De lezer over Hebban Leesclubs

Het mooiste boek - Het achtste leven (voor Brilka)

Het leesclubboek dat de meeste indruk maakte, is geen verrassing. Het Hebban Feuilleton rond Het achtste leven (voor Brilka) van Nino Haratischwili was een enorm bijzondere ervaring voor de deelnemers. Dit langdurende samenleesproject uit het najaar van 2016 zal niemand snel vergeten. Was het boek nou zo geweldig? Jazeker, maar ook de deelnemers en uiteraard de drie coördinatoren Ellen, Greet en Guy, hebben invloed gehad op het totaalplaatje. Een unieke ervaring:

Silvia: 'Wat een prachtig leesclubboek is dat. Het verhaal is zonder extra verdieping al prachtig, maar met de input van vele enthousiastelingen werd het zo mogelijk nog mooier.'

Marina: 'Het achtste leven was wel een 1x in je leven-ervaring... het lezen in feuilleton van zo'n prachtig boek, alleen maar warme herinneringen aan die periode, er hing ook een enorm 'wij'-gevoel onder de clubbers, net of we waren uitverkoren om samen op een bijzondere reis te gaan, dik chapeau ook voor het trio-begeleiding; ze deden het toch maar...'

Sanne: 'Mijn allerallerallermooiste boek is zonder enige twijfel Het achtste leven (voor Brilka). Wat een prachtig boek! Zo jammer dat ik het maar een keer voor de eerste keer kan lezen. De sfeer in de leesclub was geweldig en dan samen met twee anderen werken aan een spot met achtergrondartikelen gaf het geheel een extra dimensie.'

Gigi: 'Dat was met stip het feuilleton met Het achtste leven van Haratischwili. Al voordat het begon was de sfeer heel goed, hadden we lol en keken we uit naar deze ervaring. Acht weken lang deelden we leed en plezier met de hoofdpersonages uit het boek. We gaven elkaar tips over andere boeken, maakten een blog om alle extra informatie te verzamelen zodat je die later terug kon lezen. Echt een enorme ervaring.'

Andere boeken die meer dan eens werden genoemd waren onder andere Amerikaanse goden van Neil Gaiman, Reddende engel van Renate Dorrestein en Bloedbroeders van Guy Prieels.

Anne: 'Ik vond het heel interessant om 'American Gods' met een leesclub te lezen, omdat daar zoveel inzit dat je dat er als lezer alleen nooit uit had weten te halen en in die leesclub kon iedereen zijn eigen ontdekkingen en vondsten delen en zo elkaar aanvullen. Ik was verbaasd dat er nog zoveel meer dingen in zaten die je er alleen uithaalt als er met verschillende ogen gelezen wordt.'

De Hebban Leesclub - een verrijking

Natuurlijk is een gratis boek ontvangen ontzettend leuk. Toch is dat niet wat men antwoordt op de vraag wat nu het allerleukste is aan een Hebban Leesclub. Het samen lezen en bespreken staat bovenaan als toegevoegde waarde van een (online) leesclub. De verschillende meningen, het respect voor elkaars zienswijzen, de discussie, de diepgang, de verrassende argumenten en het gezellige 'clubgevoel' worden genoemd als voornaamste redenen om telkens weer voor nieuwe leesclubs in te schrijven. Het woord 'verrijkend' valt regelmatig. Maar ook de 'stok achter de deur' die een leesclub vormt voor het inschrijven voor, oppakken en uitlezen van een boek waar je in de boekhandel normaal gezien langs zou lopen, is een vrolijke noot in alle feedback. Je kunt voor eventjes op een veilige manier uit je comfortzone stappen en ervaren of het daarbuiten ook leuk is.

Rietje: 'Volkomen vreemde mensen worden door het boek toch een beetje familie.'

Een leuke bijkomstigheid van het (online) bespreken van een boek is dat de herinnering aan het boek steviger verankert in je geheugen. Je herinnert je niet alleen het boek beter en langer, maar ook de discussie en argumenten die over en weer gingen. Volgens deelneemster Tea speelt die discussie stiekem ook nog wel een beetje in op de competitiedrang. Je scherpt immers je mening middels argumenteren en discussieren.

Guido: 'Een leesclub bij Hebban is altijd een verrijkende ervaring. Je kan in je reactie je mening over een boek geven en je leert ook de mening van anderen begrijpen en accepteren, ook al is dat niet altijd je eigen mening: leesclubs gaan er van uit dat ieders mening waardevol is.'

Anne: 'Het delen van de leeservaring met lezers die een totaal andere (lees)achtergrond hebben dan ik. Ook vind ik het heel tof om boeken te lezen waar ik anders misschien uit mezelf nooit aan begonnen was.'

Ada: 'De verrassende inzichten die leesclubdeelnemers elkaar bieden en de boeiende discussies die ontstaan. Ik merk dat ik de boeken op een intensievere manier lees en dat ze langer/beter beklijven. Daarnaast vind ik een online leesclub makkelijk toegankelijk en een erg leuke manier om contact te hebben met andere leesfanaten.'

Mariëlle: 'Het samen lezen van een boek vind ik heerlijk; de meningen en inzichten van anderen lezen en vooral ‘ontdekken’. Wat lezen de anderen tussen de regels door, zie ik dingen over het hoofd, interpreteer ik zaken anders; het is echt een verrijking van het lezen. Je gaat met andere ogen naar een boek kijken als je er samen over ‘praat’.'

Kris: 'De leesclub van Gescheiden kamers van Pier Vittorio Tondelli was een bijzondere ervaring. Het is een goed, maar best lastig boek om grip op te krijgen. Dankzij de leesclub en de verschillende onderlinge discussies hebben we elkaar echt geholpen om de verschillende lagen en mogelijke interpretaties van het boek te ontdekken. Er ontstond een heuse gezamenlijke leeservaring. Door de leesclub hadden we het gevoel dat dit boek duidelijker, rijker en dus eigenlijk gewoon beter was geworden.'

Ik ben een andere lezer door de Hebban Leesclubs

Waar of niet?

Deelnemer Lieke noemt het 'teamsport', de Hebban Leesclubs. Je hebt er mogelijk allerlei extra benodigdheden bij nodig, in plaats van alleen thee, een luie stoel en je leesbril. Magneetjes, post-its, een notitieblokje, pennen in vijf kleuren, Google, encyclopedieën en de bijbel. Ok, dat laatste niet echt, maar een serieuze leesclubdeelnemer kan aardig uitpakken, alhoewel er evenzoveel lezers zijn die nog gewoon 'bloot' lezen. Veel lezers melden inderdaad een andere lezer te zijn geworden door (Hebban) leesclubs. Niet alleen pakken ze nu een grotere variatie aan boeken op en hebben ze nieuwe genres en auteurs leren kennen. Ook lezen ze anders, aandachtiger en met een analyserende blik. De een meldt vooral leesclubtitels met het vergrootglas te lezen, de ander merkt dat ze die diepere concentratie nu ook bij alle andere boeken heeft.

Vooral wordt er meer gelezen en dat is mede een gevolg van de nieuwe genres en auteurs die je als leesclubdeelnemer leert kennen, maar ook door te praten met je medelezers en de leestips die je onderling uitwisselt.

Yvonne: 'Had nog nooit een boek van John Green gelezen omdat het me allemaal wat te standaard leek. Nu ik het boek gelezen heb, denk ik hier heel anders over en ga ik zeker meer boeken van hem lezen. Wat ik zo leuk vind aan deze leesclub is dat veel mensen al eerdere boeken van hem hebben gelezen en dingen kunnen uitleggen, bijvoorbeeld over zijn manier van schrijven.'

Tea: 'Jazeker, durf bijna elke uitdaging aan te gaan en geneer me niet meer wanneer iets een keer niet lukt of ik iets niet weet.'

Wendy: 'Bij mij heeft Hebban in het algemeen mijn lezen veranderd, vanaf ik aan een boek begin liggen de boekmagneetjes al klaar en citaten worden direct neergeschreven, ik lees niet meer zoals ervoor, ik heb een andere visie over een verhaal gekregen, vroeger was het lezen nu is het meer dan dat.'

Annemiek: 'Hebban laat mij wel meer buiten de vertrouwde genres lezen, en dat is positief bevallen.'

Demi: 'In zekere zin wel: ik lees een verhaal niet meer 'passief' met als enige doel om vermaakt te worden, maar ik probeer ook de onderliggende gedachtes en thema's te zien. Met die aanpak heb ik gemerkt dat ik toch nét iets meer uit een verhaal kan halen op deze manier en bovendien heb ik ook een groter ontzag gekregen voor schrijvers die dit allemaal hebben weten uit te denken.'

De auteur in de leesclub

Bij Nederlandstalige boeken nodigen we graag de Nederlandse of Vlaamse auteur uit om in gesprek te gaan met zijn of haar lezers. We geven de lezers een plek om vragen te stellen. De auteurs helpen we even door de registratie van een Hebbanaccount heen, zodat zij rechtstreeks antwoorden kunnen plaatsen op de vragen. Vooral Lykele Muus, die eind 2015 debuteerde met de roman Eland, sprong enthousiast zijn eigen leesclub in. Zijn vragentopic is dan ook het meest uitgebreid van alle leesclubs. Het leverde hem een prachtige liefdesbrief op van 'zijn' deelnemers. Voor de auteur kweekt aanwezigheid in de leesclub een stukje goodwill bij de deelnemers, alhoewel het de neutrale blik natuurlijk nooit mag storen.

Het staat de auteurs vrij om de hele leesclub te bekijken, maar voor de meeste schrijvers is vooral het discussietopic wel een heel spannend plekje. Hun roman wordt daar uitgeplozen en ontleed en een kritische noot is altijd wel aanwezig. Spannend, voor een auteur. Wat vind jij van de aanwezigheid van een auteur in de Hebban Leesclub?

Janneke: 'Ik vind dat duidelijk een meerwaarde hebben. Je kunt vragen over het boek direct kwijt bij de auteur en als die een beetje goed meedoet, geeft dat een extra, mooie dimensie aan het lezen van het boek.'

Marleen: 'Aan de ene kant is het ontzettend gezellig aangezien je vragen kunt stellen en ook gewoon kunt sparren met de auteur. Aan de andere kant ligt de lat dan ook iets hoger om echt kritisch te zijn omdat je met zekerheid weet dat de auteur meeleest.'

Ben je als auteur bereid om op te komen draven in je leesclub, dan wordt een enthousiaste inbreng gewaardeerd. De gemiddelde leesclubdeelnemer vindt het een geweldige aanvulling, mits de auteur echt iets toevoegt. Het kan natuurlijk ook anders lopen. Bij de leesclub rond Broken river filosofeerden alle deelnemers over de boodschap achter het boek. Navraag bij de auteur leerde dat hij helemaal geen boodschap had te vertellen. Ook dat kan.

De leesclubcoördinatoren

Voor elke leesclub selecteren we vijftien lezers uit de inzenders. De vijftiende deelnemer is de coördinator en die komt meestal uit ons recensenten- of Club10-team. Zij lezen als een gewone deelnemer mee, maar leiden ook de discussie, beantwoorden vragen én schrijven het samenvattende eindverslag. Elke coördinator heeft zijn eigen stijl en aanpak. Er zijn leesclubdeelnemers die specifiek inschrijven op de leesclub van een bepaalde coördinator of zelfs verzoeken indienen omdat ze zo genieten van net die ene sfeer. Onmisbaar zijn de leesclubcoördinatoren voor Hebban. En ook voor jullie, ontdekten we.

Silvia: 'Tijdens de leesclub van Een charismatisch defect van Eva Kelder werd veel uitgewisseld over muziek in de jaren waarin het verhaal zich afspeelde. Dat werd met name door coördinator Guy in een erg leuke richting geleid. Ik heb daar enorm van genoten.'

Onno (over Broken river): 'Heel verrassend hoe Ellen IJzerman dit aanpakte en uitvoerig inging op hetgeen naar voren werd gebracht. Ik heb nog geen leesclub meegemaakt met zoveel respons en feedback.'

Marieke: 'De Muze was heel bijzonder, juist door de vragen die Sigried stelde.'

Anne-Claire: 'In de leesclub met graphic novel Bella liet coördinator Ellen ons zelf een digitale kaart maken. Ik heb echt paf gestaan van het hoge niveau dat veel van deze kaarten hadden. Dat mensen zo creatief zijn.'

Evy: 'Mijn leukste leesclubs waren met Jan Stoel als coördinator. Hij maakt er telkens een feestje van!'

Voor de coördinatoren zijn de leesclubs ook telkens weer een spannende en creatieve ervaring. Sigried: 'Ik vond het fantastisch om de leesclub van Pussy Album (van Stella Bergsma) te coördineren. Het boek riep hevige reacties op en er was echt discussie over de inhoud en vorm. Eigenlijk is het interessanter wanneer een boek niet door iedereen geweldig goed gevonden wordt.' Zelfs het coördineren van een leesclub met een managementboek kan een verrassende en positieve ervaring zijn. Karina: 'Mijn meest verrassende ervaring was het lezen en coördineren van het managementboek, wat mooie discussies en inzichten gaf en waar de prachtige foto's een fijne afwisseling vormden met de verhalen.'

En jij? Doe je ook mee?

We vroegen onze uitverkoren leesclubdeelnemers ook waarom ook jij eens een Hebban Leesclub moet proberen. Zie jij die geweldig leuke inschrijvingen voorbij komen, maar denk je dat je het niet kunt, dat het saai is, moeilijk of te lang duurt? Lees ook: Een Hebban Leesclub - hoe werkt dat precies?

Volgens Rietje moet het deelnemen aan een (online) leesclub op je literaire bucketlist staan. Silvia is haar collega's aan het overtuigen van het laagdrempelige karakter van de Hebban Leesclubs en probeert koudwatervrees weg te nemen. De algemene kreet is: 'Gewoon doen!'

Lieke: 'Gewoon doen! Alles wordt heel helder uitgelegd in de mail die je ontvangt als jij de gelukkige bent en als je vragen hebt kun je altijd bij de coördinator terecht. Het is helemaal niet ingewikkeld. Je leest een boek en kletst er samen wat over. Lang duurt het niet (je hoef absoluut niet constant online te zijn of er heel veel tijd aan te besteden, tenzij je dat zelf leuk vindt) en saai is het allerminst.'

Guy: 'Aarzel niet, doe het gewoon. Je beleeft altijd wel iets, je steekt altijd iets op, bekijkt het boek door een andere bril. De Hebban leesclub is laagdrempelig, zonder enig elitair sfeertje. Als deelnemer voel je je erg snel thuis in het clubje van lezers.'

Kim: 'De Leesclubcoördinator kijkt goed naar hoe snel iedereen is met lezen en met het beantwoorden van vragen en houdt daar rekening mee zodat het niet te langzaam of te snel gaat. Twijfel je nog? Probeer het dan gewoon eens. Iedereen heeft ooit voor het eerst aan een Leesclub meegedaan, dus je wordt goed opgevangen. Alles wijst zich vanzelf en als je toch nog vragen hebt dan is er altijd wel iemand (de coördinator of een andere deelnemer) die die kan beantwoorden.'

Natalie: 'Durf uit je leescomfortzone te stappen. Voor een leesclub hoef je niet geleerd te zijn, het is leerzaam & gezellig.'

Een goede tip komt daarbij van Gigi. Zij adviseert iedereen die nog even de kat uit de boom wil kijken om eens mee te doen aan een leesclub met een eigen exemplaar van het boek. Op die manier kun je zonder voorwaarden en verplichtingen eens rustig kijken of zo'n online leesclub iets voor je is. Marvin tenslotte heeft een heel andere kijk op twijfelaars: 'Ik zou zeggen dat ze gelijk hebben, want hoe minder mensen inschrijven, hoe meer kans ik maak ;-)' Hij voegt echter ook toe dat je niet bang hoeft te zijn dat je wekenlang intensief bezig bent met de leesclub: 'Wat me opviel was dat leesclubs bij sommige mensen associaties oproept met ondervragingen op school. Dat zegt natuurlijk niets over de leesclubs maar wel alles over hoe veel mensen lezen en literatuur op school hebben ervaren.'

Ben je geselecteerd voor een leesclub met een boek waarvan je dacht het geweldig te vinden, maar blijkt het niets voor jou te zijn? Gert heeft advies voor je: 'Je kunt het dan zien als een uitdaging... en stiekem is het dan ook wel leuk in de vragen en de recensie de juiste bewoording te vinden om uit te drukken dat je het boek heel erg slecht vindt.'

Welke boeken hopen jullie in leesclubs aan te treffen?

Het is tenslotte dé tijd voor wensenlijstjes. En alhoewel we niets kunnen beloven, hebben we wel gevraagd welke nog te verschijnen titel men graag in een Hebban Leesclub zou willen bespreken. De komende tijd ziet men zichzelf wel kerstige titels en verhalen lezen, maar Scrooge van Charles Dickens zit helaas niet in een Hebban Leesclub.

Een titel die een paar keer wordt genoemd is Voor ik je loslaat, de nieuwe roman van Marieke Nijkamp. En laten we nu daadwerkelijk een leesclub in de planning hebben staan met dat boek. Ze won nog maar net de Hebban Award voor Beste YA 2017 voor haar debuut 54 minuten. Deze nieuwe titel verschijnt op 12 december. Annemiek kijkt ontzettend uit naar de nieuwe Jackie van Laren-reeks, waarvan Duingras (februari 2018) de eerste titel is. Jackie is ook al een Hebban Award-winnaar.

Naast deze titels is men ook geïnspireerd door The John Green Experience en de Astrid Harrewijn-leesclubs. In deze samenleesprojecten lezen we de hele backlist (alle oudere romans) van een auteur of een hele reeks bij het verschijnen van een nieuw of laatste deel. We deden dit al eerder met De Oversteek-trilogie van Justin Cronin. In dit kader wordt de nieuwste roman van Carlos Ruiz Zafon genoemd als geweldige optie. Het labyrint der geesten is het vierde deel van Het Kerkhof der Vergeten Boeken. Bij boeken van deze omvang waarbij jaren tussen de publicatiedata zit, ontkom je er vaak niet aan om ze te herlezen. Wat is er leuker en beter dan dat samen te doen! Er zijn (nog) geen plannen voor een Zafon-leesclub, moet ik tot mijn spijt constateren. Men noemt ook een M.J. Arlidge-marathon als optie.

Anderen willen graag klassiekers lezen. Ook dit is een flink succes op Hebban. Niet alleen hebben we nu al vijf leesclubs met de prachtige en frisse Polis-heruitgaven van de werken van Willem Elsschot georganiseerd, ook geven we lezers de kans zelf leesclubs te organiseren met klassiekers, zoals Anna Karenina, De goddelijke komedie of Ulysses. Deze week startte Eveline een eigen leesclub met Een hart van steen, een van de vroegere romans van Renate Dorrestein. Heb je dit boek liggen? Je kunt nog mooi aanschuiven!

Een kleine greep uit de wensenlijstjes:

• Als het waar is van Tara Altebrando
• Zomerhuis van Vigdis Hjorth
• De moord van Commendatore van Haruki Murakami
• Let me lie van Clare Mackintosh
• De vlecht van Laetitia Colombani
• Reisverslag van een kat van Hiro Arikawa
• De vrouw die terug moest van Lina Berngtsdotter
• Memoires van een ijsbeer van Yoko Tawada
• Hazelwoud van Melissa Albert

De Hebban Literatuur Club van 10 - tweeluik

De leesclub heeft (of beter had) een beetje stoffig imago. Het cliché beeld was: een select clubje, meestal dames,  kwam op een vast moment  bijeen. Aan de hand van diepgaande vragen werd er over een boek gediscussieerd. Vaak waren het leesclubs die enkel literatuur lazen en bespraken. Maar dat cliché beeld klopt helemaal niet. Vergeet dat cliché. Leesclubs zijn er in allerlei soorten en varianten. Dankzij de komst van het internet en de groei van sociale media heeft de leesclub een extra dimensie erbij gekregen.  We hebben naast de fysieke ook digitale leesclubs. Lees het artikel

Als afsluiting van onze tweeluik over de leesclub, heeft WLL uitgebreid een viertal vragen beantwoord. Ook de reacties van onze Facebookgroep zijn meegenomen. Lees het artikel

Wat is jouw keuze?

Er worden hele lijstjes van gewenste titels genoemd, maar er zijn ook deelnemers die zich liever laten verrassen. Welk boek uit het voorjaar van 2018 zou jij graag in een Hebban Leesclub willen zien?