Alma Mathijsen: 'Ik probeer bruut eerlijk te zijn, zo eerlijk dat het pijn doet'
Alma Mathijsen (1984) studeerde Beeld & Taal aan de Gerrit Rietveld Academie en Creative Writing in New York. Op haar achttiende begon ze met schrijven voor de jongerenwebsite Spunk.nl en ze was onderdeel van het columnistenduo Fanny & Alma in Het Parool. Van haar hand verschenen zes toneelstukken, een verhalenbundel en romans. Mathijsen schrijft essays voor NRC Handelsblad.
Voor alle interviews met Literatour-auteurs kijk je hier.
'In mijn laatste boek Bewaar de zomer wilde ik terug naar twee gebeurtenissen in mijn leven die me gemaakt hebben tot wie ik ben. Mijn vader overleed toen ik negen jaar oud was en een verkrachting die ik als zestienjarig meisje meemaakte. Ik wilde het beschrijven zonder opsmuk, zonder tierelantijnen, ik wilde het laten zien zoals het was. Ik ben heel dicht bij de waarheid gekomen. Ik wilde de rafelrandjes laten zien, daarom heb ik ook niets opgepoetst. Ik twijfelde zelfs nog of ik de spelfouten wilde laten staan, maar die heb ik er uiteindelijk toch uit laten halen. Dat zou afleiden. Het is een boek geworden waar ik ontzettend van hou, juist omdat het zo rauw is.'
Hebban vraagt
1
Als jij terugdenkt aan je middelbareschooltijd, welke herinnering komt dan als eerste bij jou op?
Ik moet gelijk aan de schoolkrant denken. Dat was mijn redding, ik wist niet goed hoe ik me op de middelbare school moest gedragen. Ik hoorde niet echt ergens bij, totdat ik bij de schoolkrant kwam. Daar vond ik mijn plek, ik schreef het hele blad vol en wilde nooit meer weg.
2
Vanwege je dyslexie had je het zelf moeilijker met lezen op de middelbare school. Hoe komt het dat je uiteindelijk toch zelf bent gaan schrijven?
Ik schreef altijd al, het kon me niet schelen dat ik veel spellingsfouten maakte. Al in die tijd wilde ik verhalen vertellen, dat kan iedereen, ook als je dyslectisch bent. En ik denk dat het me ook veel oplevert, ik denk anders over taal dan de meesten. Niets is een gegeven voor dyslectische mensen, we moeten ieder woord, zelfs iedere letter tot ons nemen voordat we het begrijpen. Dat geeft een vertraging die voor mij heel goed werkt.
3
Welk advies zou je jongeren die wel graag willen lezen maar met dyslexie worstelen willen geven?
Gun jezelf rust. Dwing jezelf niet om vuistdikke romans te lezen. Begin anders eens bij een toneelstuk, of een poëziebundel. Ga op zoek naar verhalen die bij jou passen. Er is niets mis met een dun boek, ik hou zelfs meer van schrijvers die hun verhaal in minder woorden kunnen schrijven.
4
Je hebt zowel columns en toneelstukken geschreven als een verhalenbundel, novelles en romans. Je laatste boek is een memoire. Welke schrijverskant van jou kennen we eigenlijk nog niet?
Wat een leuke vraag. Ik heb heel veel nog niet gedaan. Ik wil heel graag nog een kinderboek schrijven, dat heb ik ook aan mijn neefje beloofd. En hij is al bijna geen kind meer, dus ik moet opschieten. Ik zou het ook heel leuk vinden om een horrorverhaal te maken.
5
In de Hebban-recensie van Bewaar de zomer kunnen we lezen: 'Dat is de kracht van Bewaar de zomer. De momenten die Alma Mathijsen creëert om je te laten stoppen met lezen en even na te denken.' Ben je je daarvan bewust als je schrijft; wil je jouw lezers aan het denken zetten?
Tijdens het schrijven moet ik niet aan lezers denken, dat zou me blokkeren. Dan ga ik altijd wel aan een lezer denken die ik niet tevreden stel, want die zijn er natuurlijk ook. Ik probeer bruut eerlijk te zijn, zo eerlijk dat het pijn doet. Dat waar ik niet van kan slapen, waar ik buikpijn van krijg, dat schrijf ik op. Hoe specifieker hoe beter, en vaak wordt het dan vanzelf universeel. Vaak blijken we ons voor hetzelfde te schamen, door het op te schrijven hoop ik dan iets minder alleen te zijn.
6
Wat vind jij het leukste aan een schoolbezoek en het ontmoeten van jonge lezers?
Als ik binnenkom in een klas zit iedereen onderuitgezakt, sommige hebben een capuchon op en kijken me woedend aan. Dan vertel ik over mijn eigen tijd op de middelbare school, hoe zeer ik lezen haatte in het begin. Langzaam zie je ze iets meer naar voren komen. Dan vraag ik ze om iets te schrijven, daar komen echt de meest wonderlijke verhalen uit voort. Vaak zijn ze heel verbaasd over hun eigen kunnen. Lezen wordt ook leuker als je zelf leert schrijven. Het is geslaagd als de capuchons af zijn.
7
Welke vraag zou jij graag beantwoorden tijdens een schoolbezoek en waarom?
De leukste vragen zijn die over hun eigen verhalen. Vaak komen die pas helemaal aan het einde. Dan durven ze te vertellen dat ze eigenlijk zelf al langer gedichten schrijven, of met een graphic novel bezig zijn. Dat vind ik het leukst, om mee te denken over hun eigen verhalen.
8
Wat heeft bij jou goed geholpen als tiener om de liefde voor lezen aan te wakkeren?
Schrijven. Dat is het enige antwoord. Pas toen ik ging schrijven en merkte hoe ontzettend leuk ik dat vond, kon ik van lezen gaan houden. Daar zag ik hoe anderen het deden, kon ik ideeën stelen en meegesleept worden.
9
Hoe zie jij de toekomst van het boek voor jongeren?
Ik hoop dat er meer geschreven wordt, want dat betekent dat er ook meer gelezen wordt.
10
Welke toekomstdromen heb je nog?
Nog heel veel boeken schrijven. Ik probeer niet zoveel aan de toekomst te denken, ik wil gewoon schrijven. Als het boek waar ik nu mee bezig ben, af is, dan begin ik aan de volgende. Het idee daarvoor is al best ver. Zo werk ik steeds door, ik ben als een stoomlocomotief, die tijdens het rijden al bezig is met waar de kolen voor de volgende rit vandaan moeten komen.
Boekentips van Alma
Literatour
Van de Boekenweek van Jongeren tot aan de schoolbezoeken in februari worden er op Hebban regelmatig interviews geplaatst met één van de enthousiaste auteurs uit het Literatour-team. Op de overzichtspagina vind je alle deelnemende auteurs, hier kun je ook de al gepubliceerde interviews teruglezen.
Auteursfoto: © Sanja Marušić via CPNB
