De Leesclubassistent | Peachez, een romance
Over het boek
Een oudere academicus, hoogleraar in de klassieke en vroeg-christelijke letterkunde, bevindt zich in een gevangeniscel in Buenos Aires. Hoe hij daar is beland doet hij uit de doeken in het verslag dat de lezer onder ogen krijgt.
Het begon allemaal met een mailtje van ene Sarah uit Las Vegas waarop hij reageerde omdat de Latijnse uitdrukking ‘carpe diem’ daarin werd verbasterd tot ‘capre diem’. De correspondentie die volgde, leidde ertoe dat de professor, die altijd tussen de boeken heeft geleefd, volkomen in de ban raakte van deze Sarah. Hij was ervan overtuigd ‘de liefde van zijn leven’ te hebben ontmoet, verwaarloosde zijn werk en overwon zelfs zijn vliegangst om Sarah in zijn armen te kunnen sluiten.
Peachez is een stilistisch zeer rijke roman over het geloof in de grote liefde dat zelfs niet wankelt wanneer men bedrogen uitkomt.
YouTube Janneke Siebelink interviewt Pfeijffer over Peachez
Over de auteur
Ilja Leonard Pfeijffer (Rijswijk, 1968) studeerde Klassieke Talen aan de universiteit van Leiden, waar hij in 1996 promoveerde tot doctor in de letteren en geruime tijd werkte als onderzoeker en docent Oud-Grieks. Hij debuteerde in 1988 als dichter met de bundel Van de vierkante man, die hem de C. Buddingh’-prijs opleverde en een nominatie voor de VSB Poëzieprijs. Sindsdien is Pfeijffer nadrukkelijk aanwezig in de Nederlandse letteren met een in hoog tempo groeiend oeuvre bestaande uit dichtbundels, romans, essays, toneelstukken, columns en liedteksten.
Sinds een jaar of tien woont Pfeijffer het grootste deel van het jaar in Genua. Deze Italiaanse stad vormt het decor van zijn meest succesvolle roman, La Superba, waarvoor hij in 2014 de Libris Literatuur Prijs kreeg. Een toneelbewerking van de roman is dit seizoen te zien in de theaters. Over zijn leven in Italië schreef hij in 2015 in de bundel Brieven uit Genua dat vorig jaar al tot toneelstuk werd bewerkt. De situatie in de stad, waar veel vluchtelingen uit Afrika terechtkomen, liet Pfeijffer zien als presentator van de VPRO-televisieserie Via Genua.
Naast al het spel met feit en fictie dat zijn werk kenmerkt, toont Pfeijffer zich ook een maatschappelijk betrokken auteur, onder andere in Gelukszoekers, een bundeling van zijn columns en artikelen over vluchtelingen en immigranten. In een recent interview in de Volkskrant kondigt hij aan te werken aan een nieuwe grote roman (werktitel Grand Hotel Europa), die moet gaan over de ‘worsteling van het moderne Europa’.
Discussietips
1. In hoeverre is Peachez een verhaal van deze tijd en in hoeverre is het een tijdloos verhaal?
2. Door de opbouw van het boek weet je al dat het verhaal voor de ik-figuur niet goed afloopt (al ziet hij dat zelf anders). Bleef de roman voor jou toch spannend? Zo ja, waar zat die spanning in?
3. De professor is goed bekend met internet en het medium e-mail. Wat maakt dat hij reageert op het eerste mailtje van ‘Sarah’?
4. In een interview met Het Parool (22 februari 2017) zegt Pfeijffer: ‘… ik wilde vooral van binnenuit opschrijven hoe iemand denkt, wat zich in het hoofd van zo iemand afspeelt die dat meemaakt. Ik wilde me inleven in die persoon.’ In hoeverre is Pfeijffer er voor jou in geslaagd om van zijn ik-figuur een geloofwaardig iemand te maken? Geldt voor de roman als geheel wat jou betreft het aan Tertullianus ontleende motto ‘het verhaal is zo onwaarschijnlijk dat het wel waar (in dit geval: geloofwaardig) moet zijn? In hoeverre vind je bijvoorbeeld de criminele bende geloofwaardig handelen?
5. Kon je met ‘proffie’ meeleven? In hoeverre veranderde je kijk op hem in de loop van de roman?
6. Welk beeld geeft de ik-figuur van zijn werk aan de universiteit? En welk beeld heb jij je gevormd?
7. Welke symboliek kun je zien in het feit dat de professor aan vliegangst lijdt?
8. Wat vind je van de theorie over geloof, hoop en liefde van ‘proffie’? En zijn visie dat liefde een daad van creatie is?
9. De roman speelt met de tegenstellingen fantasie en werkelijkheid, feit en fictie. Wat doet het contact met ‘Sarah’ met de verbeeldingskracht van de ik-figuur?
10. In hoofdstuk 9 vertelt de ik-figuur over een groep mensen met Down-syndroom die hij op een terras gadeslaat. Wat is volgens jou de betekenis van dit hoofdstuk in de roman?
11. Het taalgebruik van de verteller wordt gekenmerkt door lange zinnen en veel verwijzingen naar de klassieken. Hoe heb je dit ervaren? En wat vond je van de combinatie met de ‘tegenstem’ van ‘Sarah’?
12. Welke functie vervult de esdoorn die de ik-figuur ziet als hij tijdens zijn gevangenschap ‘gelucht’ wordt?
13. Hoofdstuk 28 beschrijft de gang van zaken op een vliegveld, gezien door de ogen van de onder de medicijnen zittende ik-figuur. Hoe heb je die beschrijving ervaren?
14. ‘Uitstel’ is een terugkerend element in de roman. Op welke manieren is er sprake van, zowel in wat als in hoe er verteld wordt?
15. De liefde van de ik-figuur is gebaseerd op projectie, een fantasie. Is dat specifiek voor een extreem geval als dit of geldt dit voor elke relatie? In hoeverre geeft de roman aanwijzingen/argumenten voor een antwoord op deze vraag? Wat is jouw mening?
16. Is Peachez voor jou een romantisch boek of juist niet? Waarom?
17. Recensent Sebastiaan Kort (NRC Handelsblad, 17 februari 2017) schrijft aan het eind van zijn bespreking: ‘De uitwerking van Peachez – eentje in een behoorlijk rijtje Pfeijffer-romans over echt en nep – is in de grond van de zaak behoorlijk ironisch: de schrijver wil ons de risico’s voor de mens in een informatief-bedrieglijke wereld tonen, terwijl hij aan het neerzetten van het menselijk bewustzijn onder die gegeven omstandigheden amper toekomt.’ Wat vind je van deze stelling? 18. Enkele critici stellen dat het in de roman vooral draait om het spel, de ‘literaire spielerei’. Voor sommigen maakte dat de roman daarom te vrijblijvend. Wat vind jij van die conclusie? Is de ‘spielerei’ in dit geval voldoende om een Libris-nominatie te rechtvaardigen voor jou?
Achtergronden
Meer over boek en auteur
1. De jury van de Libris Literatuur Prijs over Peachez.
2. Onno Blom bespreekt Peachez in de Nieuwsshow op NPO Radio 1.
3. Dossier Ilja Leonard Pfeijfer bij de Koninklijke Bibliotheek (bijgewerkt tot en met 2016).
4. Een uitgebreid artikel van Marc van Oostendorp in Ons Erfdeel over de taal van Pfeijffer in zijn boeken Idyllen en Brieven uit Genua.
Over Tertullianus
5. Dossier op Lucepedia, digitale theologische encyclopedie van Tilburg University.
6. Tertullianus op Wikipedia en eveneens op Wikipedia meer over het motto Credo quia absurdum.
Over Pygmalion
7. In Peachez wordt enkele keren verwezen naar de Griekse mythe van Pygmalion. Deze inspireerde G.B. Shaw in 1913 tot een gelijknamig toneelstuk waarin professor Higgins de weddenschap aangaat met een collega dat hij van de eenvoudige bloemenverkoopster Eliza Doolittle in korte tijd een vrouw kan maken die perfect Engels spreekt en zich in de hoogste kringen kan handhaven. In de jaren dertig werden al diverse films naar het toneelstuk gemaakt. In 1956 volgde de Broadway-musical My Fair Lady, die weer de basis vormde voor de gelijknamige film uit 1964. Op YouTube vind je een grappige animatie van de Pygmalion mythe in eenvoudige taal.
Over Paul Frampton
8. Het artikel uit de New York Times over de Amerikaanse hoogleraar wiens belevenissen Pfeijffer inspireerden tot de roman.
9. De affaire Paul Frampton op Wikipedia. Frampton publiceerde in 2014 zelf een boek over zijn belevenissen onder de titel Tricked!: The Story of an Internet Scam.
Overige achtergronden
10. De woorden ‘Carpe diem’ (‘Pluk de dag’) zijn ontleend aan de elfde ode uit het eerste boek van Horatius. Onder de titel Pluk de dag vertaalde Paul Claes in 2015 vijftig oden van deze dichter die leefde van 65 tot 8 voor Christus. Bij Athenaeum vind je de inleiding van Claes bij dit boek en – helemaal aan het eind – zijn vertaling van de elfde ode.
De Leesclubassistent
Lezen is leuk, leerzaam, ontspannend en verrijkend. Dat weten we allemaal. Met anderen praten over boeken in een leesclub biedt voor veel mensen nog wat extra. Je leest boeken die je misschien zelf niet had uitgekozen en doet nieuwe ontdekkingen in gesprekken met anderen. De Leesclubassistent helpt je besprekingen voor te bereiden met discussietips en achtergrondinformatie bij recent verschenen boeken. Het zijn suggesties die aanknopingspunten bieden voor een gesprek, de vragen zijn zeker niet bedoeld als checklist die je af moet handelen. Hopelijk dragen ze bij aan mooie discussies in je leesclub!
Frank Hockx verzorgt de informatie op De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia (www.senia.nl) werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.
