De 10 leesclubtoppers van Senia

Hieronder, in willekeurige volgorde, tien titels uit de afgelopen vijftien jaar die bij veel leesclubs de tongen losmaakten. Bekroonde boeken, publiekslievelingen en die ene minder bekende roman die in 2011 heel verrassend werd verkozen tot Leesclubboek van het Jaar.  

Khaled Hosseini – De vliegeraar

Het ontroerende verhaal van de vriendschap tussen twee jongens in de Afghaanse hoofdstad Kabul die door een gruwelijk voorval verstoord wordt. Jaren later keert een van de jongens vanuit Amerika terug naar Kabul en wordt dan geconfronteerd met de verschrikkingen van het Taliban-regime. In 2006 de eerste winnaar van de Boek-delenprijs, de door leesclubs toegekende prijs voor het Leesclubboek van het Jaar.

Adriaan van Dis – Ik kom terug

De Libris-winnaar van 2015 en het meest gekozen boek door leesclubs van Senia in de laatste vijf jaar: deze autobiografische roman waarin een schrijver zijn moeder een zachte dood bezorgt in ruil voor haar levensverhaal. Een schrijnend, ontroerend, hard en komisch verhaal over een moeder-zoon relatie die altijd moeizaam is gebleven.  

Paolo Giordano – De eenzaamheid van de priemgetallen

Een meisje dat zichzelf uithongert en een jongen die zichzelf snijdt: de hoofdpersonen in dit bijzondere debuut zijn niet de meest gelukkige mensen. Alice en Mattia zijn buitenbeentjes, twee eenzame zielen die het leven maar moeilijk aankunnen. Ze herkennen iets in elkaar en dat lijkt hun eenzaamheid op te kunnen heffen. Maar net als priemgetallen blijken ze ondeelbaar. Een lezer schreef: ‘Tijdens de discussie kwam ook in onze eigen vertrouwde leesclub naar voren hoe moeilijk het is elkaars belevingswereld te begrijpen.’  

Tommy Wieringa – Dit zijn de namen

Zoekt niet iedereen op de een of andere manier naar een beloofd land? Een politiecommissaris die zijn Joodse wortels ontdekt, raakt geïntrigeerd door een groep in zijn stad ‘aangespoelde’ vluchtelingen. Beetje bij beetje reconstrueert hij hun reis, geeft hun een verhaal, een naam, een afkomst. Bekroond met de Libris Literatuur Prijs door een jury die sprak van een ‘donkere roman over migratie en godsdienst die tegelijk licht is, want gemaakt van lenige, sierlijke taal’.  

Ariëlla Kornmehl – Een stille moeder

De verkiezing van het Leesclubboek van het Jaar kende in 2011 een bijzondere uitslag: de meeste stemmen gingen naar deze roman van de toch wat minder bekende Ariëlla Kornmehl. Centraal staat de 32-jarige Russische Loenia, die sinds negen jaar in Nederland woont. Ze bevindt zich in een web van gespannen familierelaties. Kornmehl onthult de achtergronden van alle spanningen slechts heel geleidelijk en dat behoedzaam om geheimen heen schrijven heeft een intrigerend effect.  

Stefan Hertmans – Oorlog en terpentijn

Hertmans had al een veelzijdig oeuvre op zijn naam toen hij in 2013 Oorlog en terpentijn publiceerde, een roman gebaseerd op het leven van zijn grootvader die als jongeman vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dat het boek iets losmaakte bij lezers is zacht uitgedrukt. Nominaties en prijzen buitelden over elkaar heen in binnen- en buitenland. Veel leesclubs lieten zich inspireren door dit prachtig geschreven verhaal over een armoedige jeugd, ingrijpende oorlogservaringen, het verdriet om een op jonge leeftijd gestorven geliefde en het verwerken van trauma’s door middel van de schilderkunst.

Stefan Brijs – De engelenmaker

Een handvol nominaties en prijzen, inclusief de Boek-delenprijs 2007, was er ook voor deze derde roman van Stefan Brijs. De engelenmaker vertelt het verhaal van embryoloog Victor Hoppe, die gedreven wordt door de gedachte om ‘God het nakijken te geven’. Als God de mensen heeft geschapen, moet hem dat ook lukken. In een fantastische wedloop met de tijd slaagt hij er inderdaad in om mensen te klonen. Om zijn doel te bereiken, voert hij ongehoorde experimenten uit. Enkele recensentenquotes: ‘Een volwaardige horrorroman’; ‘Fascinerend, beklemmend en angstaanjagend’;  ‘De meest bizarre roman van het jaar’.  

Ian McEwan – De kinderwet

Fiona Maye, een 59-jarige familierechter, moet met spoed uitspraak doen in een bijzondere zaak: een ziekenhuis wil een zeventienjarige jongen die aan leukemie lijdt noodzakelijke bloedtransfusies toedienen. Maar op grond van hun religieuze overtuiging weigeren de ouders dat, evenals de bijna meerderjarige jongen zelf. Fiona besluit hem op te zoeken in het ziekenhuis. Voor beiden hebben deze ontmoeting en Fiona’s daaropvolgende uitspraak ingrijpende gevolgen. Scherpzinnig en genuanceerd verhaal van een Britse topschrijver dat veel leesclubs al uitdaagde tot discussie.  

Griet Op de Beeck – Kom hier dat ik u kus

Komend jaar schrijft ze het Boekenweekgeschenk en het feit dat die eervolle taak voor haar is weggelegd, geeft al aan dat Griet Op de Beeck in Vlaanderen en Nederland veel lezersharten heeft veroverd. Ook veel leesclubs hebben zich gretig op haar werk gestort, zoals op dit aangrijpende verhaal over Mona die moeizaam haar eigen weg in het leven weet te vinden. Andersom houdt Griet ook van leesclubs, die ze in een interview met Boek-delen ‘een fantastisch fenomeen’ noemde.  

Elena Ferrante – De geniale vriendin

Het topboek van dit seizoen bij de Senia-leesclubs: deel 1 van de Napolitaanse romans van de auteur van wie de identiteit zo lang onopgehelderd bleef. De vierdelige geschiedenis van de levenslange vriendschap en rivaliteit tussen de meisjes Lila en Elena leidde tot leesverslaving in veel landen. Dat inmiddels algemeen wordt aangenomen dat Elena Ferrante het pseudoniem is van de mannelijke auteur Domenico Starnone zou geen invloed mogen hebben op de lezerswaardering toch?

Frank Hockx is De Leesclubassistent. Hij was van 2001 tot 2016 hoofdredacteur van Boek-delen, het tijdschrift voor leesclubs. Daarnaast was hij jarenlang hoofdredacteur van de databanken LiteRom (literaire recensies uit dag- en weekbladen) en Uittrekselbank (de naam spreekt voor zichzelf), die in alle Nederlandse bibliotheken beschikbaar zijn. Bij de vrijwilligersorganisatie Senia werkt hij mee aan de 'ontmoetingen rond cultuur' die deze stichting organiseert door mensen bijeen te brengen in leesclubs en muziekluistergroepen en tijdens culturele excursies. Wonend in de Randstad maar met een grote liefde voor Groningen beleeft hij mooie leesavonturen tijdens treinreizen naar en vanuit het noorden.