voor Hebban de vijf meest bijzondere/aangrijpende/spannende boeken die ik in 2014 las op een rijtje wilde zetten. Met korte toelichting. Maar natuurlijk, graag zelfs, want ik ben er dol op om mensen te wijzen op boeken waar ik van genoten heb. Soms ben ik zelfs jaloers op mensen die net begonnen zijn in zo'n prachtig boek, maar veel vaker geniet ik opnieuw (mee). Eigenlijk een beetje eigenbelang, dus ...

Ik ben een 'bijna alleslezer': fictie, gedichten, korte verhalen, graphic novels, boeken over/met kunst, filosofie, (populair) wetenschappelijk, science fiction, enz. Boeken van Engelstalige auteurs lees ik bij voorkeur in de oorspronkelijke taal. Soms, zeker als het om non-fictie gaat, geeft me dat het voordeel boeken te kunnen lezen die in het Nederlands niet of nog niet beschikbaar zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor een van mijn allergrootste favorieten: Infinite Jest van David Foster Wallace. "Fiction's about what it is to be a human being" is een bekende uitspraak van Foster Wallace. Dat denk en draag ik ook. En hopelijk uit.

Het boek dat iedereen moet lezen

Can't we talk about something more pleasant is een graphic novel (strip) waarin Roz Chast vertelt over de laatste jaren van haar ouders. Omdat het autobiografisch is, kon Chast het niet al vijf jaar eerder geschreven hebben, maar wat had ik dit boek graag toen al gelezen. Voor mij en mijn moeder was het te laat. Wij hebben er niet over kunnen spreken, net zoals Roz en haar ouders dat niet durfden... Volkomen terecht dat dit boek de Kirkus Prize voor Non-fictie heeft gewonnen en tot de non-fictie finalisten van de National Book Award behoorde.

Het boek dat me moderne muziek leerde voelen

Hoewel de hoofdpersoon van Orfeo niet veel op lijkt te hebben met alle nieuwe technologieën, apps en apparaten, gebruikt hij zelf wel een ipod om naar muziek te luisteren. Net zoals ik dat gedaan heb bij het lezen van dit boek. Er is dit jaar niets, maar dan ook niets, geweest dat mij meer heeft aangegrepen dan het stuk waarin Els, de hoofdpersoon van het boek, vertelt over de wijze waarop Messiaen zijn Quatuor pour la fin du temps heeft moeten componeren en voor de eerste keer heeft moeten spelen. Dankzij Orfeo hoor ik de vogels die wel vrij waren …

Het boek vol absurd(e) korte verhalen die au doen

Hoewel ik lang getwijfeld heb tussen de briljante zeer korte verhalen van A. L. Snijders in Brandnetels & Verkeersborden en The girl on the fridge van Etgar Keret, is de keuze uiteindelijk op de absurde, pijnlijke verhalen van Keret gevallen. Helaas is dit boek niet vertaald, maar Verrassing en Superlijm, twee andere verhalenbundels van hem, zijn wel vertaald en net zulke aanraders. Niet alleen geschikt voor mensen die van (korte) verhalen houden, maar ook en vooral voor lezers die denken dat ze niet van korte verhalen houden. Of van absurditeit. Of van het leven.

Het boek dat moet omdat Deelder moet

Ik zag en hoorde Deelder voor het eerst in 1979 op de Hofsteeday van de Pedagogische Academie in Rotterdam o.a. het onvergetelijke “Een kip zonder kop // met een hersentumor // is dat geen humor?” voordragen. Dit jaar kwam van de inmiddels zeventigjarige de bundel Het graf van Descartes uit, waarin net zulke parels te vinden zijn. Het was onwaarschijnlijk fijn dat Deelder half december hier (Drenthe inmiddels) optrad met de Deeldeliers en hij een deel van de gedichten uit deze bundel voordroeg. Op mijn volgende sweater komt “Ik staat dus ik ben / dus in plaats van / ik denkt // Zonder standpunt / ben je nergens // Op een beweeglijk / standpunt sta je / het sterkst //
De beweging is on- / veranderlijk” te staan. Dat beloof ik.

Het boek van de – om onbegrijpelijke redenen – onbekende auteur

Omdat Martin Amis' Het interessegebied veel aandacht heeft verdiend en gekregen, laat ik dat boek  nu ongenoemd en kies Glow van Ned Beauman uit om als laatste aan te prijzen. Glow is spannend, vreemd, heeft Pynchontrekjes zoals een tamelijk absurde samenzwering, er rijden onhoorbare elektrische bestelbusjes die mensen laten verdwijnen door het verhaal, vossen rijden in gewone stadsbussen mee, terwijl de hoofdpersoon geplaagd wordt door een circadisch ritme van 25 uur en werkzaam is voor een illegale radiozender. Ongewoon, wankelend op het randje van geloofwaardig, maar nooit erover heen. Beauman is voor mij dé ontdekking van 2014. Samen met Jesse Ball.